G (літара)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
G, g (ґе; курсіў: G g) — 7-ая літара лацінскага альфабэту, 12-ая літара беларускага лацінскага альфабэту[1][2][3].
Remove ads
Назва
Табліца з назвамі й вымаўленьнем літары G у розных мовах Эўропы.
Характарыстыка
Выкарыстаньне
- У біяхіміі G — сымбаль гліцыну й гуаназіну, а таксама тып бялку (G-бялок).
- У астраноміі g — прэфікс папярэдняга абазначэньня камет, астэроідов і малых плянэт, адкрытых зь 1 па 15 красавіка любога году.
- У міжнароднай сыстэме нумарных знакаў транспартных сродкаў пазначае Габон.
- У музыцы — нота соль альбо акорд соль мажор.
- У фінансах — на Нью-Ёрцкай фондавай біржы пазначае кампанію Gillette.
- У мовах праграмаваньня G-мова праграмаваньня, які выкарыстоўваецца ў LabVIEW.
- У фізыцы G — гравітацыйная пастаянная і энэргія Гібса, g — адзінка паскарэньня, выкліканага гравітацыяй, а таксама множнік Ляндэ (або g-фактар) і Мэтрыка прасторы-часу, g — глюон, элемэнтарная бязмасавая часьціца.
- У паштовых індэксах першая літара: у Канадзе пазначае правінцыю Квэбэк; у Вялікабрытаніі — Глазга.
- У кіно G — рэйтынг General audiences па сыстэме рэйтынгаў амэрыканскай кінаасацыяцыі — «фільм дэманструецца без абмежаваньняў».
Гісторыя
У этрускім альфабэце, які ёсьць асновай лацінскага, гук /g/ абазначаўся літарай, падобнай па напісаньні з C. Да трэцяга стагодзьдзя да н. э. у лацінскай мове літара C пазначала й гук /k/, і гук /g/. Перажытак такога дваістага абазначэньня захаваўся ў традыцыі скарачаць рымскія імёны Гай і Гней як C. і Cn., адпаведна.
Прыкладна ў трэцім стагодзьдзі да н. э. да літары C дадалі зьнізу вэртыкальную рысу, атрымаўшы новую літару. У пісьмовых крыніцах згадваецца вынаходнік літары G — Спурый Карвілій Руга[6], які вучыў каля 230 да н. э., — першы рымлянін-вольнаадпушчанік, які адкрыў платную школу. Дзякуючы шырокаму прымяненьню рымлянамі засечак у вэртыкальнай рысы новай літары зьявілася гарызантальная засечка, якая разьвілася ў неадʼемны гарызантальны элемэнт сымбаля G. пры гэтым вэртыкальная рыса, наадварот, стала неабавязковым элемэнтам, у многіх сучасных шрыфтах не выкарыстоўваным. У рукапісным варыянце вэртыкальную рысу малявалі ў выглядзе хвосьціка ў літары C, як у адным з варыянтаў напісаньня грэцкай літары сыгмы — ↅ.
Remove ads
Цікавыя факты

- Сучасная маленькая літара g мае два друкарскіх варыянты: «адкрыты хвост» і «завесны хвост».
Заўвагі
- Гэты артыкул зьмяшчае фанэтычную транскрыпцыю ў Міжнародным фанэтычным альфабэце (МФА). Уводную інструкцыю па сымбалях МФА чытайце на Дапамога:МФА. Пра адрозьненьні між [ ], / / і ⟨ ⟩ чытайце ў МФА § Разьдзяляльнікі дужак і транскрыпцыі.
Крыніцы
Літаратура
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads