Аляксандр Сяргеевіч Спірын

Аляксандр Сяргеевіч Спі́рын^[5] (руск.: Александр Сергеевич Спирин; (4 верасня 1931 — 30 снежня 2020) — савецкі і расійскі вучоны ў галіне біяхіміі, доктар біялагічных навук (1962), акадэмік Акадэміі навук СССР (1970, член-карэспандэнт з 1966).

Аляксандр Сяргеевіч Спірын
руск.: Александр Сергеевич Спирин
Дата нараджэння	4 верасня 1931(1931-09-04)[1]
Месца нараджэння	Каралёў, гарадская акруга Мыцішчы[d], Маскоўская вобласць, РСФСР, СССР
Дата смерці	30 снежня 2020(2020-12-30) (89 гадоў)
Месца пахавання	Траякураўскія могілкі
Грамадзянства	СССР  Расія
Жонка	Lydia P. Gavrilova[d]
Род дзейнасці	біяхімік
Навуковая сфера	біяхімія[2] і малекулярная біялогія[2]
Месца працы	МДУ[3] Інстытут біяхіміі імя А. М. Баха РАН[d] Інстытут бялку РАН[d][3]
Навуковая ступень	доктар біялагічных навук (1962)
Навуковае званне	прафесар[d] акадэмік АН СССР[d] акадэмік РАН[d]
Альма-матар	біялагічны факультэт МДУ[d] біялагічны факультэт МДУ[d] (1954)
Навуковы кіраўнік	Андрэй Мікалаевіч Белазерскі
Вядомыя вучні	Vyacheslav A. Kolb[d], Alexander B. Chetverin[d] і Murat Aytkhozhin[d]
Член у	Расійская акадэмія навук[3] Акадэмія навук СССР Леапальдзіна Еўрапейская акадэмія[4] Нацыянальная акадэмія навук ЗША
Прэміі
Узнагароды	медаль сэра Ханса Крэбса[d] (1969) ганаровы доктар Гранадскага ўніверсітэта[d] (1972) honorary doctor of Toulouse-III University[d] (12 лютага 1997)

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Спірын.

Біяграфія

Нарадзіўся ў пасёлку Калінінскі (сучасны горад Каралёў у Маскоўскай вобласці Расіі). У 1954 годзе скончыў біёлага-глебавы факультэт Маскоўскага дзяржаўнага ўніверсітэта. Вучыўся ў аспірантуры Інстытута біяхіміі імя А. М. Баха Акадэміі навук СССР. У 1957 годзе абараніў кандыдацкую дысертацыю. Працаваў у Інстытуце біяхіміі з 1958 года малодшым навуковым супрацоўнікам, з 1962 года — загадчыкам лабараторыі. З 1964 года прафесар, у 1973—2012 гадах загадчык кафедры малекулярнай біялогіі Маскоўскага дзяржаўнага ўніверсітэта. У 1967 арганізаваў і ўзначаліў Інстытут бялку Акадэміі навук СССР у горадзе Пушчына Маскоўскай вобласці. З 2001 саветнік Прэзідыума Расійскай акадэміі навук.

Памёр А. С. Спірын 30 снежня 2020 года. Пахаваны на Траекураўскіх могілках у Маскве^[6].

Навуковая і грамадская дзейнасць

Разам з А. М. Белазерскім атрымаў першыя сведчанні існавання інфармацыйных (матрычных) РНК і адсутнасці кадзіруючых (матрычных) функцый у рыбасом і рыбосомных РНК. Упершыню даў апісанне асноўных прынцыпаў прасторавай структуры высокопалімерных РНК. Прапанаваў мадэль працы рыбасомы ў працэсе сінтэзу бялку, апісаў рабочы цыкл рыбасомы ў тэрмінах малекулярнай нанамашыны канвеернага тыпу.

Зноскі

1. Спирин Александр Сергеевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
2. Národní autority České republiky Праверана 7 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
3. Шалимов С. В. Советско-французские научные связи в области молекулярной биологии и биохимии: интервью с академиком РАН О.И. Лаврик, Soviet-French scientific links in the field of molecular biology and biochemistry: Interview with Academician Olga I. Lavrik // Историко-биологические исследования — 2021. — Т. 13, вып. 3. — С. 136–149. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24412/2076-8176-2021-3-136-149

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q126725109'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q129652288'></a>
4. https://www.ae-info.org/ae/User/Spirin_Alexander
5. БелЭн 2002.
6. Московские могилы (руск.)