Ілукстэ

Ілукстэ (лат.: Ilūkste), традыцыйная беларуская назва Ілукшта — горад у Латвіі. З’яўляецца адміністрацыйным цэнтрам Ілуксцкага краю. Плошча 9 км². Насельніцтва 2809 чал. (2012). Размешчаны на р. Ілукшта.

Населены пункт
Ілукстэ
Герб
55°58′41″ пн. ш. 26°17′48″ у. д.HGЯO
Краіна	Латвія
Гісторыя і геаграфія
Заснаваны	1917
Вышыня цэнтра	100 м
Водныя аб’екты	Ilūkste[d]
Насельніцтва
Насельніцтва	▼2 036 чал. (1 студзеня 2025)[1]
Лічбавыя ідэнтыфікатары
Паштовы індэкс	LV-5447
ilukste.lv
Паказаць/схаваць карты
Ілукстэ
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Ілукшта вядома з 1550 года, горад у Курляндскім і Земгальскім герцагстве^[2].

Паезуіцкі касцёл у пачатку XX стагоддзя

Уласнасць графаў Зібергаў. У канцы XVI стагоддзя існаваў лютэранскі збор, пасля перароблены на касцёл. Значную частку насельніцтва горада складалі католікі і ўніяты^[2].

Зібергі фундавалі езуіцкую рэзідэнцыю (1681, 1690, 1702), якая адчынілася ў 1690. У канцы XVII — першай палове XVIII ст. пабудаваны комплекс езуіцкіх будынкаў з драўляным касцёлам (асвячоны ў 1690), у 1748 годзе ён згарэў. У 1754—1758 і 1761—1769 пабудаваны мураваны касцёл (архітэктар Т. Жаброўскі). З 1691 дзейнічала езуіцкая школа, у 1761—73 — калегіум; існавалі канвікт, тэатр з уласнай залай, музычная бурса, бібліятэка^[2].

Пасля забароны ордэна езуітаў іх касцёл і калегіум у 1787 перайшлі да ордэна місіянераў. У сярэдзіне XVIII ст. ваявода інфлянцкі Юзафат Зіберг пачаў будаваць мураваны замак (будоўля не скончана)^[2].

Ілукшта ў пачатку XX стагоддзя

Пасля першага падзелу Рэчы Паспалітай у 1772 годзе, калі Інфлянцкае княства адышло да Расійскай імперыі, Ілукшта стала месцам збору сойміка інфлянцкай шляхты-эгзулянтаў («цэнтрам» Інфлянцкага княства) і шляхты Курляндскага княства, што ўзаконіў у 1791 Чатырохгадовы сойм 1788—1792 гадоў. Пасля трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай у 1795 годзе ў складзе Расійскай імперыі^[2].

Насельніцтва

Год Колькасць 1897 3 652 [3] 1920 457 [3] 1959 2 680 [3] 1970 3 145 [3] 1979 3 131 [3] 1989 3 340 [3] 1991 3 300 [3] 2000 2 983 [3] Год Колькасць 2001 2 957 [3] 2002 2 979 [3] 2003 2 985 [3] 2004 2 940 [3] 2005 2 910 [3] 2006 2 933 [3] 2007 2 929 [3] 2008 2 901 [3] Год Колькасць 2009 2 850 [3] 2010 2 829 [3] 2011 2 792 [3] 2012 2 538 [3] 2013 2 537 [3] 2014 2 458 [3] 2015 2 459 [3] 2016 2 381 [4] Год Колькасць 2017 2 365 [5] 2019 2 253 [6] 2020 2 216 [7] 2021 2 169 [8] 2022 2 119 [9] 2023 2 171 [10] 2024 2 093 [1] 2025 2 036 [1]

Зноскі

1. Iedzīvotāju skaits pēc tautības reģionos, pilsētās, novados, pagastos, apkaimēs un blīvi apdzīvotās teritorijās gada sākumā (pēc administratīvi teritoriālās reformas 2021. gadā) — Central Statistical Bureau of Latvia. Праверана 10 кастрычніка 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q39420022'></a>
2. Ілукшта на сайце Электронная энцыклапедыя «Вялікае Княства Літоўскае»
3. http://pop-stat.mashke.org/latvia-cities.htm
4. Office of Citizenship and Migration Affairs — 1990.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q23012016'></a>
5. Central Statistical Bureau of Latvia Праверана 11 верасня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q39420022'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q33102669'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q55566450'></a>
6. Central Statistical Bureau of Latvia Праверана 2 чэрвеня 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q39420022'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q33102669'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q55566450'></a>
7. Central Statistical Bureau of Latvia Праверана 19 лютага 2021.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q39420022'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q33102669'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q55566450'></a>
8. Central Statistical Bureau of Latvia Праверана 15 чэрвеня 2021.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q39420022'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q33102669'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q55566450'></a>
9. Pilsētu (blīvi apdzīvotu) un lauku (reti apdzīvotu) teritoriju iedzīvotāju skaits reģionos, pilsētās, novados un pagastos (pēc administratīvi teritoriālās reformas 2021. gadā) – Teritoriālā vienība, Laika periods un Rādītāji — Central Statistical Bureau of Latvia. Праверана 22 снежня 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q39420022'></a>
10. Iedzīvotāju skaits pēc tautības reģionos, pilsētās, novados, pagastos, apkaimēs un blīvi apdzīvotās teritorijās gada sākumā (pēc administratīvi teritoriālās reformas 2021. gadā) 2021 - 2022 — Central Statistical Bureau of Latvia. Праверана 10 кастрычніка 2025.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q39420022'></a>