Фаліцкі Мох (заказьнік)

«Фаліцкі Мох» — рэспубліканскі заказьнік Беларусі, абвешчаны ў жніўні 1979 году на поўначы Старадароскага раёну Менскай вобласьці.

«Фаліцкі Мох»
Плошча	3176,41 га
Краіна	Беларусь
Геаграфічныя каардынаты	53° пн. ш. 28° у. д. / 53; 28
Месцазнаходжаньне	Старадароскі раён
Утварэньне	16 жніўня 1979 (46 гадоў таму)
«Фаліцкі Мох» на мапе Беларусі «Фаліцкі Мох»

Быў заснаваны для захаваньня прыродных журавіньнікаў. Першапачаткова меў плошчу 17 кв.км. Месьціўся на вярхова-пераходным балоце Фаліцкі Мох. Улучаў ўрочышча Ўліца і вадазбор ракі Солан. Знаходзіўся на плоскахвалістай азёрна-балотнай нізіне з астанцамі водна-ледавіковай раўніны. Пераважалі тарфяна-балотныя глебы з глыбынёй торфу ў сярэднім 1,7 мэтры і да 5,5 мэтраў, а таксама дзярнова-падзолістыя пясчаныя глебы. Расьліннасьць была ў асноўным хваёва-мховай і хмызьнякова-мховай^[1]. 1 лютага 2020 году Савет міністраў Беларусі ўхваліў Пастанову № 59, якой павялічыў плошчу заказьніка 3176,41 га за кошт земляў «Старадароскай досьледнай лясной гаспадаркі». Сам заказьнік перадалі ў кіраваньне Старадароскаму раённаму выканаўчаму камітэту. На яго землях забаранілі высечку галоўнага карыстаньня і паляваньне з 1 сакавіка па 14 траўня, нарыхтоўку дзікарослых расьлінаў і соку індывідуальнымі прадпрымальнікамі і юрыдычнымі асобамі^[2]. Сярод іншага, у заказьніку расьлі дубы-веліканы^[3].

Мінуўшчына

16 жніўня 1979 году Савет міністраў Беларускай ССР ухваліў Пастанову № 252 «Аб стварэньні дзяржаўных заказьнікаў на тарфяных радовішчах і азёрах рэспублікі», лік якіх склаў 26. Паводле Пастановы, утварылі 19 заказьнікаў-журавіньнікаў, сярод якіх быў «Фаліцкі Мох» у Старадароскім раёне Менскай вобласьці. Яго разьмясьцілі на 17 кв.км у Каваліцкім (Новадароскі сельсавет) і Старадароскім лясьніцтвах «Старадароскай лясной гаспадаркі». На землях такіх заказьнікаў рэспубліканскай значнасьці забаранілі водную мэліярацыю і распрацоўку тарфяных пакладаў, скід сьцёкавых водаў і побытавых адкідаў. Ахову заказьнікаў-журавіньнікаў усклалі на Міністэрства лясной гаспадаркі БССР^[4].

27 сьнежня 2007 году Савет міністраў Беларусі зацьвердзіў Пастанову № 1833 «Аб рэспубліканскіх заказьніках», якой абвясьцілі 37 заказьнікаў. Паводле гэтай Пастановы, сярод абвешчаных заказьнікаў было 20 біялягічных, у адзін зь якіх пераўтварылі «Фаліцкі Мох». Ягоную плошчу павялічылі да 1947,21 гектару, зь іх 1365,21 га (70 %) разьмясьцілі ў Старадароскім лясьніцтве і 582 га — у Фаліцкім. Заказьнік перадалі пад кіраваньне Старадароскага раённага выканаўчага камітэту. Яго прызначэньнем стала захаваньне леса-балотных экасыстэмаў і месцаў росту балотных журавінаў, а таксама рэдкіх відаў дзікіх жывёлаў і дзікарослых расьлінаў, занесеных у Чырвоную кнігу Беларусі^[5].

1 лютага 2020 году Савет міністраў Беларусі ўхваліў Пастанову № 59 «Аб пераўтварэньні рэспубліканскага заказьніка «Фаліцкі Мох», плошчу якога павялічылі да 3176,41 га. Пры гэтым, 2154,13 га (68 %) прыпала на Старадароскае лясьніцтва і 1022,28 га — на Фаліцкае^[6].