Белая (прыток Камы)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Белая.

Бе́лая (башк.: Ағиҙел, татар.: Агыйдел, руск.: Белая) — рака ў Расіі, на Паўднёвым Урале і Перадураллі, левы прыток ракі Кама. Працякае па тэрыторыі Башкартастана і на мяжы з Татарстанам.

Белая
башк. Ағиҙел, тат. Агыйдел, руск. Белая
У горадзе Ішымбай
Характарыстыка
Даўжыня	1430 км
Басейн	142 000 км²
Расход вады	840 м³/с (каля горада Бірск[1])
Вадацёк
Выток
• Месцазнаходжанне	каля гары Ерэмель
• Каардынаты	54°32′25,80″ пн. ш. 59°03′28,8″ у. д.HGЯO
Вусце	Кама
• Месцазнаходжанне	Ніжнекамскае вадасховішча
• Каардынаты	55°53′03,84″ пн. ш. 53°31′13,79″ у. д.HGЯO
Размяшчэнне
Водная сістэма	Кама → Волга
Краіна	Расія
Рэгіёны	Башкартастан, Татарстан
Код у ДВР	10010200112111100016731
выток вусце
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Даўжыня ракі 1430^[2][3] км. Плошча вадазбору 142 000^[2][3] км². Сярэдні расход вады 970^[3] м³/с (840 м³/с каля горада Бірск^[1]).

Бярэ пачатак у балотах на ўсходзе ад гары Ірэмель (Паўднёвы Урал). У верхняй частцы Белая цячэ ў нізкіх забалочаных берагах. Ніжэй пасёлка Цірлянскага даліна рэзка звужаецца; на асобных участках схілы яе стромкія, абрывістыя, пакрытыя лесам. Ніжэй упадзення правага прытоку ракі Нугуш, па меры выхаду на раўніну, даліна паступова пашыраецца. Пасля ўпадзення ракі Уфа Белая ўяўляе сабою тыпова раўнінную раку. Працякаючы па шырокай пойме, багатай старыцамі, рака ўтварае шмат лукавін і разбіваецца на рукавы. Жыўленне галоўным чынам снегавое. Замярзае ў другой дэкадзе лістапада, выкрываецца ў сярэдзіне красавіка. Суднаходная на адлегласці 534 км ад вусця (да вусця ракі Сім)^[2].

Асноўныя прытокі Белай: Нугуш, Сім, Уфа, Бір, Танып, Ашкадар, Уршак, Дзёма, Кармасан, Чэрмасан, База, Сюнь. У басейне ракі каля 800 азёр (самае вялікае — Аслыкуль)^[1].

Гарады: Беларэцк, Салават, Ішымбай, Сцерлітамак, Уфа, Бірск.

Зноскі

1. Алексеевский Н. И., Антонова М. М. Белая // Научно-популярная энциклопедия «Вода России» (руск.)
2. Государственный водный реестр РФ (руск.)
3. Географический энциклопедический словарь: Географические названия / Гл. ред А. Ф. Трёшников; Ред. кол.: Э. Б. Алаев, П. М. Алампиев, А. Г. Воронов и др.. — М.: Сов. энциклопедия, 1983. — С. 54. — 538 с. — 100 000 экз. (руск.)