Раманаў (Жытомірская вобласьць)

Рама́наў (па-ўкраінску: Рома́нів) — мястэчка ў Жытомірскай вобласьці Ўкраіны, на рацэ Лясная. Адміністрацыйны цэнтар Раманаўскага раёну. Насельніцтва 9634 чал. (2023).

Зьвестка пра Раманаў да татарскага наезду 1481 г.

Павіннасьці сяла Раманава ў Апісаньні места Жытоміра канца XV ст.

Герб Харугва роду Кмітаў

Уладальнікі воласьці Раманаў да 1545 г. уключна.

Замкавыя павіннасьці воласці Раманаўскай.

Герб роду Астроскіх.

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Раманаў.

Раманаў лац. Ramanaŭ
укр. Романів
Першыя згадкі:	перад 1481 годам
Мястэчка з:	1923
Краіна:	Украіна
Вобласьць:	Жытомірская
Раён:	Раманаўскі
Плошча:	7,360 км²
Вышыня:	238 м н. у. м.
Насельніцтва (2015)
колькасьць:	7685 чал.
шчыльнасьць:	1044,16 чал./км²
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Тэлефонны код:	+380 4146
Паштовы індэкс:	13001, 13002, 13003, 13004, 13005
КОАТУУ:	1821455100
Геаграфічныя каардынаты:	50°9′6″ пн. ш. 27°56′21″ у. д.
Раманаў на мапе Ўкраіны Раманаў
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.romaniv.com.ua/

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

У рэвізіі Жытомірскага замку 1545 году паведамляецца, што яшчэ за часоў караля Казімера (†1492), перад зруйнаваньнем места і навакольляў чамбуламі хана Мэнглі Гірэя ў 1481 годзе^[1], жыхары сяла Раманава, сярод іншых, дапамагалі мяшчанам ў адпраўцы стацыяў і падводаў да Чуднава і Зьвягеля, як і да Кіева. Пасьля навалы кароль вызваліў іх ад гэтых павіннасьцяў^[2]. У недатаваным^[a] «Апісаньні места Жытоміра» названае сяло Раманава. Ягоныя насельнікі выконвалі розныя замкавыя павіннасьці — выплачвалі падымнае, мядовую даніну, балкуноўшчыну^[4], даніну аўсом, куніцы, грошы на ключніка, мост рамантавалі, але ўжо не давалі падводаў і стацыяў^[5].

7-м ліпеня 1505 году датаваны «Привилеi панȣ Дмитрȣ Александровичȣ^[b] на село Романово в Житомирскомъ повете»^[7][c]:

Алекъсанъдръ._Билъ намъ чоломъ наместникъ житомирскии панъ Дмитръ Алекъсандровичъ и просил в насъ села в Житомирскомъ повете на имѧ Романова и з люд(ь)ми. И поведил перед нами, што ж в том селе ωсмънадцать чоловеков данъныхъ и тѧглых а два слуги посел(ь)ских. А дани деи намъ с того села дают сорокъ ведер меду пресного а дванадцать лисиц шерстью. А к тому деи в томъ селе бобровые гоны._Ино мы, ȣбачивши его к намъ верную а пилъную службу и хотѧчи его ωхотънеишого и пильнеишого кȣ нашои службе видети, з ласки нашое тое село Романово ему есмо дали з людъми, и зъ даньми медовыми и лисичными, и зъ бобровыми гоны, и со въсимъ с тымъ, што здавъна к тому селу прислухало, и какъ на насъ, на г(о)с(по)д(а)ра, деръжано._Писанъ в Кракове, июль 7 день. Инъдиктъ 8._Пр(и)к(азал) м(а)р(шалок) дв(о)р(ныи), н(а)м(естник) бел(ьскии) и ȣт(енскии) кн(ѧ)з(ь) Мих(аило) Л(ь)в(о)в(ич) Глин(скии).

Згодна з рэвізіяй 1545 году, раней, калі воласьць Раманаў належала да Жытомірскага замку, зь яе была даніна грашовая і мядовая і служба замкавая. Але пасьля воласьць «упросил собе в короля» староста жытомірскі пан Дзьмітр, потым яе трымаў сын Дзьмітра Багухвал, пасьля сьмерці якога^[d] ўдава прадала добры князю Канстанціну^[e]; на час правядзеньня рэвізіі Раманаў трымала княгіня Ільліная^[f], усе павіннасьці з воласьці абярнуўшы да Чуднава, таму 80 службаў^[g] людзей працавалі ўжо не на замак^[2].

Напярэдадні падпісаньня акту Люблінскай уніі ўказам караля Жыгімонта Аўгуста ад 6 чэрвеня 1569 году Кіеўскае ваяводзтва (і Раманаў з прылегласьцямі) было далучана да Кароны Польскай^[9].

Карона Каралеўства Польскага

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Пасьля другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Раманаў апынуўся ў Расейскай імпэрыі.

Найноўшы час

Ад 1933 да 2003 году мястэчка мела назву Дзяржынск.

Насельніцтва

• 1959 — 6484 чал.
• 1970 — 7669 чал.
• 1979 — 7759 чал.
• 1989 — 8207 чал.
• 2001 — 8262 чал.
• 2015 — 7685 чал.

Заўвагі

1. Павіннасьці Раманава і іншых паселішчаў, яшчэ не раздадзеных зямянам, але без стацыяў і падводаў, меркавана ўказваюць на канец XV ст., да 1498 г. уключна. Супрацоўнікі Кіеўскай археаграфічнай камісіі збольшага лягічна назвалі дакумэнт «Люстрацыяй Кіеўскай зямлі» і прывязалі яго да часу ўтварэньня Кіеўскага ваяводзтва ў 1471 г. («каля 1471 г.»)^[3]. Незразумела толькі, чаму ў кнізе 3 Мэтрыкі ВКЛ ён зьмешчаны сярод матэрыялаў 1490-х гг.
2. Дзьмітру Аляксандравічу Кмітычу^[6].
3. Расейскія аўтары найноўшага выданьня кнігі 6 Мэтрыкі ВКЛ у 2012 г. абралі старое імпэрскае найменьне для краю — «Западная Россия». Такое рэальнае стаўленьне да суседзяў нават у асяродзьдзі навукоўцаў.
4. У 1529 г.
5. Канстанціну Іванавічу Астроскаму (†1530)^[6].
6. Бэата, удава князя Ільлі Канстанцінавіча Астроскага^[8].
7. Адну службу складалі 2 двары і болей.