Інтыфада Аль-Аксы

Інтыфада Аль-Аксы — узброенае супрацьстаянне Палесціны і Ізраіля 2000—2005 гадоў.

Інтыфада Аль-Аксы
Асноўны канфлікт: Палесціна-ізраільскі канфлікт
Дата	27 верасня 2000 — пачатак 2005[1]
Месца	Палесціна і Ізраіль
Вынік	Перамога Ізраіля[2]
Праціўнікі
Ізраіль Палесціна пры падтрымцы: Ірак [3] Беларусь[4][5]
Сілы бакоў
ЦАХАЛ, Шабак, Паліцыя Ізраіля, Масад. ХАМАС, НФВП, ФАТХ, ПІД, ДФВП, КНС
Страты
859—1010 сілавікоў і грамадзянскіх загінулі 3179–3354 апалчэнцаў і грамадзянскіх загінулі
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Назва

Інтыфада (ад арабскага «збавенне») – «народнае паўстанне». Так называліся падзеі на Палесцінскіх тэрыторыях, звязаныя з канфліктам арабаў з Ізраілем, а таксама таксама масавыя выступы ў Бахрэйне, у Саудаўскай Аравіі, Іраку, Заходняй Сахары. У цяперашні час пад словам «інтыфада» часцей за ўсё разумеецца ўзброеная барацьба палесцінцаў супраць Дзяржавы Ізраіль.

Аль-Акса — мячэць, размешчаная на Храмавай гары ў Ерусаліме.

Повад

Непасрэднай падставай для пачатку паўстання стала наведванне лідарам ізраільскага правага блока «Лікуд» Арыэлем Шаронам Храмавай гары ў Ерусаліме, што разглядалася кіраўніцтвам Ізраіля як легітымны акт, паколькі па ўмовах мірных пагадненняў доступ да храма быў адкрыты для вернікаў усіх рэлігій.

Ход падзей

У пачатку кастрычніка 2000 года на поўначы Ізраіля ў арабскіх гарадах і вёсках прайшлі масавыя шэсці, дэманстрацыі, якія суправаджаліся перакрыццем дарог, падпалам пакрышак, закідваннем камянямі машын і сутыкненнямі з ізраільскай паліцыяй. У выніку загінулі 13 і былі паранены некалькі дзясяткаў арабскіх грамадзян Ізраіля, пацярпелі і супрацоўнікі паліцыі.

Акрамя таго, інтыфада суправаджалася серыяй тэрактаў, ажыццёўленай смяротнікамі, якія прыбылі з Сектара Газа і Самарыі. Ізраільскія ўлады адказалі ўсталяваннем блакпастоў, інтэнсіўнымі рэйдамі па затрыманні, а ў выпадку супраціву і знішчэннем членаў тэрарыстычных арганізацый, а пасля буйных тэрактаў – часовай блакадай тэрыторый. Была ўведзена забарона на наведванне яўрэямі палесцінскіх тэрыторый.

Пік інтыфады прыйшоўся на сакавік 2002 года. Апагею супрацьстаянне дасягнула пасля буйнога тэракту ў Велікодны вечар у гасцініцы горада Нетаніі.

У красавіку 2002 года прайшла аперацыя «Ахоўная сцяна», якая ўключала ачапленне і прачэсванне раёна горада Джэнін, былі знішчаны майстэрні па вытворчасці выбухоўкі і праведзены арышт членаў тэрарыстычных арганізацый. Аперацыя падарвала магчымасці тэрарыстаў.

Пасля красавіка 2002 года інтыфада пайшла на спад і да восені стала нашмат менш акцый тэрарыстаў і сутыкненняў з сіламі паліцыі.

У лістападзе 2004 года ў парыжскай бальніцы памёр нязменны лідар палесцінцаў Ясір Арафат. Раней ізраільскія ВПС знішчылі кіраўнікоў ХАМАСа шэйха Ахмеда Ясіна і яго пераемніка Ранцісі. З сыходам са сцэны лідараў, інтыфады стала насіць дэзарганізаваны і часцяком мясцовы характар, не ахопліваючы ўсю тэрыторыю Палесціны.

Зноскі

1. Israel (нявызн.). Encyclopædia Britannica. Архівавана з першакрыніцы 16 жніўня 2013. Праверана 25 студзеня 2013.
2. Losing faith in the intifada Laura King, LA Times, September 28, 2004
3. Saddam: 'İsrail'e sınırımız olsa çoktan girmiştik' Архівавана 2 студзеня 2016. (Hürriyet)
4. Беларусь вновь обвинили в незаконных поставках оружия (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 13 мая 2021. Праверана 4 красавіка 2022.
5. «International Herald Tribune»: Остановить белорусскую торговлю оружием (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 29 сакавіка 2019. Праверана 4 красавіка 2022.