Баранавіцкі раён

Бара́навіцкі раён — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе Берасьцейскай вобласьці Беларусі. Плошча 2202,32^[5] км². Насельніцтва на 2018 год — 30 850 чалавек^[3]. Цэнтар раёну — горад Баранавічы (не ўваходзіць у склад раёну).

Баранавіцкі раён
Герб
Агульныя зьвесткі
Краіна	Беларусь
Статус	раён Беларусі
Уваходзіць у	Берасьцейская вобласьць
Адміністрацыйны цэнтар	Баранавічы
Дата ўтварэньня	15 студзеня 1940 году[1]
Старшыня райвыканкаму	Васіль Хвацік[2]
Насельніцтва (2018)	30 850[3]
Шчыльнасьць	14 чал./км²
Нацыянальны склад	беларусы (86,9%), палякі (5,9%), расейцы (5,2%), украінцы (1,1%), іншыя (0,9%)[4]
Плошча	2202,32[5] км²
Вышыня па-над узр. м.  · найвышэйшы пункт  · сярэдняя вышыня	267[1] м  180—240[1] м
Месцазнаходжаньне Баранавіцкага раёну
Мэдыя-зьвесткі
Тэлефонны код	+375 163[6]
Афіцыйны сайт
Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы

Раён уключае мястэчка Гарадзішча раённага падпарадкаваньня і 244 сельскія населеныя пункты, якія належаць да 14 сельскіх саветаў: Велікалуцкі, Вольнаўскі, Гавінавіцкі, Гарадзішчанскі, Жамчужненскі, Крашынскі, Лясьнянскі, Малахоўскі, Маўчадзкі, Мілавідзкі, Навамыскі, Палонкаўскі, Пачапаўскі, Сталовіцкі.

Гісторыя

Палац Лашкевічаў XIX стагодзьдзя ў вёсцы Стайкі

Раён утвораны 15 студзеня 1940 году як Навамыскі, у 1957 годзе перайменаваны ў Баранавіцкі раён. У канцы 1962 году да раёну далучана тэрыторыя былога Гарадзішчанскага раёну Берасьцейскай вобласьці.

Геаграфічнае становішча

Баранавіцкі раён знаходзіцца на поўначы Берасьцейскай вобласьці. Тэрыторыя раёну складае 2202,32 км² (6,7% тэрыторыі вобласьці).

Раён мяжуе з Івацэвіцкім (на поўдні) і Ляхавіцкім (на паўднёвым усходзе) раёнамі Берасьцейскай вобласьці, Нясьвіскім раёнам Менскай вобласьці на ўсходзе, Карэліцкім і Наваградзкім раёнамі Гарадзенскай вобласьці на поўначы, Зьдзецельскім раёнам Гарадзенскай вобласьці на паўночным захадзе, ды Слонімскім раёнам Гарадзенскай вобласьці на захадзе.

Рэльеф

Краявід каля вёскі Моўчадзь

Рэльеф узгорыста-раўнінны. Пераважаюць вышыні 180—240 м над узроўнем мора. Паўночная частка раёну разьмешчана ў межах Наваградзкага ўзвышша, паўднёвая — на Баранавіцкай раўніне.

Найвышэйшы пункт раёну — 267 м над узроўнем мора — знаходзіцца каля вёскі Зялёная.

Карысныя выкапні

У нетрах раёну існуюць паклады торфу, гліны, будаўнічых пяскоў, пясчана-жвіровых матэрыялаў.

Гідраграфія

Найбольшая рака — Шчара з прытокамі Мышанкай, Малатоўкай, Лахазвай, Ісай, на поўначы — рака Сэрвач, на паўночным захадзе — рака Моўчадзь.

Створана вадасховішча Гаць, ёсьць азёры Калдычэўскае і Дамашэўскае.

Клімат і расьліннасьць

Лясы займаюць 33% тэрыторыі. Пад балотамі 18,7 тысячы гектараў, амаль усе нізінныя, часткова асушаныя. На тэрыторыі раёну знаходзяцца частка Баранавіцкага біялягічнага заказьніку, Моўчадзкае насаджэньне эўрапейскай лістоўніцы.

Насельніцтва

• XXI стагодзьдзе: 2009 год — 41 902 чал.^[7] (перапіс); 2016 год — 31 886 чал.^[8]; 2017 год — 31 340 чал.^[9]; 2018 год — 30 850 чал.^[3]

Эканоміка

Прамысловасьць раёну прадстаўлена прадпрыемствамі паліўнай, дрэваапрацоўчай, харчовай галінаў. Асноўныя галіны сельскай гаспадаркі — мяса-малочная жывёлагадоўля, птушкагадоўля, бульбаводзтва. Вырошчваюць цукровыя буракі, збожжавыя культуры, лён, гародніну.

Асноўныя прадпрыемствы раёну:

• Сяльгаспрадпрыемства «Ўсходняе» (Сеўрукі)
• Жвірава-сарціравальны завод «Амнявічы»
• Беларуска-расейскае мэмблевае прадпрыемства «Дыпрыз» (Узногі)
• Баранавіцкая птушкафабрыка (Русіно)
• Птушкафабрыка «Дружба» (Жамчужны)
• Саўгас-камбінат «Мір» (пасёлак Мір)
• Торфапрадпрыемства «Каўпеніца» (пасёлак Кастрычніцкі)

Турызм

На хутары Завосьсе — сядзіба-музэй Адама Міцкевіча. У вёсцы Русіно — Дом-музэй этнаграфіі і культуры.

Вядомыя асобы

• Уладзіслаў Галубок (сапр. Уладзіслаў Голуб; 1882, станцыі Лясная (сёньня в. Лясная) — 1937) — рэпрэсаваны беларускі драматург, рэжысэр, актор, тэатральны дзяяч.
• Уладзімер Емяльянчык (1955, в. Вялікія Лукі — 2003) — беларускі гісторык.
• Ян Серада (1879, в. Задзьвея — 1943), беларускі грамадзкі і палітычны дзяяч, пэдагог, публіцыст. Першы старшыня Рады Беларускай Народнай Рэспублікі
• Адам Міцкевіч (1798, фальварак Завосьсе — 1855), паэт, палітычны публіцыст і дзяяч нацыянальна-вызвольнага руху