Шандар Чоры

Шандар Чоры (па-вугорску: Sándor Csoóri; 3 лютага 1930) — вугорскі паэт, эсэіст, палітычны дзяяч.

Шандар Чоры
Sándor Csoóri
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	3 лютага 1930 (95 гадоў) Замой, мэд'е Фэер
Памёр	12 верасьня 2016(2016-09-12)[1][2][3] (86 гадоў) Будапэшт, Вугоршчына[4]
Пахаваны	Обудзкія могілкі[d]
Дзеці	Sándor Csoóri[d]
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	паэт, эсэіст, палітычны дзяяч
Гады творчасьці	1953 — цяперашні час
Жанр	паэма, верш, эсэ
Мова	вугорская мова[5]
Прэміі	прэмія Кошута (1990)
Узнагароды	Прэмія імя Кошута[d] (1990) Prima Primissima[d] (2008) прэмія Атылы Ёжэфа[d] (1954) прэмія часопіса «Alföld»[d] (1978) прэмія Тыбара Дэры[d] (1987) Мемарыяльная ўзнагарода Кёлчэя[d] (2000) прэмія Гердэра[d] (1981) ганаровы грамадзянін Будапэшту[d] (2014) Нацыянальная мастацкая прэмія[d] (2014) Вялікая прэмія Кошута[d] (2012) Q1001772? (1989) прэмія часопіса «Alföld»[d] (1990) прэмія Атылы Ёжэфа[d] (1970) ганаровы грамадзянін Эстэргама[d] (2015) Radnóti award[d] (1990)
Шандар Чоры ў Вікісховішчы

Біяграфія

У 1950 годзе Чоры атрымлівае вышэйшую адукацыю ў Рэфарматарскім Эпіскапскім калегіюме ў месьце Папа й пачынае навучаньне ў Будапэшцкім унівэрсытэце, аднак кідае вучобу з-за хваробы. Ён працуе ў шматлікіх выданьнях: 1953—1954 — журнал «Літаратурная газэта», 1955—1956 — «Новы гук». З 1956 году Чоры ня можа знайсьці працу, пакуль у 1960 не становіцца чальцом рэдкалегіі газэты пры Будапэшцкім унівэрсытэце тэхналёгіі й эканомікі. У 1960-х — адзін зь лідэраў інтэлектуальнай і палітычнай апазыцыі афіцыйнаму курсу.

Творчасьць

Яго першая паэма пабачыла сьвет у 1953 годзе й адразу ўсхвалявала паэтычную супольнасьць Вугоршчыны. У ёй адназначна падымалася крытыка эпохі Мацяша Ракашы, зрынутага СССР старшыні Рады Міністраў Вугорскай Народнай Рэспублікі. Неўзабаве ўлада заявіла, што Чоры не зьяўляецца адным зь іх прыхільнікаў. Аднак Чоры не саступіўся й напісаў шэраг крытычных нарысаў аб ціску дыктатарскага рэжыму на жыцьцё чалавека й фармаваньне лёсу простага народу ў рэчышча сацыялістычных пераўтварэньняў. Ён быў пад наглядам спэцслужбаў на працягу некалькіх год і ня ганараваны ні воднай прэміяй.

На беларускую мову перакладаў Рыгор Барадулін^[6].

Узнагароды

• Прэмія Атылы Ёжэфа (József Attila-díj) (1954, 1970)
• Прэмія Гердэра (Alföld-díj) (1978, 1990)
• (Herder-díj) (1981)
• (Bibó István-díj) (1984)
• Кніга годў (1985, 1995, 2004)
• (Déry Tibor-díj) (1987)
• (Fitz József-díj) (1989)
• Прэмія Кошута (Kossuth-díj) (1990)
• (Magvető Könyvkiadó Nívódíja) (1990)
• (Radnóti Biennálé Költészeti Fődíja) (1990)
• (Eeva Joenpelto-díj) (1995)
• (Károli Gáspár-díj) (1997)
• (Magyar Örökség Díj) (1997, 2005)
• (Magyar Köztársasági Érdemrend középkeresztje a csillaggal) (2000)
• (Magyar Művészetért Díj) (2004)
• Прэмія Балініта Балашы (Balassi Bálint-emlékkard) (2006)
• (Prima Primissima díj) (2008)