Джордж Паладэ

Джордж Эміль Паладэ (рум.: George Emil Palade; 19 лістапада 1912, горад Ясы, Румынія — 8 кастрычніка 2008, Дэль Мар, Каліфорнія, ЗША) — амерыканскі спецыяліст па клетачнай біялогіі. У 1974 годзе, сумесна з Альберам Клодам і Крысціянам дэ Дзюу атрымаў Нобелеўскую прэмію па фізіялогіі і медыцыне «за адкрыцці, якія тычацца структурнай і функцыянальнай арганізацыі клеткі»^[8].

Джордж Паладэ
рум.: George Emil Palade
Дата нараджэння	19 лістапада 1912(1912-11-19)[1][2][…]
Месца нараджэння	Ясы, жудзец Ясы, Румынія
Дата смерці	7 кастрычніка 2008(2008-10-07)[3][1][…] (95 гадоў)
Месца смерці	Дэль-Мар, акруга Сан-Дыега, Каліфорнія, ЗША
Месца пахавання	Bucegi Mountains[d][4] Скалістыя горы
Грамадзянства	Румынія[4]  ЗША
Жонка	Marilyn Farquhar[d]
Род дзейнасці	урач, цытолаг, хімік, вынаходнік, выкладчык універсітэта, фізік
Навуковая сфера	клетачная біялогія[d]
Месца працы	Ельскі ўніверсітэт[5] Каліфарнійскі ўніверсітэт у Сан-Дыега
Альма-матар	Бухарэсцкі ўніверсітэт Bogdan Petriceicu Hasdeu National College[d]
Вядомыя вучні	Gheorghe Ghițescu[d]
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Леапальдзіна[6] Папская акадэмія навук[7] Нацыянальная акадэмія навук ЗША Акадэмія Румыніі Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук American-Romanian Academy of Arts and Sciences[d]
Узнагароды	прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні (1966) міжнародная прэмія Фонда Гайрднера (1967) прэмія Луізы Грос-Хорвіц (1970) Dickson Prize in Science[d] (1972) E. B. Wilson Medal[d] (1981) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (28 чэрвеня 1984) honorary doctorate from University of Paris-XI[d] (1984) Schleiden Medal[d] (1985) Sterling Professor[d] ганаровы доктар Венскага ўніверсітэта[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вывучаў сакраторны цыкл клеткі, на прыкладзе клетак падстраўнікавай залозы, выкарыстоўваючы мечаныя амінакіслоты.

Этапы ўнутрыклеткавага транспарту:

• 0 хвіл — увядзенне радыёактыўнай пазнакі
• 3 хвіл — ЭПС (пачатак сінтэзу бялку)
• 17 хвіл — транспартная бурбалка (гатовы прадукт)
• 35 хвіл — АГ (транс-частка)
• 1-1, 5 г — сакраторная бурбалка (экзацыстоз)

Член Нацыянальнай акадэміі навук ЗША (1961)^[9], Папскай акадэміі навук (1975)^[10], замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства (1984)^[11].

У 1992 годзе падпісаў «Папярэджанне чалавецтву»^[12].

Узнагароды

• 1966 — Прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні
• 1967 — Міжнародная прэмія Гайрднера
• 1970 — Прэмія Луізы Грос-Хорвіц
• 1971 — Прэмія Дзіксана
• 1974 — Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне
• 1981 — Медаль Уілсана
• 1985 — Медаль Шлейдана
• 1986 — Нацыянальны навуковы медаль ЗША

Зноскі

1. George E. Palade // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. George Emil Palade // Brockhaus Enzyklopädie

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. George Palade, Nobel Winner for Work Inspiring Modern Cell Biology, Dies at 95 // The New York Times / J. Kahn — Manhattan: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2008. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X Праверана 11 сакавіка 2021.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q9684'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q6284490'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q11299'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q24743245'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2529982'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837'></a>
4. https://www.historia.ro/sectiune/portret/articol/emil-palade-fabuloasa-poveste-a-primului-nobel-romanesc
5. http://bibliotecadeva.eu:82/periodice/romlit/1990/01/romania_literara_1990_01_4.pdf
6. https://www.leopoldina.org/fileadmin/redaktion/Mitglieder/CV_Palade_George_D.pdf
7. www.pas.va

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q106982426'></a>
8. Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне 1974 года (нявызн.). Nobelprize.org. Архівавана з першакрыніцы 21 чэрвеня 2013. Праверана 3 лютага 2013. (англ.)
9. George E. Palade (англ.)
10. George Emil Palade Архівавана 7 студзеня 2019. (англ.)
11. Palade; George Emil (1912—2008) Архівавана 10 красавіка 2021. (англ.)
12. World Scientists' Warning To Humanity (англ.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 26 сакавіка 2022. Праверана 31 мая 2019.