Аль-Ідрысі

Аль-Ідрысі (Абу Абдалах Мухамед ібн Мухамед ібн Абдалах аш-Шэрыф ал-Ідрыс; 1099 або 1100 — 1161 або 1165) — славуты арабскі географ.

Карта свету Аль-Ідрысі

Аль-Ідрысі
Род дзейнасці	картограф, географ, егіптолаг, гісторык, батанік, пісьменнік, падарожнік
Дата нараджэння	каля 1111[1]
Месца нараджэння	Сеута[2][3]
Дата смерці	каля 1166[4] ці 1165[5][3]
Месца смерці	Sicily[d], Сіцылія, Каралеўства Італія[4]
Веравызнанне	іслам
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Паходзіў з арыстакратычнага роду, атрымаў дасканалую адукацыю ў Кардоўскім універсітэце. З 1139 года працаваў у Палерма пры двары нарманскага караля Сіцыліі Ражэра II. Да 1154 года (шаувал 548 год хіджры) скончыў вялікую каляровую карту свету (Charta Rogeriana ці Tabula Rogeriana) на 70 аркушах з суправаджальным тэкстам да яе на арабскай мове пад назвай Kitab nuzhat al-mustak fi htirak al-afak («Кніга — забаўлянне для стомленага ў вандраваннях па абласцях свету»), вядомым пад назвай «Кніга Ражэра». Згодна з арабскай традыцыяй, Charta Rogeriana арыентаваная на поўдзень, а не на поўнач, як сучасныя карты.

Тэрыторыя сучаснай Беларусі прадстаўленая ў асноўным на аркушы 65 (5 секцыя VII клімату паводле класіфікацыі Ідрысі) Паказаныя горад Мінск («Муніска») — першая выява горада на карце, «возера Тэрмі» — верагодна, Прыпяцкія балоты. Дняпро («Днабрус») пададзены ад вытокаў Бярэзіны («Бельцес»). Ёсць падставы атаясаміць горад «Бармунію» (аркуш 55) з Брэстам. Яшчэ шэраг аб'ектаў можна лакалізаваць у Беларусі гіпатэтычна, напрыклад, горад «Барманза» ля сутокаў Дняпра і Бярэзіны. Услед за іншымі мусульманскімі аўтарамі Ідрысі згадваў «тры віды русаў», у тым ліку Артанію, але другаснасць інфармацыі Ідрысі не дазваляе звязаць апошнюю з якім-небудзь пэўным рэгіёнам.

Праца Ідрысі з'явілася вяршыняй класічнай арабскай картаграфіі і далёка пераўзыходзіла паўнатой і дакладнасцю любыя вядомыя карты свету XII—XIII стагоддзяў.

Зноскі

1. Muḥammad ibn Muḥammad al-Šarīf Idrīsī // Biblioteca Virtual Miguel de Cervantes — 1999. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4903493'></a>
2. Národní autority České republiky Праверана 3 жніўня 2023.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
3. Abu Abdullah Muhammad al-Idrisi al-Qurtubi al-Hasani as-Sabti // Geographicus Rare Antique Maps biographical dictionary of cartographers Праверана 8 красавіка 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q133842860'></a>
4. Jwaideh W. Muḥammad al-Idrīsī // Encyclopædia Britannica

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
5. Identifiants et Référentiels — ABES, 2011. Праверана 2 жніўня 2023.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q47757534'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2826570'></a>