Віцебскграмадзянпраект

«Інстытут Віцебскграмадзянпраект» (руск.: Институт Витебскгражданпроект) — інстытут комплекснага праектавання грамадзянскага будаўніцтва ў Віцебску. Займаецца горадабудаўніцтвам, праектаваннем жыллёва-грамадзянскіх аб’ектаў, распрацоўкай генеральных планаў і праектаў дэталёвага планавання населеных пунктаў. Размяшчаецца па адрасе вуліцы Гогаля, 8.

«Інстытут Віцебскграмадзянпраект»
Тып	унітарнае прадпрыемства
Заснаванне	1936
Краіна	Беларусь
Размяшчэнне	г. Віцебск, вул. Гогаля, 8
Ключавыя постаці	дырэктар — Віктар Міраш
Галіна	архітэктурнае праектаванне, горадабудаўніцтва
Прадукцыя	праектна-каштарысная дакументацыя
Колькасць супрацоўнікаў	каля 350 (2021)
Сайт	vgp.by

Член Рэспубліканскага саюза будаўнікоў^[1][2].

Напрамкі працы

Асноўныя напрамкі працы^[3]:

• распрацоўка праектаў планіроўкі і забудовы жылых раёнаў, мікрараёнаў і кварталаў гарадоў, раённых цэнтраў, гарадскіх пасёлкаў і сельскіх населеных пунктаў вобласці;

• прывязка на гэтай аснове да ўчасткаў будаўніцтва тыпавых праектаў будынкаў, збудаванняў і грамадскіх комплексаў;

• распрацоўка індывідуальных праектаў жылых і грамадскіх будынкаў, збудаванняў і іх комплексаў;

• праектаванне інжынерных збудаванняў і добраўпарадкавання гарадоў і населеных пунктаў вобласці.

Гісторыя

Інстытут вядзе сваю гісторыю з красавіка 1936 года, калі на базе гарадскога бюро тэхнікаў і інжынераў быў створаны Віцебскі філіял інстытута «Белдзяржпраект». У пасляваенны 1945 год арганізацыя аднавіла працу як праектная кантора «Аблпраекта», маючы ўсяго шэсць супрацоўнікаў. У 1966 годзе «Аблпраект» стаў абласной праектнай майстэрняй «Белдзяржпраекта», а ў 1969 годзе атрымаў статус філіяла інстытута^[2].

Пастановай Савета Міністраў БССР у 1975 годзе быў створаны абласны праектны інстытут «Віцебскграмадзянпраект». Да гэтага часу ў ім працавала каля 500 чалавек. У 1988 годзе адкрыўся філіял у Наваполацку^[2].

У 1997 годзе рашэннем Віцебскага абласнога выканаўчага камітэта інстытут быў вызначаны рэгіянальным тэрытарыяльным інстытутам па забудове гарадоў і пасёлкаў вобласці. У 2001 годзе перайменаваны ў абласное дзяржаўнае ўнітарнае прадпрыемства «Інстытут Віцебскграмадзянпраект»^[2].

Дзейнасць

Інстытут з’яўляецца вядучай праектнай арганізацыяй Віцебскай вобласці і працуе таксама па-за яе межамі^[3].

Інстытутам распрацаваны генеральныя планы і праекты дэталёвага планавання цэнтраў Віцебска, Оршы, Полацка, Наваполацка, Новалукомля і іншых гарадоў^[3].

У пасляваенныя дзесяцігоддзі па праектах інстытута адбудаваны Віцебск, сфарміраваны ансамблі вуліц і плошчаў^[4]. У Віцебску створаны ансамблі вуліцы Кірава, вуліцы Леніна, плошчы Перамогі; у Полацку — вуліцы Петруся Броўкі; у Оршы — вуліцы Леніна^[3].

Вялася забудова сельскіх населеных пунктаў (вёскі Акцябрская Віцебскага раёна, Вусце Аршанскага раёна, Дзіўная Шаркаўшчынскага раёна), праекты якіх былі адзначаны дыпломамі ВДНГ СССР^[3].

Па праектах інстытута будаваліся 9-павярховыя буйнапанэльныя жылыя дамы ў Валгаградзе, Бранску, Калузе і іншых гарадах^[3].

У 1960-1970-я гады ў Віцебску па праектах інстытута ўзведзены шэраг культурна-бытавых і адміністрацыйных будынкаў, што сфарміравалі архітэктурны аблічча горада: гасцініца «Віцебск», жылы дом з рэстаранам «Аўрора», будынкі медыцынскага і педагагічнага інстытутаў, вытворча-канструктарскага бюро АБУ, 17-павярховы інтэрнат абутковай фабрыкі «Чырвоны Кастрычнік» і іншыя^[3].

Сярод іншых знакавых аб’ектаў, спраектаваных «Віцебскграмадзянпраектам»: Летні амфітэатр у Віцебску (1988, рэканструкцыя 2006), рэканструкцыя абласнога драматычнага тэатра імя Якуба Коласа і абласной філармоніі, кінатэатр «Беларусь» (1973), канцэртная зала «Віцебск», Цэнтральны спартыўны комплекс «Дынама», гасцініца «Лучоса», Полацкі пуцеправод^[4].

Па праектах інстытута пабудаваны жылыя раёны Цэнтральны, Паўднёвы, Клінічны^[3], Білева-1, Білева-2, Білева-3, дзе пражывае больш за 50 тысяч чалавек,^[4] у Віцебску, Задняпроўе-1 у Оршы, мікрараёны ў Наваполацку, Новалукомлі^[3]. Сярод новых праектаў — жыллёвы раён «Чаромушкі» (104,7 тыс. м² жылля, 15 дамоў)^[4].

Кіраўніцтва

У розныя гады інстытут узначальвалі^[4]:

• 1956—1958 — Майсей Эстрын;
• 1958—1962 — Віктар Чарнышоў;
• 1962—1964 — Аляксандр Бельскі;
• 1964—1967 — Леанід Эйнгарн;
• 1967—1974 — Віктар Катакін;
• 1974—2001 — Барыс Глушкоў;
• 2001—2007 — Віктар Андаралаў;
• 2007—2020 — Наталля Касабука;
• з 2020 — Віктар Міраш.

Калектыў

На 2021 год у інстытуце працавала больш за 350 чалавек. У розныя гады ў ім працавалі вядомыя беларускія архітэктары і інжынеры, у тым ліку заслужаны будаўнік БССР, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР Віктар Чарнышоў, заслужаны архітэктар БССР Яраслаў Ліневіч, акадэмік і адзін з заснавальнікаў Беларускай акадэміі архітэктуры Аляксандр Бельскі^[4].