Арвід Карлсан

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Карлсан.

Арвід Карлсан (шведск.: Arvid Carlsson, 25 студзеня 1923, Упсала, Швецыя — 29 чэрвеня 2018, Гётэбарг, Швецыя) — шведскі фармаколаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне ў 2000 годзе за даследаванні ўласцівасцяў нейрамедыятара дафаміну і яго ўздзеяння на пацыентаў з хваробай Паркінсона.^[6]

Арвід Карлсан
шведск.: Arvid Carlsson
Дата нараджэння	25 студзеня 1923(1923-01-25)[1][2][…]
Месца нараджэння	Упсала, Швецыя
Дата смерці	29 чэрвеня 2018(2018-06-29)[3][4][…] (95 гадоў)
Месца смерці	Гётэбарг, камуна Гётэбарг, лен Вестра-Гёталанд, Швецыя
Грамадзянства	Швецыя
Бацька	Gottfrid Carlsson[d]
Род дзейнасці	урач, нейрабіёлаг, фармаколаг, фармацэўт, выкладчык універсітэта
Навуковая сфера	хімія, біялогія
Месца працы	Гётэбаргскі ўніверсітэт Лундскі ўніверсітэт
Альма-матар	Лундскі ўніверсітэт
Вядомы як	даследчык дафаміну
Член у	Шведская каралеўская акадэмія навук Еўрапейская акадэмія[5]
Узнагароды	Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне (2000)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся ва Упсале ў сям’і гісторыка Готфрыда Карлсана. Скончыў Лундскі ўніверсітэт у 1951 годзе, дзе і працаваў. У 1944 годзе падчас вучобы удзельнічаў у прафесійным медыцынскім аглядзе групы зняволеных нацысцкіх канцэнтрацыйных лагераў, вызваленых дзякуючы ініцыятыве Фолькэ Бернадота, члена шведскай каралеўскай сям’і.

Служыў у шведскіх узброеных сілах.

З 1959 года прафесар Гётэборгскага ўніверсітэта^[7] (у 1959—1989 гадах загадчык кафедры).

Аўтар навуковых прац па праблемах перадачы імпульсаў у нервовай сістэме.

Выявіў, што важным рэчывам-пасрэднікам для работы мозга з’яўляецца дафамін, які раней лічыўся крыніцай другога вядомага пасрэдніка — норадрэналіну. У 1957 годзе даказаў, што дафамін выконвае ролю нейрамедыятара.^[8][9]

Доктар філасофіі (1951).

Член Каралеўскай шведскай АН (1975), замежны член Нацыянальнай АН ЗША (1996).

Карлсан выступае супраць фтаравання пітной вады.^[10][11] Ён прыняў удзел у дыскусіі ў Швецыі, дзе дапамог пераканаць парламент, што фтараванне вады незаконна згодна з этыкай. Ён лічыць, што фтараванне вады парушае сучасныя фармакалагічныя прынцыпы, якія паказваюць, што медыкаменты павінны быць адаптаваныя да фізічных асобаў.^[12]

Узнагароды

• 2000 — Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне (з П. Грынгардам і Э. Кэндэлам)
• 1999 — Прэмія Фельтрынэлі
• 1994 — Прэмія Японіі
• 1982 — Міжнародная прэмія Гайрднера
• 1979 — Прэмія Вольфа па медыцыне

Зноскі

1. Arvid Carlsson // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Arvid Carlsson // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. Nobelpristagaren Arvid Carlsson är död
4. Arvid Carlsson: the 2000 Nobel Laureate in Medicine
5. www.ae-info.org

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q107213897'></a>
6. Barondes, Samuel H. (2003). Better Than Prozac. New York: Oxford University Press. pp. 21–22, 39–40. ISBN 0-19-515130-5.
7. Arvid Carlsson (нявызн.). NNDB. Праверана 19 April 2013.
8. 3,4-Dihydroxyphenylalanine and 5-Hydroxytryptophan as Reserpine Antagonists (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 20 студзеня 2013. Праверана 11 студзеня 2013.
9. http://www.nature.com/nature/journal/v447/n7143/full/447368a.html
10. Fluoride in drinking water can cause cancer, Svenska Dagbladet (in Swedish)
11. Torell P, Forsman B (February 1979). "[Arvid Carlsson's fluoride ponderings 1978]". Tandlakartidningen(шведск.). 71 (3): 142–57. PMID 287207.
12. Bryson C. The Fluoride Deception, p. 240.