Белакапытнік (род раслін)

Белакапытнік^[2][3] (Petasítes) — род шматгадовых траў сямейства астравых (Asteraceae), які аб’ядноўвае каля дваццаці відаў.

Белакапытнік
Белакапытнік гібрыдны (Petasites hybridus), агульны выгляд квітнеючай расліны. Хайлігенграбе, Германія
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Астракветныя Сямейства:  Астравыя Падсямейства:  Астравыя Трыба:  Senecioneae Падтрыба:  Tussilagininae Род:  Белакапытнік
Міжнародная навуковая назва
Petasites Mill. (1754)
Тыпавы від
Petasites major Mill. (1768) = Petasites hybridus (L.) G.Gaertn., B.Mey. & Scherb. (1801)[1]
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   36053 NCBI   56018 EOL   59514 GRIN   g:9153 IPNI   329075-2

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Белакапытнік.

Батанічнае апісанне

Усе віды квітнеюць ранняй вясной (пасля раставання снегу, а ў рэгіёнах са станоўчымі зімовымі тэмпературамі — у студзені-сакавіку), яшчэ да з’яўлення характэрных для белакапытніка прыкаранёвага сэрцападобнага або пупышкападобнага лісця на доўгіх хвосціках (часам — адначасова са з’яўленнем лісця). Некаторыя віды белакапытніка — двудомныя расліны, г. зн. мужчынскія і жаночыя кветкі размяшчаюцца на розных раслінах.

Арэал

Прадстаўнікі роду распаўсюджаныя ва ўсіх раёнах Паўночнага паўшар’я з умераным кліматам, асобныя віды даходзяць да субарктычнай зоны. Расце белакапытнік звычайна ў сырых месцах, па берагах вадаёмаў.

Віды

Розныя крыніцы даюць розны аб'ём роду. Паводле базы даных The Plant List, род складаецца з 17 відаў^[4]:

• Petasites albus (L.) Gaertn.
• Petasites fominii Bordz.
• Petasites formosanus Kitam.
• Petasites fragrans (Vill.) C.Presl
• Petasites frigidus (L.) Fr.
• Petasites hybridus (L.) G.Gaertn., B.Mey. & Scherb. — Белакапытнік гібрыдны, ці Маташнік лекавы, ці Цар-трава
• Petasites japonicus (Siebold & Zucc.) Maxim.
• Petasites kablikianus Tausch ex Bercht.
• Petasites paradoxus (Retz.) Baumg.
• Petasites pyrenaicus (L.) G.López
• Petasites radiatus (J.F.Gmel.) J.Toman
• Petasites rubellus (J.F.Gmel.) J.Toman
• Petasites saxatilis (Turcz.) Kom.
• Petasites spurius (Retz.) Rchb. — Белакапытнік несапраўдны, ці Балотная пастрэлка, ці Цар-трава
• Petasites tatewakianus Kitam.
• Petasites tricholobus Franch.
• Petasites versipilus Hand.-Mazz.

Значэнне і выкарыстанне

Некаторыя віды белакапытніка выкарыстоўваюцца ў народнай медыцыне, а таксама як сыравіна для лекавых прэпаратаў у навуковай медыцыне. Маладыя пабегі Petasites japonicus знаходзяць выкарыстанне ў японскай кухні. Белакапытнік культывуюць і як садовую расліну.

Зноскі

1. Вибе Е. И. Конспект трибы Senecioneae Cass. (Asteraceae) у Сібіры // Turczaninowia : журнал. — 2000. — № 3(4). — С. 58—63. Архівавана з першакрыніцы 4 сакавіка 2016. — УДК 581.9 (571.1/5) : 582.998 (Праверана 3 мая 2010)
2. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 94. — 160 с. — 2 350 экз.
3. Напісанне Белакапытнік у адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т.2. Мн., 1996, С.386
4. Petasites: інфармацыя ў базе даных The Plant List (2010, Version 1). (англ.) (Праверана 6 красавіка 2012)