Тымішаара

Тымішаара (па-румынску: Timișoara [timiˈʃo̯ara], назва паходзіць ад па-вугорску: Temesvar) — горад на захадзе Румыніі, гістарычны цэнтар вобласьці Банат, адміністрацыйны цэнтар жудзецу Тыміш. Насельніцтва — 319 279 чалавек. Плошча — 130,5 км².

Тымішаара
рум. Timișoara
Герб Тымішаары Сьцяг Тымішаары
Дата заснаваньня:	1212
Краіна:	Румынія
Гістарычная вобласьць:	Банат
Жудзец:	Тыміш
Кіраўнік:	Дамінік Фрыц[d][1]
Плошча:	130,5 км²
Вышыня:	90 м н. у. м.
Насельніцтва (2011)
колькасьць:	319 279 чал.
шчыльнасьць:	2446,58 чал./км²
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Тэлефонны код:	(+40) 02 56
Паштовы індэкс:	300001-300990
Нумарны знак:	TM
Геаграфічныя каардынаты:	45°45′35″ пн. ш. 21°13′48″ у. д.
Тымішаара на мапе Румыніі Тымішаара
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
Сайт (рум.)

Гісторыя

Першыя зьвесткі пра горад Тэмэшвар гісторыкі знаходзяць у крыніцах XIII стагодзьдзя, калі ён быў спустошаны татарамі. У XIV стагодзьдзі гэта была невялікая фартэцыя пасярод балотаў. Вугорскі кароль Карл Робэрт, які наведаў гэтыя краі ў 1307 годзе, загадаў пабудаваць тут палац, а ў XV стагодзьдзі горад некаторы час служыў рэзыдэнцыяй вялікага Гуньядзі. Тэмэшвар быў першым горадам Вугорскага каралеўства, які атрымаў уласны герб (1365); на ім быў намаляваны цмок, які, верагодна, сымбалізаваў багамільскую ерась.

У 1552 годзе Тэмэшвар быў узяты турэцкімі войскамі на чале з Ахмэд-пашой. За 160 гадоў у якасьці цэнтру Тэмэшварскага эялету горад зьведаў моцны мусульманскі ўплыў, тут будаваліся мячэты. Пасьля таго, як Яўген Савойскі адваяваў яго ў турак у 1716 годзе, Габсбургі плянамерна зьнішчылі сьляды асманскага валадарства, перабудаваўшы цэнтар гораду ў стылі барока.

Пры распадзе Аўстра-Вугоршчыны ў 1918 годзе Тымішаару спрабавалі далучыць сэрбы, але ўжо ў 1919 годзе горад атрымаў румынскую адміністрацыю. У канцы 1930-х тут быў збудаваны найбуйнейшы праваслаўны храм Румыніі — Тымішаарскі сабор. Падчас Другой сусьветнай вайны горад падвяргаўся моцным бамбардзіроўкам хаўрусьнікаў.

16 сьнежня 1989 году з народнага выступленьня ў Тымішаары, выкліканага рашэньнем уладаў аб высяленьні пастара Ласла Цёкеша, пачалася рэвалюцыя, якая прывяла да зьвяржэньня Нікалае Чаўшэску.

Транспарт

Грамадзкі транспарт гораду прадстаўлены 10 трамвайнымі, 8 тралейбуснымі і 20 аўтобуснымі лініямі. У горадзе разьмешчаны трэці паводле пасажыраабароту аэрапорт у краіне.

Горад зьяўляецца важным чыгуначным і транспартным цэнтрам і злучаны з усімі іншымі буйнымі гарадамі Румыніі.

Славутасьці

• Тымішаарскі сабор
• Тымішаарская катэдра
• Палац Даўэрбах
• Барокавы палац
• Палац Гуньядзі, у якім разьмешчаны Нацыянальны музэй Банату
• Старая ратуша
• Чумны слуп

Галерэя

Чумны слуп		Пляц Перамогі з Тымішаарскім саборам		Пляц Унірыі ў старой частцы гораду

Гарады-сябры

Тымішаара зьяўляецца горадам-сябрам наступных гарадоў:

Сасары, Італія Фаэнца, Італія Мюлюз, Францыя Канкун, Мэксыка Карльсруэ, Нямеччына Руэй-Мальмэзон, Францыя Гера, Нямеччына

Сэгед, Вугоршчына Трэвіза, Італія Нові Сад, Сэрбія Палерма, Італія Шэньчжэнь, КНР Зрэнянін, Сэрбія Нотынггэм, Вялікабрытанія

Літаратура

• Petrovics I. The fading glory of o former royal seat: the case of medieval Temesvär // The Man of Many Devices, who Wandered Full Many Ways: Festschrift in Honour of János M. Bak. Central European University Press, 1999. P. 527-538.