Фаўст (опэра)

«Фаўст» — нямецкая опэра 1835 году ў 3-х дзеях пра альхіміка Ёгана Георга Фаўста.

Ня варта блытаць з «Фаўстам» 1859 году — францускай опэрай.

«Фаўст»
ням. Faust
Жанр	опэра
Паводле	трагедыя «Фаўст»
Аўтар	Ёган Вольфганг фон Гётэ
Рэжысэр	Карл Фрыдрых Рунгенгаген
Кампазытар	Антоні Генрык Радзівіл
Краіна	Прусія
Мова	нямецкая
Год прэм’еры	25 кастрычніка 1835 (189 гадоў таму)
Пастаноўкі	20 ліпеня 1999 (25 гадоў таму), Вялікі тэатар Беларусі

Зьяўляецца адзіным з 80 музычных твораў кампазытараў паводле трагедыі «Фаўст» Ёгана Вольфганга Гётэ, для якога сам аўтар напісаў лібрэта. Музыку для опэры напісаў князь Антоні Генрык Радзівіл, які пераехаў зь Вялікага Княства Літоўскага ў Бэрлін пасьля падзелаў Рэчы Паспалітай. У 1999 годзе Віктар Скорабагатаў паставіў опэру па-беларуску на падмостках Вялікага тэатру опэры Беларусі, дзе таксама сыграў ролю Мэфістофэля^[1].

Напісаньне

У 1808 годзе Ёган Вольфганг фон Гётэ выдаў у Бэрліне (Каралеўства Прусія) 1-ю частку трагедыі «Фаўст». Паводле яе Антоні Генрык Радзівіл напісаў у Бэрліне (Каралеўства Прусія) лібрэта опэры. У 1810 годзе лібрэта выканалі ўрыўкамі ў Бэрлінскай сьпеўнай акадэміі, дзе рэктарам быў Карл Фрыдрых Цэльтэр. У 1814 годзе Антоні Радзівіл сустрэўся зь Ёганам Гётэ ў Ваймары (княства Саксонія-Ваймар-Айзэнах; цяпер зямля Турынгія). А.Радзівіл атрымаў згоду Ё.Гётэ напісаць лібрэта опэры «Фаўст», для якой напісаў музыку^[2]. Гётэ напісаў лібрэта з 2-х дзеяў, дзе пралогі трагедыі замянілі на ўвэрцюру з 4-х разьдзелаў. Таксама аўтар выключыў зь лібрэта опэры 9 сцэнаў трагедыі, зьвязаныя з Фаўстам і Мэфістофэлем^[3]. Пагатоў Гётэ дадаў сцэну Велікоднай містэрыі ў садзе з дуэтам Фаўста і Грэтхен^[4]. У 1816 г. пачаліся рэпэтыцыі выбраных сцэнаў опэры. 24 траўня 1819 г. прэм’ера опэры прайшла ў каралеўскім палацы Монбіжу ў Бэрліне. Праз год опэру паказалі ў павялічаным памеры. У 1825 г. Гётэ пачаў пісаць 2-ю частку трагедыі «Фаўст» у 5-і дзеях, якая выйшла ў 1832 годзе па сьмерці аўтара^[2]. У 1831 г. А.Радзівіл напісаў музыку для яе да апошняй сцэны опэры. Па сьмерці кампазытара ў 1833 г. музыку для апошняй сцэны дапісаў Карл Фрыдрых Рунгенгаген, які быў рэктарам Бэрлінскай сьпеўнай акадэміі. 25 кастрычніка 1835 году ў Бэрліне адбылася прэм’ера опэры «Фаўст»^[5].

Да 1888 году, за паўстагодзьдзя, адбылося 25 пастановак опэры ў 4-х краінах Эўропы: Нямеччыне, Польшчы, Чэхіі і Ангельшчыне^[3].

Беларусь

У 1995 годзе творчы калектыў «Беларуская Капэла» ў складзе Вялікага тэатру опэры Беларусі папоўніў сваю бібліятэку фотакопіямі клявіра і партытуры опэры «Фаўста» Антона Радзівіла бэрлінскага выданьня 1835 году. У 1996–1997 гадах зрабілі гуказапіс музыкі опэры для Беларускага радыё^[6]. У 1998 годзе Інстытут імя Гётэ ў Менску і Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь падпісалі пагадненьне пра пастаноўку опэры «Фаўст» у беларускім перакладзе лібрэта Васіля Сёмухі на падмостках Вялікага тэатру опэры Беларусі. З прапановай зьвярнулася кіраўніца Інстытуту імя Гётэ ў Менску баранэса Карына фон Урангель^[7]. 20 ліпеня 1999 году адбылася прэм’ера опэры Антонія Радзівіла «Фаўст» па-беларуску ў Вялікім тэатры опэры Беларусі^[8]. Пастаноўку ажыцьцявіў Віктар Скорабагатаў, які сыграў у опэры Мэфістофэля і атрымаў за пастаноўку Спэцыяльную прэмію прэзыдэнта Беларусі для дзеячоў культуры і мастацтва^[9].