Цумань

Цумань^[1] (па-ўкраінску: Цумань) — пасёлак гарадзкога тыпу ў Ківерцаўскім раёне Валынскаяй вобласьці Украіны.

Хуткія факты

Упершыню ў гістарычных крыніцах Цумань згадваецца ў 1557 годзе. Тады тут налічвалася 14 двароў, зь іх 6 — у той час яшчэ не запрыгоненых сялянаў, 8 двароў належалі зьбяднелым сялянам-агароднікам, якія за карыстаньне невялікімі зямельнымі надзеламі (агародамі) плацілі штогод па 4 грошы, а таксама натуральны падатак. У 1583 годзе Цумань была ўласнасьцю Радзівілаў. Тады тут дзейнічалі 2 млыны і 5 руднікоў па здабычы балотнай жалезнай руды. Насельніцтва Цумані займалася земляробствам, жывёлагадоўляй, смалакурэньнем, цясьлярствам, бондарствам, вырабам рэчаў хатняга ўжытку, як для ўласных патрэб, так і на продаж. Разьвіцьцё рамёстваў і гандлю спрыяла росту колькасьці насельніцтва. У першай палове XVII стагодзьдзя ў вёсцы ўжо налічвалася 90 дымоў. У адміністрацыйным дачыненьні Цумань уваходзіла ў склад Алыцкай воласьці.

Сяло атачалі вялікія лясныя масівы, непралазныя пушчы, таму тут хавалася шмат зьбеглых сялянаў. У гэтых лясах у час паўстаньня 1594-1596 гг. базіраваліся атрады Севярына Налівайкі.

Пасьля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай у 1795 годзе Цумань у складзе Валыні адышла да Расеі. Акрамя памешчыкаў, буйным землеўладальнікам у Цумані і ваколіцах была царква, якой у першай палове XIX ст. належала больш за 70 дзесяцін зямлі, якую апрацоўвалі сяляне. Напярэдадні рэформы 1861 году, у Цумані налічвалася ўсяго 47 двароў і 393 жыхара.

Падчас Першай сусьветнай вайны праз Цумань і суседнія вёскі праходзіла лінія фронту.

З 1920 па 1939 гг. Цумань уваходзіла ў склад міжваеннай Польшчы, і адносілася да Луцкага павету. Паводле зьвестак польскай статыстыкі, на 30 верасьня 1921 году ў вёсцы налічвалася 204 жылыя дамы і 1141 жыхар.

Лясныя масівы ў ваколіцах Цумані былі з 1943 году тэрыторыяй дзеяньняў УПА і яе баёў з нямецкімі войскамі і савецкімі партызанамі.

Гісторыя

Крыніцы

Wikiwand - on