Дзярэга звычайная

Дзярэ́га звычайная^[1][2] (Odontites vulgaris) — від кветкавых раслін роду Дзярэга (Odontites) сямейства Заразіхавыя (Orobanchaceae).

Дзярэга звычайная
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Ясноткакветныя Сямейства:  Заразіхавыя Трыба:  Rhinantheae Род:  Дзярэга Від:  Дзярэга звычайная
Міжнародная навуковая назва
Odontites vulgaris Moench, 1794, nom. nov.
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   565327 NCBI   1540561 EOL   577998 GRIN   t:467987 IPNI   806466-1 TPL   kew-2397081

Назва

Дзярэга позняя, дзярэча^[3][4].

Батанічнае апісанне

Батанічная ілюстрацыя з кнігі К. А. М. Ліндмана «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926

Аднагадовая травяністая расліна, 15—40 (60) см вышынёй, цалкам з прыціснутымі белымі валасінкамі. Карані слаба развітыя, з гаўсторыямі^[5]. Сцёблы часта галінастыя ад сярэдзіны і апікальна, вышэй чатырохкутныя. Прыкветкі карацей кветак ці роўныя ім. Лісце супраціўнае, простае, суцэльнае, сядзячае, ланцэтнае, 1—4,5 × 0,3—1 см, каля асновыя трохі звужанае, аддалена-зубчастае. Чашачка 5—6 мм даўжынёй, з трохкутнымі, карацей трубкі зубчыкамі. Вяночак коратка апушчаны, у 1,5 або 2 разы даўжэй чашачкі, 8—10 мм даўжынёй, верхняя губа трохі даўжэй ніжняй. Каробачка вузка-прадаўгаватая, злёгку сціснутая, 4—7 мм, апікальна валасатая. Насенне эліпсоіднае, прыкладна 1,5 мм^[2][6], з белаватымі рэбрамі^[5].

Расліна ядавітая^[7].

Распаўсюджанне

Распаўсюджаны ў Еўропе і ўмеранай Азіі^[8][9]. Святлолюбівая расліна, ксерафіт, мезафіт, мезатроф^[7]. Паўпаразіт.

Ва Украіне від расце на лугах, на схілах, каля дарог — на ўсёй тэрыторыі акрамя высакагор’я Карпат^[2]. На тэрыторыі Беларусі сустракаецца паўсюдна^[5].

Гаспадарчае значэнне

Лекавая і меданосная расліна^[5]. Пустазелле^[5].

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 88. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Доброчаева Д. Н., Котов М. И., Прокудин Ю. Н., и др. Определитель высших растений Украины. — К.: Наукова думка, 1987. — С. 291. (руск.) (укр.)
3. Анненков Н.  (руск.) Ботанический словарь, Спб, 1878
4. Васількоў І. Г. Матэрыялы да флоры Горацкага раёна. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. III. — Горы-Горкі, 1927.
5. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 2. Гатня — Катынь / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1983. — 522 с. — 10 000 экз.
6. efloras.org (нявызн.). (англ.)
7. Зубчатка обыкновенная: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.)
8. plantsoftheworldonline.org (нявызн.). (англ.)
9. bgbm.org (нявызн.). (англ.)