Пралетарыі ўсіх краін, яднайцеся!

«Пралетарыі ўсіх краін, яднайцеся!», «Пролетарыі ўсіх краін, злучайцеся!» (ням.: Proletarier aller Länder vereinigt Euch!) — паводле марксісцкага навучання, дэвіз міжнароднага рэвалюцыйнага пралетарыяту, «баявы заклік да аб'яднання рабочага класа і працоўных усіх краін пад сцягам рэвалюцыйнай барацьбы за сацыяльнае і нацыянальнае вызваленне; яркае выяўленне пралетарскага інтэрнацыяналізму»^[1].

Дзяржаўны герб Саюза Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік з 1958 па 1991.

Дэвіз быў прапанаваны К. Марксам і Ф. Энгельсам, у 1847 зацверджаны як дэвіз Саюза камуністаў. Гэтым заклікам завяршаецца напісаны К. Марксам і Ф. Энгельсам «Маніфест камуністычнай партыі» (1848). У Савецкім Саюзе гэты заклік быў змешчаны на гербах СССР і саюзных рэспублік, у якасці дэвізу — на першых старонках важнейшых газет.

У Беларусі

У БССР у 1920-я-1930-я гг. гэты заклік на гербе БССР і ў друку ўжываўся на 4 мовах (беларуская, руская, польская, ідыш), якія былі дзяржаўнымі да 1930-х гг. Беларуская форма ўлучала дзеяслоў-заклік «злучайцеся!», і была афіцыйна^{[удакладніць]} замененая на «яднайцеся!» на канферэнцыі ЦК КПБ (лістапад 1939^{[удакладніць]})^[2] з-за сугучнасці з дзеясловам капуляцыі жывёл у сельскай гаспадарцы^[2]; аднак, у ідэолагаў існавалі прэтэнзіі і да ўведзенага на замену «яднайцеся», з-за магчымасці ўтварэння пры пераносе слова «яд-» (атрута)^[2].

Зноскі

1. БелСЭ.
2. А. Калубовіч.

Літаратура

• Беларуская Савецкая Энцыклапедыя. У 12 т. Т. 8. Паддубнікі — Рабкі / Рэдкал.: П. У. Броўка (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1975. — 676 с.: іл., карты. С.546.
• Аўген Калубовіч. Якуб Колас і Янка Купала // На суд гісторыі. — Мн. : Мастацкая літаратура, 1994.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Пралетарыі ўсіх краін, яднайцеся!
• «Proletarians of all countries, unite!» на сайце Geonames.de
• «Workers of the world, unite» у англійскім Вікіслоўніку