Аляксандр Баршчэўскі

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Баршчэўскі.

Аляксандр Баршчэўскі (псеўд. Алесь Барскі, 2 лістапада 1930, в. Бандары, Беластоцкае ваяводства — 28 сакавіка 2022) — беларускі паэт, літаратуразнавец, публіцыст, перакладчык, фалькларыст, педагог, грамадска-культурны дзеяч. Доктар філалагічных навук (1984).

Аляксандр Баршчэўскі
Асабістыя звесткі
Дата нараджэння	2 лістапада 1930(1930-11-02)[1]
Месца нараджэння	Бандары[d], Гміна Міхалова, Беластоцкі павет, Падляскае ваяводства, Польшча
Дата смерці	28 сакавіка 2022(2022-03-28) (91 год)
Месца смерці	Варшава, Мазавецкае ваяводства, Польшча[2]
Пахаванне	Бандары[d]
Грамадзянства	Польшча
Альма-матар	філалагічны факультэт Лодзьскага ўніверсітэта[d]
Месца працы	Варшаўскі ўніверсітэт
Прафесійная дзейнасць
Род дзейнасці	літаратуразнавец, паэт, філолаг, выкладчык універсітэта, літаратар
Мова твораў	беларуская
Грамадская дзейнасць
Член у	Беларускае літаратурнае аб’яднанне «Белавежа» БГКТ Саюз польскіх пісьменнікаў[d]
Узнагароды	Ганаровы доктар Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта[d] (1993) Нагрудны знак «За ўклад у развіццё культуры Беларусі»

Біяграфія

Нарадзіўся 2 лістапада 1930 года ў вёсцы Бандары ў гміне Міхалова на Беласточчыне^[3].

Скончыў у 1955 годзе аддзяленне рускай філалогіі філалагічнага факультэта Лодзінскага ўніверсітэта. З 1956 г. працаваў на кафедры беларускай філалогіі Варшаўскага ўніверсітэта, з 1975 г. загадчык гэтай кафедры^[3]. У 1966 абараніў у Варшаўскім універсітэце кандыдацкую дысертацыю на тэму «Творчасць Я. Коласа 1906—1930 гадоў».

У 1959—1980 гг. старшыня праўлення Беларускага літаратурнага аб’яднання «Белавежа». З 1984 г. старшыня Галоўнага праўлення Беларускага грамадска-культурнага таварыства ў Польшчы^[3].

У 1975—2004 ён узначальваў аддзяленне Беларускіх даследаванняў пры Варшаўскім універсітэце. Супрацоўнічаў з Люблінскім каталіцкім універсітэтам і Універсітэтам Марыі Складоўскай-Кюры. У 1993 годзе атрымаў званне ганаровага доктара Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта ў Мінску. З 1993 года з’яўляўся старшынёй Цэнтральнага камітэта Алімпіяды па беларускай мове  (польск.) ў Польшчы.

Сябра Саюза польскіх пісьменнікаў з 1962 года^[3].

Памёр 28 сакавіка 2022 года ў Варшаве^[4]. Пахаваны ў в. Бандары, гміна Міхалова на Беласточчыне^[3].

Узнагароды

Узнагароджаны ордэнамі Кавалерскі крыж Адраджэння Польшчы^[3], медалём «Заслужанага дзеяча культуры» (1970), Залатым крыжам за Заслугі (1971)^[5], залатым медалём «Заслужаны беластаччанін» (1984), медалём Камісіі нацыянальнай адукацыі (1986), медалём Францыска Скарыны (1991), медалём Рыгора Шырмы «За клопат пра мудрасць народу» (2005), медалём «За ўклад у развіццё культуры Беларусі» (2010), ордэнам Францыска Скарыны (2015)^[6].

Творчасць, даследчыцкая дзейнасць

Друкаваўся з 1956 года. Як паэт дэбютаваў у зборніку «Рунь» (Беласток, 1959). Аўтар паэтычных зборнікаў «Белавежскія матывы» (Беласток, 1962), «Жнівень слоў» (Беласток, 1967), «Мой бераг» (Мінск, 1975), «Блізкасць далёкага» (Беласток, 1983), «Лірычны пульс» (Мінск, 1987). У паэзіі А. Баршчэўскага матывы вернасці роднай зямлі, мове, складаны і супярэчлівы духоўны свет сучасніка.

Даследчык і папулярызатар старажытнай і сучаснай беларускай літаратуры. Аўтар артыкулаў па гісторыі беларускай літаратуры (у штотыднёвіку «Ніва» і «Беларускім каляндар»)^[7] і цыклу артыкулаў «Беларуская літаратура і беларускі фальклор» (1965—88), універсітэцкіх падручнікаў «Гісторыя беларускай літаратуры — фальклор» (1976), «Гісторыя беларускай літаратуры — пісьменнасць Кіеўскай Русі і Вялікага Княства Літоўскага» (1981) і інш.

Пераклаў на польскую мову зборнік беларускіх народных казак «Д’ябальская скрыпка» (1973)^[7], зборнік казак Міншчыны, Гарадзеншчыны і Магілёўшчыны «Невычэрпны збан» (1976). Складальнік, аўтар прадмовы і біяграфічнага артыкула да кнігі Я. Купалы «Выбраныя паэтычныя творы» (Варшава, 1984), для якой пераклаў на польскую мову паэму «Яна і Я», а таксама вершы. Збіраў, публікаваў і даследваў беларускі фальклор Беласточчыны. Аўтар зборніка абразкоў, артыкулаў, дарожных нататак «3 пабачанага і перажытага» (Мінск, 1992).

Зноскі

1. Library of Congress Authorities — Library of Congress. Праверана 4 чэрвеня 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13219454'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q131454'></a>
2. Národní autority České republiky Праверана 29 студзеня 2023.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
3. Барскі Алесь – Белліт  (бел.) (7 ліпеня 2023). Праверана 20 ліпеня 2024.
4. Памёр беларускі паэт і літаратуразнаўца Алесь Барскі
5. Aleksander Barszczewski (1930–2022) // Studia Białorutenistyczne 16/2022
6. Жыццё і творчасць Алеся Барскага (Аляксандра Баршчэўскага)
7. Барщевский Александр // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 43. — 737 с.