Войцех Герсан

Войцех Герсан (польск.: Wojciech Gerson; 1 ліпеня 1831, Варшава — 25 лютага 1901, Варшава) — польскі мастак-рэаліст, пісьменнік, педагог, акадэмік і прафесар Імператарскай Акадэміі мастацтваў.

Войцех Герсан
польск.: Wojciech Gerson
Дата нараджэння	1 ліпеня 1831(1831-07-01)[1][2][…]
Месца нараджэння	Варшава, Царства Польскае, Расійская імперыя[3]
Дата смерці	25 лютага 1901(1901-02-25)[1][2][…] (69 гадоў)
Месца смерці	Варшава, Царства Польскае, Расійская імперыя[3]
Месца пахавання	Лютэранскія могілкі Варшавы[d]
Грамадзянства	Польшча[3]  Расійская імперыя
Бацька	Wojciech Gerson[d]
Дзеці	Марыя Герсан-Дамброўская
Род дзейнасці	мастак, мастацтвазнавец, ілюстратар, літограф, педагог
Месца працы	Акадэмія прыгожых мастацтваў у Варшаве
Вучоба	Школа прыгожых мастацтваў ў Варшаве[d] Імператарская Акадэмія мастацтваў
Мастацкі кірунак	рамантызм
Уплыў на	Adrianna Stromfeld-Mikulska[d], Марыя Гажыч і Юзаф Хэлмоньскі[d][4]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся падчас паўстання 1830—1831 гадоў. У 1844 годзе паступіў у Варшаўскую школу прыгожых мастацтваў, скончыў яе з адзнакай у 1850 годзе. У 1853 годзе атрымаў стыпендыю Царства Польскага і два гады вывучаў гістарычны жывапіс у Імператарскай Акадэміі мастацтваў у Аляксея Маркава. Скончыў Акадэмію з сярэбраным медалём і вярнуўся ў Варшаву ў 1855 годзе. У 1856 годзе паехаў у Парыж і вучыўся ў Леона Канье. У 1858 годзе вярнуўся ў Варшаву і ў 1872—1896 гадах займаўся выкладчыцкай дзейнасцю.

Атрымаў званне акадэміка Імператарскай Акадэміі мастацтваў (1873) за карціны «Кейстут і Вітальд палонныя Ягелы» і інш. Званне прафесара Акадэміі мастацтваў (1878) за карціну «Капернік выкладае сваю сістэму астраноміі».^[5]

У 1898—1901 гадах прэзідэнт Калегіі касцёлаў.

Пахаваны на лютэранскіх могілках Варшавы.

Творчасць

Асноўнай тэмай яго твораў былі горныя пейзажы, гарадскія замалёўкі, гістарычны жывапіс. Найбольшы ўклад Герсана ў польскае мастацтва — графіка і гістарычныя палотны.

Стварыў літаграфіі відаў Варшавы і польскіх народных строяў, ілюстрацыі да выдання «Польскія гетманы». Сярод карцін на гістарычную тэму адзначаюць «Хрышчэнне праз слёзы», «Казімір Аднаўляльнік», «Капернік у Рыме», «Маркграф Гера і славяне», «Развітанне Яна Сабескага з сям’ёй» і інш.

Аўтар біяграфіі мастака Ёзэфа Зімлера і падручніка па анатоміі для мастакоў.

Пераклаў на польскую мову «Трактат пра жывапіс» Леанарда ды Вінчы.

Педагагічная дзейнасць

Выкладаў малюнак і жывапіс у варшаўскім класе малявання.

Сярод вучняў майстра Юзаф Хелмонскі, Людвіг Весялоўскі, Леан Вычулкоўскі, Багдан Клечынскі, Апалоній Кіндзерскі, Станіслаў Ленц, Уладзіслаў Падкавінскі, Юзаф Панкевіч, Людамір Бенедыктовіч, Вацлаў Хадкоўскі, Элігіюш Невядомскі, Альфрэд Кавальскі-Веруш, Леапольд Піліхоўскі, Станіслаў Памян Вольскі, Эдвард Окунь, Ян Станіслаўскі, Казімір Алхімовіч, Станіслаў Багенскі, Ганна Білінская, Мілаш Катарбінскі, Генрых Вейсенгоф, Вінцэнт Вадзіноўскі, Стэфан Папоўскі, Станіслаў Чайкоўскі, Ігнацы Урублеўскі, Караль Біске і многія іншыя.

Нашчадкі

Дачка Марыя Герсан-Дамброўская — польская пісьменніца і мастачка, жонка польскага раманіста Ігнацыя Дамброўскага.

Праўнук — Міхал Вітвіцкі, архітэктар, рэстаўратар гістарычных будынкаў.

Галерэя

• 
  Пастушы канцэрт (1862)
• 
  Кейстут і Вітальд у палоне Ягела (1873)
• 
  Хрышчэнне праз слёзы (1866)
• 
  Казімір Вялікі і яўрэі, якія моляць прыняць іх у Польшчы (1874)
• 
  Гданьск у XVII стагоддзі (1865)
• 
  Аўдавелы Жыгімонт Аўгуст (1866)
• 
  Дзімітр з Горай і каралева Ядзвіга (1869)
• 
  Развітанне Яна III Сабескага з сям’ёй (1882)
• 
  Казімір Аднаўляльнік (1887)
• 
  «Пазбаўленыя зямлі». Памаране, якія пайшлі ў мора пад націскам немцаў (1888)
• 
  Уладзіслаў Лакетак у выгнанні (1889)
• 
  Уладзіслаў Лакетак пад Ойцавым (1890)
• 
  Жыгімонт Стары і Станчык у Вавелі (1895)

Зноскі

1. RKDartists Праверана 24 жніўня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517'></a>
2. Wojciech Gerson // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. Catalog of the German National Library Праверана 11 красавіка 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q23833686'></a>
4. https://pbp.womczest.edu.pl/new/chelmonski-marian-jozef-herbu-prawdzic/
5. ЮС ИАХ 1915, с. 47.