Адплата каханьня

«Адплата каханьня» — паэма Янкі Купалы, напісаная ў 1905—1907 гг. і ўпершыню апублікаваная ў зборніку «Жалейка» ў 1908 годзе.^[1] Паэма мае падзагаловак «З праўдзівага здарэньня».

«Не скажаце ў местах, бо знаеце самі, Што вёска больш зьліта людскімі сьлязамі. У вёсцы, хоць горка пакрыўджаны плача, Маўчаць кожны будзе так, як і не бача... Занадта сьляпы люд, занадта баіцца, Каб мог ён за крыўду сваю заступіцца».

Я. Купала З паэмы «Адплата каханьня»

«Адплата каханьня»
па-беларуску: Адплата кахання
Ілюстрацыя Б.Цітовіча да паэмы «Адплата каханьня»
Жанр:	паэма
Аўтар:	Янка Купала
Мова арыгіналу:	беларуская мова
Год напісаньня:	1905—1907
Публікацыя:	1908
Вікікрыніцы зьмяшчаюць поўны тэкст гэтага твору

Бліская да раньніх паэмаў Янкі Купалы («Зімою», «Нікому», «Калека»), паэма мае ў сваёй аснове мясцовыя паданьні з часоў прыгону. Сюжэт паэмы пабудаваны на трагічным здарэньні, што адбылося ў панскім маёнтку на Лагойшчыне. У творы паказаная характэрная для старажытных часоў гісторыя няроўнага каханьня з трагічным зыходам. Янка Лявончык зь беднае сялянскае сям'і, яго абраная Зося — з панскага роду. Перашкодай іх каханьню становіцца брат закаханай пан Лаўчынскі. Ня здолеўшы разлучыць закаханых, Лаўчынскі забівае і спальвае хлопца—парабка за тое, што ён наважыўся пакахаць яго сястру, багатую шляхцянку. Адна трагедыя цягне за сабой другую — Зося канчае жыцьцё самагубствам, а яе брат—забойца вар'яцее. Гэта адплата абразе каханьня і плата за каханьне ў сьвеце, дзе пануюць саслоўныя перагародкі.^[1]

Каштоўнасьць паэмы ня толькі ў яе сацыяльнае накіраванасьці, але й у высокім узроўні эстэтычнага асэнсаваньня жыцьцёвае драмы Янкі і Зосі, вобразы якіх увасабляюць рамантычную чысьціню і прыгажосьць каханьня. Побач з рамантычнай паэтызацыяй здаровых маральных асноваў народнага жыцьця ў паэме шмат выкарыстана сродкаў рэалістычнае дэталізацыі, асабліва ў адлюстраваньні сацыяльных кантрастаў вёскі.^[1]

Сваёй паэмай Янка Купала далей разьвіў жанр апавяданьня-быліцы, спавядальнае паэмы, да якой сярод іншых зьвярталіся В. Дунін-Марцынкевіч і Ф. Багушэвіч.^[1]