Ансельм Кентэрберыйскі

Ансе́льм Кентэрберы́йскі (лац.: Anselmus Cantuariensis; у Італіі вядомы як Ансельм з Аосты, італ.: Anselmo d'Aosta, фр.: Anselme d'Aoste, Anselme du Bec, Anselme de Cantorbéry; 1033, Аоста, Італія — 21 красавіка 1109, Кентэрберы, Англія) — каталіцкі багаслоў, сярэдневяковы філосаф, архібіскуп Кентэрберыйскі (з 1093). Прадстаўнік рэалізму і адзін з заснавальнікаў схаластыкі. Паказаў магчымасць доказу быцця Бога з дапамогай анталагічнага доказу, ім жа ўпершыню і сфармуляванага ў трактаце «Proslogion» (1077—1078).

Ансельм Кентэрберыйскі
лац.: Anselmus Cantuariensis фр.: Anselme de Cantorbéry фр.: Anselme d'Aoste
Дата нараджэння	каля 1033[1]
Месца нараджэння	Аоста, Вале-д’Аоста, Італія[2]
Дата смерці	21 красавіка 1109[3] ці 28 красавіка 1109[1]
Месца смерці	Кентэрберы, Сіці-оф-Кентэрберы[d], Кент[d], Кент, Англія[2]
Месца пахавання	Кентэрберыйскі сабор
Грамадзянства	Каралеўства Францыя
Род дзейнасці	філосаф, багаслоў, ксёндз, архіепіскап, пісьменнік
Навуковая сфера	філасофія
Школа/традыцыя	заснавальнік схаластыкі
Кірунак	заходнія філосафы
Перыяд	сярэдневяковая філасофія
Асноўныя інтарэсы	метафізіка (укл. тэалогію)
Значныя ідэі	Анаталагічны доказ быцця Бога
Аказалі ўплыў	Ланфранк, Арыстоцель
Зведалі ўплыў	Тамаш Аквінскі, Гегель
Вядомыя вучні	Anselm of Laon[d], Gilbert Crispin[d] і Ralph, Abbot of Battle[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Нарадзіўся ў горадзе Аоста, выкладаў у школах Нармандыі, большую частку жыцця правёў у Англіі. Бачыў у веры перадумову рацыянальных ведаў: «веру, каб разумець», быў праціўнікам наміналізму. Вывеў анталагічны доказ быцця Бога з самога паняцця Бога.

У барацьбе паміж свецкай уладай і папствам за інвестытуру абараняў ідэі Грыгорыя VII аб вяршэнстве пап над свецкімі ўладарамі, за што яго двойчы выганялі з Англіі ў 1087—1100 і 1103—1106 гадах.

Кананізаваны Каталіцкай царквой у 1494. Згадваецца Дантэ Аліг’еры ў раздзеле «Рай» у «Боскай камедыі».

Доказы быцця Бога

Ансельм лічыў веру асновай рацыянальных ведаў.

Вывеў быццё Бога з самога паняцця Бога (анталагічны доказ быцця Бога).

1. Усё імкнецца да Дабра — але Бог і ёсць Абсалютнае Дабро.
2. Усё абмежавана і мае нейкую верхнюю мяжу. Гэта і ёсць Бог.
3. Быццё цэлае па нейкай прычыне. Гэта і ёсць Бог.
4. Бог як дасканаласць.

Бог пераўзыходзіць па велічыні ўсё магчымае. Значыць, ён існуе па-за намі і па-за гэтым светам (Бог ёсць, таму што Ён ёсць — гэта значыць, Бог пры нараджэнні чалавека ўкладвае ў яго розум ідэю пра Сябе).

Зноскі

1. BeWeB Праверана 12 лютага 2021.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q77541206'></a>
2. Ансельм Кентерберийский // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
3. Saint Anselm — Stanford University, Center for the Study of Language & Information, 1995. — ISSN 1095-5054

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q824553'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q66839005'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q41506'></a>