Павал (апостал)

Апо́стал Па́вал, Павал з Та́рсу, Сьвяты́ Павал (па-старажытнагрэцку: Σαούλ, Σαῦλος ці Παῦλος; па-лацінску: Paulus ці Paullus; па-габрэйску: שאול התרסי‎; каля 10, Тарс — каля 65, Рым) — адзін зь лідэраў раньняга хрысьціянства. Ягонаму пяру належаць трынаццаць пасланьняў^[2] з Новага Запавету. «Апостал усіх народаў», сам сябе называў «апосталам паганцаў». Прылічаны да ліку сьвятых. Зь сярэдзіны 30-х да сярэдзіны 50-х гадоў Павел заснаваў некалькі цэркваў у Малой Азіі і Эўропе. Чатырнаццаць з дваццаці сямі кнігаў Новага Запавету традыцыйна прыпісваюцца Паўлу і прыкладна палова тэксту Дзеяў апосталаў зьвязана з жыцьцём і творчасьцю Паўла. Як мінімум сем пасланьняў бясспрэчна лічацца за аўтарствам Паўла.

Апостал Павал
Павал з Тарсы
Апостал Павал
Сьвяты
Сьвецкае імя	Саўл
Нарадзіўся	каля 10 году[1] Тарс(tr)
Памёр	64—67 год Рым
Шануецца	Хрысьціянства
Галоўная сьвятыня	Базыліка Сьвятога Паўла за мурамі
Дзень памяці	29 чэрвеня [ст. ст. 12 ліпеня] (Сьв. Пятра й Паўла)
Атрыбуты	меч
Павал у Вікісховішчы

На сёньня Паўлавы пасланьні працягваюць заставацца важнымі тэалягічнымі і пастаральнымі творамі для каталіцкай царквы, пратэстантаў і праваслаўных^[3]. Сярод многіх іншых апосталаў і місіянэраў, якія ўдзельнічалі ў распаўсюджваньні хрысьціянскай веры^[4], ягоны ўплыў на хрысьціянскую думку і практыку характарызуецца як вельмі глыбокі. Інтэрпрэтацыя Мартына Лютэра некаторых ідэяў пасланьняў Паўла паўплывала на стварэньне нямецкім тэолягам дактрыны Sola fide.

Жыцьцяпіс

Паходзіў з кілікійскага(en) гораду Тарсу (на тэрыторыі сучаснай Турэччыны), дзе ён нарадзіўся каля 10 году ў фарысэйскай сям’і.

Быў непрымірымым ворагам хрысьціянаў, бо лічыў іх адступнікамі ад веры Майсея, і ўдзельнічаў у іхным перасьледзе.

У 34-гадовым узросьце па дарозе ў Дамаск спаткаўся з Хрыстом, што сталася прычынай ягонага навяртаньня ў хрысьціянства. Пасьля гэтага стаўся апантаным прапаведнікам-місіянэрам. Стварыў хрысьціянскія супольнасьці ў Арабіі, Сырыі, Малой Азіі, Македоніі, Грэцыі, Турэччыны і іншых краінах.

Прыняў у Рыме мучаніцкую сьмерць праз адсячэньне галавы. Яго называюць Апосталам народаў і лічаць першым хрысьціянскім тэолягам^[1].

У мастацтве

Верагодных выяваў не існуе, а іканаграфічная традыцыя пачынаецца каля IV стагодзьдзя. Напрыклад, на мэдальёне з пазалочанага шкла, дзе Павал выяўлены разам зь Пятром, ён паказаны з доўгай барадой і вялікай лысінай.

• 
  Нэапаль, сабор Санці Сэвэрына, скульптура Паўла
• 
  Сьвяты Павал, Барталямэо Мантаньня, 1482
• 
  Сьвяты Павал у Атэнах, Рафаэль, 1515
• 
  Сьвяты Павал піша свае пасланьні, Валянтын Булёнскі, 1618—1620
• 
  Апостал Павал, расейская ікона XVIII стагодзьдзя

Пасланьні

Грэка-каталіцкі абраз апостала Паўла зь мячом у руках. Канец XVIII стагодзьдзя

Асноўны артыкул: Пасланьні Паўла

• Пасланьне да рымлянаў
• Першае пасланьне да карынцянаў
• Другое пасланьне да карынцянаў
• Пасланьне да галятаў
• Пасланьне да эфэсянаў
• Пасланьне да піліпянаў
• Пасланьне да каласянаў
• Першае пасланьне да тэсалёнікійцаў
• Другое пасланьне да тэсалёнікійцаў
• Першае пасланьне да Цімафея
• Другое пасланьне да Цімафея
• Пасланьне да Тытуса
• Пасланьне да Філімона
• Пасланьне да габрэяў (аўтарства спрэчнае)