Філіпаў

Філіпаў (польск. Filipów) — вёска ў Польшчы, на рацэ Распудзе. Цэнтар сельскай гміны Сувальскага павету Падляскага ваяводзтва. Насельніцтва на 2013 год — 2113 чалавек. Знаходзіцца за 24 км на паўночны захад ад Сувалак, за 124 км на поўнач ад Беластоку.

Філіпаў лац. Filipaŭ
польск. Filipów
У цэнтры вёскі
Герб Філіпава
Краіна:	Польшча
Ваяводзтва:	Падляскае
Павет:	Сувальскі
Гміна:	Філіпаў
Насельніцтва:	2113 чал. (2013)
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Паштовы індэкс:	16-424
Нумарны знак:	BSU
Геаграфічныя каардынаты:	54°10′0.1″ пн. ш. 22°37′0.1″ у. д.
Філіпаў на мапе Польшчы Філіпаў
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Філіпаў — даўняе магдэбурскае места гістарычнай Гарадзеншчыны (частка Троччыны), колішні цэнтар староства на граніцы з Прусіяй. Да нашага часу тут захаваўся касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі, помнік архітэктуры XVI—XIX стагодзьдзяў.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Філіпаў на мапе 1655 году

Філіпаў утварыўся паміж 1562 і 1568^[1] гадамі ў выніку злучэньня вёсак Шэмбелева і Даўспуды^[2]. Гэтыя вёскі заснавалі ў пачатку XVI ст. літоўскія баяры браты Шэмбелі, якія атрымалі гэтыя землі ад вялікага князя Жыгімонта Старога ў 1513 годзе^[3]. У гэты час мясцовасьць уваходзіла ў склад Гарадзенскага павету Троцкага ваяводзтва.

8 верасьня 1570 году кароль і вялікі князь Жыгімонт Аўгуст надаў Філіпаву Магдэбурскае права і герб: у срэбным полі чорны рак^[4]. Адначасна з гербам мяшчане атрымалі дазвол на штотыднёвы торг і 3 кірмашы штогод. Апроч таго, тут заснавалі парафіяльны касьцёл. У 1574 годзе Філіпаўскае староства перадалі ў пажыцьцёвае валоданьне Аляксандру Гваньіні, аўтару Хронікі Эўрапейскай Сарматыі. Каля 1585 году ў Філіпаве пачаў дзеяць пратэстанцкі збор. У 1608 годзе ў месьце нарадзіўся арыянскі тэоляг Андрэй Віславаты.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Філіпаў апынуўся ў складзе Прусіі, у 1807 годзе згодна з Тыльзіцкай мірнай дамовай — у складзе Расейскай імпэрыі, у Сейненскім павеце Аўгустоўскай губэрні. На 1827 год у месьце было 323 будынкі, на 1861 год — 291. У 1870 годзе расейскія ўлады пазбавілі Філіпаў Магдэбурскага права.

За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Філіпаў занялі войскі Нямецкай імпэрыі.

Найноўшы час

Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Філіпаў апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі.

За часамі Другой сусьветнай вайны зь верасьня 1939 да 1945 году Філіпаў знаходзіўся пад акупацыяй Трэцяга Райху. У 1975—1998 гадох вёска ўваходзіла ў склад Сувальскага ваяводзтва.

Насельніцтва

Дэмаграфія

• XIX стагодзьдзе: 1827 год — 2326 чал.; 1861 год — 2551 чал.^[5]
• XXI стагодзьдзе: 2013 год — 2113 чал.

Турыстычная інфармацыя

Касьцёл

Славутасьці

• Касьцёл Унебаўзяцьця Найсьвяцейшай Панны Марыі (XVI—XIX стагодзьдзі)
• Могілкі: каталіцкія, пратэстанцкія, юдэйскія

Страчаная спадчына

• Збор эвангелісцкі