Ян Серада

Ян Мікі́тавіч Серада́ (Іван, Янка; 13 траўня [ст. ст. 1 траўня] 1879, с. Задзьвея, Наваградзкі павет, сучасны Баранавіцкі раён — пасьля 19 лістапада 1943) — беларускі грамадзкі і палітычны дзяяч, пэдагог, публіцыст. Першы Старшыня Рады БНР.

Ян Серада лац. Jan Sierada
Старшыня Рады БНР
сакавік 1918 — 14 траўня 1918
Папярэднік	пасада заснавана
Наступнік	Язэп Лёсік
Міністар гаспадаркі БНР
21 лютага 1918 — ліпень 1918
Папярэднік	пасада заснавана
Наступнік	Тодар Вернікоўскі
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	1 (13) траўня 1879 в. Задзьвея, Наваградзкі павет, Менская губэрня, Расейская імпэрыя
Памёр	не раней за 19 лістапада 1943 СССР, дакладна невядома
Партыя	Беларуская сацыялістычная грамада
Адукацыя	Варшаўскі вэтэрынарны інстытут (1903)
Сужэнец	Ксенія Сьцяпанаўна[1]
Дзеці	Мікалай (1908—1993)[Крыніца?], Натальля (1909—1991)

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся (13 траўня [ст. ст. 1 траўня] 1879 году ў Задзьвеі Наваградзкага павету Менскай губэрні. У 1903 годзе скончыў Варшаўскі вэтэрынарны інстытут. У 1905—1906 гадах служыў у арміі ў Маньчжурыі. Працаваў вэтэрынарам у Менскай губэрні (1907—1911), тады ж выкладаў у Мар’іна-Горскім сельскагаспадарчым вучылішчы. Быў мабілізаваны ў час Першай сусьветнай вайны, працаваў вэтэрынарам на фронце^[2].

Сябра Беларускай сацыялістычнай грамады. Старшыня прэзыдыюму Ўсебеларускага кангрэсу (1917). Старшыня Рады БНР (1918). Сябра ЦК Беларускай партыі сацыялістаў-фэдэралістаў (1918). Уваходзіў у Часовы Беларускі нацыянальны камітэт, прэзыдыюм Найвышэйшай рады БНР (1919—1920).

Працаваў у Наркамаце земляробства БССР. Навуковы супрацоўнік і загадчык бібліятэкі (1925—1927) Інбелкульту, выкладчык Менскага беларускага пэдагагічнага тэхнікуму (1921—1925). Арганізатар і дырэктар Менскага вэтэрынарна-заатэхнічнага тэхнікуму (1923—1924). Дацэнт Беларускай сельскагаспадарчай акадэміі ў Горы-Горках (ліпень 1925 — сьнежань 1929). Навуковы супрацоўнік Беларускага НДІ сельскай і лясной гаспадаркі (з 1927).

Быў арыштаваны ДПУ БССР 4 ліпеня 1930 году ў сувязі са справай «Саюзу вызваленьня Беларусі». Пастановай Калегіі АДПУ СССР ад 10 красавіка 1931 году сасланы ў Яраслаўль тэрмінам на 5 гадоў. Паўторны прыгавор вынесены 27 сьнежня 1941 году; атрымаў 10 гадоў пазбаўленьня волі. Датэрмінова вызвалены 19 лістапада 1943 году з Краслага (Краснаярскі край). Далейшы лёс невядомы. Па першым прыгаворы рэабілітаваны 10 ліпеня 1988 году, па другім — 16 студзеня 1989 году.

У друку

Публікаваўся з 1914 году (часопіс «Саха»). Выступаў у друку з навуковымі, навукова-папулярнымі і публіцыстычнымі артыкуламі на сельскагаспадарчыя тэмы.

Творы

• Як трэба каваць коні. Мн., 1926
• Вэтэрынарыя і зоагігіена. Кн. 1—2. Мн., 1927—1928
• Пабудова сіласаў у калгасах і саўгасах. Мн., 1930