Утрэхт (горад)

У́трэхт (па-нідэрляндзку: Utrecht) — места ў Нідэрляндах, адміністрацыйны цэнтар аднайменнай правінцыі. Места зьяўляецца часткай Рандстаду (па-нідэрляндзку: Randstad) — канурбацыі, якая складаецца з чатырох найбуйнейшых местаў Нідэрляндаў — Амстэрдаму, Ратэрдаму, Гаагі ды самога Ўтрэхту. Места разьмешчанае ў цэнтральнае частцы краіны. Насельніцтва 374 238 чалавек (на 22 лістапада 2024 году).

Утрэхт
нід. Utrecht
Панарама Ўтрэхту з вышыні птушынага палёту
Герб Утрэхту Сьцяг Утрэхту
Краіна:	Нідэрлянды
Правінцыя:	Утрэхт
Кіраўнік:	Sharon Dijksma[d]
Плошча:	99,32 км²
Вышыня:	5 м н. у. м.
Насельніцтва (2024)
колькасьць:	374 238 чал.
шчыльнасьць:	3768 чал./км²
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Тэлефонны код:	030
Паштовы індэкс:	3450–3455, 3546, 3500–3585
Геаграфічныя каардынаты:	52°5′27″ пн. ш. 5°7′18″ у. д.
Утрэхт на мапе Нідэрляндаў Утрэхт
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
http://www.utrecht.nl/

З часоў залатога веку (амаль усё XVII стагодзьдзе), Утрэхт быў адным з найважнейшых местаў паўночных Нідэрляндаў, пакуль Амстэрдам ня стаў культурным і эканамічным цэнтрам краіны.

Сёньня Ўтрэхт — найбуйнейшы адукацыйна-навуковы цэнтар Нідэрляндаў. У месьце знаходзіцца Ўтрэхцкі ўнівэрсытэт — найвялікшы ў краіне, акрамя таго, ў межах места разьмясьціліся шэраг іншых вышэйшых навучальных установаў. Дзякуючы свайму геаграфічнаму становішчу, Утрэхт зьяўляецца буйным транспартным вузлом (чыгункі ды аўтамабільных дарог).

Гісторыя

Царква Бууркерк і вежа Домскага сабору

У сярэдзіне I стагодзьдзя н.э. рымскі военачальнік Карбулён (Corbulo) пабудаваў фартэцыю Траектум (Traiectum) з дрэва і зямлі на беразе Райну, які ў той час меў рэчышча ў гэтым месцы (цяпер рэчышча значна зрушылася). У фартэцыі магло знаходзіцца да 600 жаўнераў. Цяпер на гэтым месцы знаходзіцца Саборны пляц (Domplein) з саборам.

Фартэцыя была адным з умацаваньняў на мяжы Рымскай імпэрыі. Для такіх фартэцыяў існаваў загад, як іх будаваць. Гэта была тэрыторыя 150х200 мэтраў, акружаная завостраным зьверху і ашчаціненым зьнізу пікамі або калючкамі частаколам. Па-за фартэцыяй знаходзілася невялікая вёска. Адметнай асаблівасьцю фартэцыі Траектум быў храм, які знаходзіўся ў ейнай сярэдзіне.

Пасьля батаўскага паўстаньня 69 году ў фартэцыі Траектум запанаваў мір, аднак у II стагодзьдзі пачасьціліся напады германскіх плямёнаў, і каля 270 году рымляне яе пакінулі. Пасьля сыходу рымлянаў Утрэхт увесь час заставаўся населеным пунктам. У 1122 годзе ён атрымаў правы гораду ад біскупа. Горад быў акружаны мурам, і неўзабаве стаў адным з самых квітнеючых гарадоў паўночных Нідэрландаў, у прыватнасьці дзякуючы катэдры біскупа.

У 1528 годзе, у сувязі з уздымам Рэфармацыі, біскуп саступіў сваю ўладу над горадам імпэратару Сьвятой Рымскай імпэрыі Карлу V. У 1579 годзе ва Ўтрэхце была падпісаная Ўтрэхцкая унія. У 1672 годзе горад быў акупаваны французамі.

У 1713 годзе ва Ўтрэхце быў падпісаны мірны дагавор, які паклаў канец вайне за гішпанскую спадчыну. У 1723 годзе Ўтрэхт становіцца сусьветным цэнтрам старакаталіцтва. У 1843 годзе чыгунка злучыла Ўтрэхт з Амстэрдамам. У час Другой Сусьветнай вайны быў акупаваны нацысцкай Нямеччынай.

Сабор Сьвятой Катарыны

Славутасьці

• Домскі сабор
• Сабор Сьвятой Катарыны
• Нідэрляндзкі чыгуначны музэй
• Музэй музычных аўтаматаў
• Абсэрваторыя Сонэнборг
• Цэнтральны музэй Утрэхту
• Дом Папы — дом, у якім у 1459 годзе нарадзіўся будучы папа Адрыян VI
• Дом Рытвэльда-Шрэдэра — будынак, пабудаваны ў 1924 годзе Герытам Рытвэльдам і ўключаны ў 2000 годзе ў Сьпіс Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО

Асобы

• Адрыян VI — папа
• Ёган Вілем Бэен — нідэрляндзкі палітык
• Роб дэ Віт — футбаліст
• Сыльвія Крыстэль — акторка, пісьменьніца
• Марка ван Бастэн — футбольны трэнэр

Вонкавыя спасылкі

Утрэхт (горад) — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Афіцыйная старонка (анг.) (нід.)