Андрэй Мікалаевіч Мукавозчык

Андрэ́й Мікала́евіч Мукаво́зчык (руск.: Андрей Николаевич Муковозчик; нар. 1963, Новасібірск, Новасібірская вобласць, РСФСР) — беларускі калумніст, прапагандыст^[2] рэжыму Лукашэнкі.

Андрэй Мікалаевіч Мукавозчык
руск.: Андрей Николаевич Муковозчик
Род дзейнасці	калумніст, прапагандыст
Дата нараджэння	13 чэрвеня 1963(1963-06-13)[1] (62 гады)
Месца нараджэння	Новасібірск, Новасібірская вобласць, РСФСР, СССР
Грамадзянства	СССР  Беларусь
Месца працы	Інстытут цепла- і масаабмену імя А. В. Лыкава СБ. Беларусь сегодня
Альма-матар	фізічны факультэт БДУ
Член у	Саюз пісьменнікаў Беларусі
Узнагароды і прэміі	Залатая Ліцера (2020) Залатое пяро[d] (2020)

Біяграфія

Нарадзіўся ў 1963 годзе ў Новасібірску^[3]. Вучыўся ў 95-й сярэдняй школе Мінска^[4], быў вызвалены ад вывучэння беларускай мовы^[5]. Скончыў фізфак БДУ^[3]. Пасля ўніверсітэта тры гады па размеркаванні працаваў у Інстытуце цепла- і масаабмену імя А. В. Лыкава НАН Беларусі. Пачынаў пісаць кандыдацкую, але звязаў далейшае жыццё з КВЗ^[4].

З 1988 годзе ўдзельнічаў у «Клубе вясёлых і знаходлівых» (КВЗ)^[6]. Узначальваў беларускае аб’яднанне КВЗ, быў вядучым перадач КВЗ на Беларускім тэлебачанні^[7]. З яго дзейнасцю быў звязаны канфлікт паміж беларускім КВЗ і расійскімі праваўладальнікамі^[8][9]. Стварыў і вёў гумарыстычнае тэлешоу «Вот так шоу» на БТ^[10].

Пасля 2010 года стаў вядомым як аглядальнік газеты «Советская Белоруссия».

У 2022 годзе прыняты ў праўладны Саюз пісьменнікаў Беларусі (СПБ)^[11][12], у 2023 годзе прызначаны кіраваць аддзелам секцыі публіцыстыкі СПБ^[13].

Сям’я

Мае двух дзяцей ад першага шлюбу, дачка Марыя і сын Міхаіл жывуць у Злучаных Штатах Амерыкі^[5]. Жанаты^[6], мае дваіх малых дзяцей ад другога шлюбу^[5].

Крытыка

Наша Ніва называе Мукавозчыка «адным з апошніх рэліктаў дзяржаўнай прапаганды ўзору канца 1990—2000-х», калі ў СМІ выступалі з прамовамі-пропаведзямі^[14]. Абвінавачваўся ў тым, што ў сваіх публікацыях дазваляў сабе ў агрэсіўнай і прымітыўнай форме абразы і прыніжэнне апанентаў Аляксандра Лукашэнкі, здзекі з беларускай мовы і беларусаў, мізагіністычныя выказванні^{[15][16][17][18]} і антысеміцкія намёкі^[19].

У 2017 годзе актывіст Мікалай Дзядок падаў у суд на газету «Советская Белоруссия», патрабуючы абароны гонару і годнасці, а таксама кампенсацыі маральнай шкоды за выказванні, якія змяшчаліся ў артыкуле аўтарства Мукавозчыка^[20].

У ліпені 2020 годзе Марыя Калеснікава падала ў Генеральную пракуратуру, Міністэрства інфармацыі, Цэнтральную выбарчую камісію Беларусі, а таксама ў рэдакцыю газеты «Советская Белоруссия» заяву датычна публікацый Мукавозчыка, абвінавачваючы яго ў распальванні сацыяльнай і палітычнай варожасці, ілжывых абвінавачаннях, недапушчальных выказваннях і паклёпе ў дачыненні да праціўнікаў Аляксандра Лукашэнкі. Паводле Калеснікавай, Мукавозчык у сваіх публікацыях парушыў артыкулы 191, 188 і 189 Крымінальнага кодэксу Рэспублікі Беларусь^[15].

У лістападзе 2020 года дацэнт кафедры медыялогіі журфака БДУ Інга Воюш правяла лінгвістычную экспертызу 200 тэкстаў Мукавозчыка з яго аўтарскай калонкі «Накіпела» ў СБ за летні перыяд таго года, у якіх ён аналізаваў выбарчую кампанію, і даказала, што яго тэксты ёсць прапагандай. Адным з інструментаў, якім актыўна карыстаецца аўтар, стала так званая мова варожасці^[ru], ці рыторыка нянавісці (убогія, звар’яцелыя пацукі, здыхлятнікі, зграя інтэлектуальных бамжоў, клоўны навапаказанай рады і да т.п.)^[21]. У ліпені 2022 года палітолаг Вольф Рубінчык звярнуў увагу, што ў кнізе Андрэя Мукавозчыка «Революция мокрых штанов» (Мінск, 2021) сфальсіфікаваны цытаты з Уладзіміра Ляхоўскага і Ганны Севярынец; паводле ацэнкі Рубінчыка, кніга, вылучаная на атрыманне Нацыянальнай літаратурнай прэміі, мае для культуры не нулявую, а адмоўную вартасць^[22].

У 2021 годзе Мукавозчыка абвінавацілі ў публікацыі пагроз фізічнай расправы над палітычнымі ўцекачамі і актывістамі Мікалаем Халезіным і Наталляй Калядой^[23].

У красавіку 2023 года Мукавозчык заклікаў у эфіры тэлеканала СТБ публічна расстрэльваць беларусаў за публікацыю або перадачу фота і відэа расійскай вайсковай тэхнікі, якая перамяшчаецца па Беларусі. Таксама заяўляў, што трэба працягваць рэпрэсіі супраць беларусаў з уласнымі поглядамі на палітычную сітуацыю ў краіне^[24].

На сайце і старонках прапагандысцкага выдання «СБ. Беларусь сегодня» Андрэй Мукавозчык рэгулярна крытыкуе Захад. Пры гэтым яго дачка Марыя вучылася ў ЗША, а цяпер працуе там хімікам^[25].

Узнагароды

Узнагароджаны медалём «За працоўныя заслугі» (11 студзеня 2021)^[26], лаўрэат XVI Нацыянальнага конкурсу «Залатая Літара» ў намінацыі «Найлепшы аналітычны матэрыял (журналісцкае расследаванне, праблемны артыкул, аўтарская калонка, рэцэнзія) рэспубліканскіх, абласных, раённых, гарадскіх, карпаратыўных друкаваных СМІ, інфармацыйных агенцтваў, сеткавых выданняў» (2020)^[27], Рэспубліканскага творчага конкурсу «Залатое пяро-2020» у намінацыі «Найлепшы аўтарскі праект у інтэрнэце і сацыяльных сетках» (2020)^[28].

Санкцыі ЕС і іншых краін

Мукавозчык быў суб’ектам забароны на паездкі і замарожвання актываў Еўрапейскім Саюзам паводле спісу беларускіх чыноўнікаў, адказных за палітычныя рэпрэсіі, падтасоўку вынікаў галасавання і прапаганду^[29]. Згодна з рашэннем Еўрапейскага савета ад 21 чэрвеня 2021 года, адзін з асноўных прапагандыстаў рэжыму Лукашэнкі, які друкуецца ў газеце «СБ. Беларусь сегодня», у сваіх артыкулах сістэматычна негатыўна і зневажальна, выкарыстоўваючы падробленую інфармацыю, піша пра дэмакратычную апазіцыю і грамадзянскую супольнасць, з’яўляецца адной з асноўных крыніц прапаганды ў Беларусі, а атрыманыя ўзнагароды («Залатое пяро», «Залатая літара», «За працоўныя заслугі») сведчаць пра падтрымку рэжыму Лукашэнкі і атрыманне выгады ад яго^[30]. З той жа фармулёўкай 7 ліпеня 2021 года Мукавозчык трапіў і ў санкцыйны спіс Швейцарыі^[31][32]. 6 ліпеня да чэрвеньскага пакета санкцый ЕС далучыліся Албанія, Ісландыя, Ліхтэнштэйн, Нарвегія, Паўночная Македонія, Чарнагорыя^[33]. 2 снежня Мукавозчык быў дададзены і ў санкцыйны спіс Вялікабрытаніі^[34].

Зноскі

1. Council implementing regulation (EU) 2021/997 // Официален вестник на Европейския съюз, Серия L — Publications Office of the European Union, 2021. — ISSN 1977-0618; 1977-0685; 1725-2512; 1977-0626; 1977-0634; 1977-0642; 1725-2539; 1977-0650; 1977-0669; 1977-0677; 1725-2555; 1977-0839; 1977-0847; 1977-0707; 1977-0715; 1977-0723; 1977-0731; 1977-074X; 1977-0758; 1977-0766; 1977-0774; 1977-0790; 1977-0804; 1977-0812; 1977-0820; 1977-0693; 1725-2563; 1977-0782; 1830-3625

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q480222'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q26284397'></a>
2. У бібліятэцы прайшла прэзентацыя новых кніг Андрэя Мукавозчыка (нявызн.). Нацыянальная бібліятэка Беларусі. — «У новых выданнях „Блокнот агитатора“ і „Беглые и смешные“ Андрэй Мукавозчык абагульняе асабісты агітацыйна-прапагандысцкі вопыт»  Праверана 11 красавіка 2024.
3. Андрей МУКОВОЗЧИК — Автор публикаций (руск.). www.sb.by (7 кастрычніка 2023). Праверана 8 кастрычніка 2023.
4. Андрэй МУКАВОЗЧЫК: "Я стараўся не быць «батанікам». 29.10.2016 Архівавана 23 кастрычніка 2020.
5. Дзеці ў ЗША, быў вызвалены ад вывучэньня беларускай мовы. Адкуль узяўся прапагандыст Андрэй Мукавозчык  (бел.). Радыё Свабода (2 студзеня 2023). Праверана 8 студзеня 2024.
6. Андрей МУКОВОЗЧИК: «Умение шутить — дело тренировки» Архівавана 13 студзеня 2021. [Андрэй МУКАВОЗЧЫК: «Уменне жартаваць — гэта справа трэніроўкі»] — Белтэлерадыёкампанія, афіцыйны сайт, 31.03 — 06.04.2003
7. Вікторыя Целяшук. Людзей насьмяшыць // Звязда : газета. — 31 сакавіка 2017. — № 61 (29425). — С. 9. — ISSN 1990-763x.
8. Андрей Муковозчик TUT: Купридо был тем человеком, который инициировал закрытие Евролиги КВН Архівавана 13 студзеня 2021. — Tut.by, 27.02.2008
9. Муковозчик: движение КВН в Беларуси будет развиваться независимо от «АМиК» | БЕЛОРУССКИЕ НОВОСТИ (руск.). naviny.by. Праверана 8 кастрычніка 2023.
10. Клуб великих и неуживчивых Архівавана 13 студзеня 2021. — БелГазета, 04.02.2008
11. «Мукавозчык і Гладкая сталі сябрамі Саюза пісьменнікаў Беларусі». Таццяна Нядбай — пра пафас і пустэчу афіцыёзу  (бел.). Наша Ніва. Праверана 8 кастрычніка 2023.
12. Дискуссионный клуб Андрея Муковозчика начал работу (руск.). www.oo-spb.by. Праверана 6 лістапада 2023.
13. Пра што распавёў Алесь Карлюкевіч на пашыраным Пленуме Саюза пісьменнікаў Беларусі? (нявызн.)(недаступная спасылка). zviazda.by (25 снежня 2023). Архівавана з першакрыніцы 6 студзеня 2024. Праверана 2 студзеня 2024.
14. Вы будзеце смяяцца, але Мукавозчык напісаў чарговую калонку, цяпер пра Курапаты  (бел.). Наша Ніва. Праверана 8 кастрычніка 2023.
15. Портал казино Покердом: Официальный сайт для игры (нявызн.). naviny.media. Праверана 8 кастрычніка 2023.
16. «Ленина нет, а Януш Радзивилл Черный есть» Архівавана 14 студзеня 2021. — ARCHE Пачатак, 01.05.2020
17. «Мрази» ад «Советской Белоруссии». Якіх паслядоўнікаў выгадаваў калумніст А. Мукавозчык Архівавана 27 сакавіка 2022. — ARCHE Пачатак, 19.11.2020
18. Дацэнт журфака БДУ прааналізавала тэксты Мукавозчыка і даказала: гэта прапаганда  (бел.). Наша Ніва. Праверана 8 кастрычніка 2023.
19. Гісторык Фрыдман: «Дзяржаўныя прапагандысты ў Беларусі знаходзяцца пад уплывам антысеміцкіх стэрэатыпаў» — Радыё Свабода, 24.12.2020
20. Студзінская, Іна. Анархіст Дзядок судзіцца з «Советской Белоруссией»  (бел.). Радыё Свабода (17 жніўня 2017). Праверана 8 кастрычніка 2023.
21. Дацэнт журфака БДУ прааналізавала тэксты Мукавозчыка і даказала: гэта прапаганда
22. ashustin. «…Но давать героя – это брось!» (нявызн.) (20 ліпеня 2022). Праверана 8 кастрычніка 2023.
23. Belarus threatens to kill two UK dissidents [Беларусь пагражае забойствам двум дысідэнтам у Брытаніі] — EUObserver  (укр.), 11.01.2021
24. «Я бы расстрелял прямо на вокзале». Пропагандист Муковозчик призвал публично казнить белорусов за слив видео российской военной техники (нявызн.). Zerkalo.io (13 красавіка 2023). Праверана 13 красавіка 2023.
25. У прапагандыста Мукавозчыка спыталі, чаму ягоная дачка працуе ў ЗША (нявызн.). Наша Ніва (2 кастрычніка 2023). Праверана 4 кастрычніка 2023.
26. Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь 11 студзеня 2021 г. № 13 «Аб узнагароджані» Архівавана 16 студзеня 2021.
27. Подведены итоги XVI Национального конкурса «Золотая Литера» Архівавана 18 студзеня 2022.
28. Стали известны итоги конкурса «Золотое перо-2020»
29. МГ/АА. Евросоюз утвердил новый пакет санкций против представителей Беларуси. Кто в списке? (руск.). Белсат (21 чэрвеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 27 чэрвеня 2021. Праверана 27 чэрвеня 2021.
30. COUNCIL IMPLEMENTING REGULATION (EU) 2021/997 — EUR-Lex, 21.06.2021
31. Shields, Michael. Swiss widen sanctions list against Belarus (англ.). Reuters (7 ліпеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 7 ліпеня 2021. Праверана 10 ліпеня 2021.
32. Sanctions program: Belarus: Verordnung vom 11. Dezember 2020 über Massnahmen gegenüber Belarus (SR 946.231.116.9), Anhang 1 Origin: EU Sanctions: Art. 2 Abs. 1 (Finanzsanktionen) und Art. 3 Abs. 1 (Ein- und Durchreiseverbot) (англ.). Дзяржаўны сакратарыят па эканамічных пытаннях  (ням.) (7 ліпеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 7 ліпеня 2021. Праверана 10 ліпеня 2021.
33. Declaration by the High Representative on behalf of the European Union on the alignment of certain third countries with the Council Decision (CFSP) 2021/1002 concerning restrictive measures in view of the situation in Belarus (англ.). Савет Еўрапейскага саюза (6 ліпеня 2021). Праверана 10 верасня 2021.
34. Вялікабрытанія ўвяла санкцыі супраць «Беларуськалія» і 8 беларусаў (нявызн.)(недаступная спасылка). Еўрапейскае радыё для Беларусі (2 снежня 2021). Архівавана з першакрыніцы 16 студзеня 2022. Праверана 12 снежня 2021.