Воласа Паўднёвы

Во́ласа Паўднёвы, Волас Паўднёвы — возера ў Беларусі, у Браслаўскім раёне Віцебскай вобласці. Знаходзіцца за 10,5 км на паўночны ўсход ад горада Браслаў ля вёскі Забор’е. Належыць да групы Браслаўскіх азёр і знаходзіцца ў межах былога Міжазёрнага ландшафтнага заказніка на тэрыторыі Нацыянальнага парка «Браслаўскія азёры».

Воласа Паўднёвы
Воласа Паўднёвы ў маі
Морфаметрыя
Вышыня над узроўнем мора	131,2 м
Даўжыня	2,50 км
Шырыня	0,70 км
Плошча	1,21 км²
Аб’ём	15,07 км³
Найбольшая глыбіня	40,4 м
Гідралогія
Празрыстасць	8,3 м
Басейн
Плошча вадазбору	6 км²
Размяшчэнне
Краіна	Беларусь
Рэгіён	Віцебская вобласць
Воласа Паўднёвы
Воласа Паўднёвы
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Апісанне

Воласа Паўднёвы з’яўляецца чацвёртым па глыбіні возерам Беларусі, саступаючы азёрам Доўгае, Рычы і Гінькава. Вадаём знаходзіцца ў басейне ракі Друйка. Плошча возера складае 1,21 км². Найбольшая глыбіня возера складае 40,4 м, сярэдняя — 12,5 м. Даўжыня возера — 2,5 км, найбольшая шырыня — 0,7 км. Даўжыня берагавой лініі — 7 км. Аб’ём вады ў возеры складае 15,1 млн м³, плошча вадазбору возера — 6 км².

Катлавіна

Катлавіна возера выцягнутая з поўначы, з паўночнага ўсходу на поўдзень, паўднёвы захад. Схілы катлавіны возера маюць вышыню 5—8 метраў, знаходзяцца пад лесам, месцамі разараныя. На ўсходзе схілы стромкія. Берагі нізкія, ускладненыя трыма берагавымі валамі. Найбольш высокі бераг дасягае вышыні больш за 2 метры над урэзам вады. Мелкаводная зона возера вузкая і пясчаная, на большых глыбінях дно глеістае. Асаблівасці падводнай часткі возера вельмі моцна выражаныя. Вузкая пясчаная літараль на глыбіні 1 метр змяняецца крутым сублітаральным схілам. Рэчышча з глыбіні 20 метраў мае форму латакападобнай упадзіны. Літараль займае 18,2 % плошчы возера, сублітараль — 20 % плошчы.

Вада

Возера адносіцца да ліку слабапраточных. Водная маса ў возеры перамешваецца да глыбіні ўсяго 4—7 метраў. У гэтым пласце адзначаецца найбольшая колькасць кіслароду. Максімальная колькасць кіслароду прыходзіцца на зону тэмпературнага скачка, дзе тэмпература вады паніжаецца на 4—5 °C за кожны метр глыбіні. Глыбакаводная зона вылучаецца пастаяннай нізкай тэмпературай, якая каля паверхні дна складае да 5—4,8 °C, але, нягледзячы на гэта, утрыманне кіслароду ў глыбакаводных пластах застаецца параўнальна высокім. На глыбіні 40 метраў яго колькасць зніжаецца да 30—25 %. Для зімовага перыяду таксама характэрнае высокае ўтрыманне кіслароду і нізкія прыдонныя тэмпературы.

Сярэдняя мінералізацыя вады складае 180—200 мг/л, але гэты паказчык нязначна вагаецца як у вертыкальным разрэзе вады, так і на працягу года. Каляровасць вады невялікая (5—10°), празрыстасць — высокая (7—13 метраў), а акісляльнасць — паніжаная (6—7 мг O/л). Гэтыя фактары сведчаць пра чысціню вады, якая з’яўляецца прыдатнай да бытавых патрэбаў.

Флора і фаўна

Каля 50 % плошчы паверхні дна зарастае расліннасцю да глыбіні 9 метраў. У возеры налічваецца 25 відаў фітапланктону, а біямаса не перавышае 1 г/м³. Агульная біямаса заабентасу складае 8,5 г/м³.

Сярод беспазваночных, якія насяляюць возера, трапляюцца рэлікты ледавіковага перыяду — лімнакалянус, мізіда рэліктавая, понтапарэя роднасная, бакаплаў Паласа. Усе пералічаныя віды занесеныя ў Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь.

Іхтыяфаўна — рэліктавая, сігова-снятковая. Апроч гэтага, возера таксама насялюць шчупак, акунь, плотка, укляя. Нягледзячы на гэта, рыбныя запасы невялікія.

Злучэнне з іншымі вадаёмамі

У паўночнай частцы возера злучанае пратокай з возерам Воласа Паўночны. Таксама прыток у возера паступае па чатырох ручаінах, якія маюць вадасцёкі толькі ў вясновы час.

Літаратура

• Воласа Паўднёвы // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 4: Варанецкі — Гальфстрым / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1997. — Т. 4. — С. 260. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0090-0 (т. 4).
• Блакітная кніга Беларусі : Энцыклапедыя / рэдкал.: Н. А. Дзісько і інш. — Мн.: БелЭн, 1994. — 415 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-85700-133-1.
• Озера Белоруссии / О. Ф. Якушко и др. — Мн.: Ураджай, 1988.
• Республика Беларусь. Витебская область: Общегеографический атлас (руск.) / Ред. И. Н. Шлык. — Мн.: РУП «Белкартография», 2008. — 36 с. — 5 000 экз. — ISBN 978-985-508-049-8.
• Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Витебская область (руск.) / Редактор Г. Г. Науменко. — Мн.: РУП «Белкартография», 2010. — С. 9, 46. — 72 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-985-508-136-5.

Спасылкі

• Общая характеристика озёр Витебской области // Справочник «Водные объекты Республики Беларусь» Архівавана 6 кастрычніка 2021. (руск.)
• Морфометрические параметры озёр Витебской области // Справочник «Водные объекты Республики Беларусь» Архівавана 8 сакавіка 2021. (руск.)