Арабскі халіфат

Асноўны артыкул: Халіфат

Арабскі халіфа́т або Ісламскі халіфа́т (араб. خلافة إسلامية‎) – створаная ў сярэдзіне VII ст. суполкай Магамета тэакратычная ісламская дзяржава, якая ператварылася ў выніку арабскіх заваяванняў у велізарную імперыю (са сталіцамі, паслядоўна, у Медыне, Куфе, Дамаску, Багдадзе, Самары).

Гістарычная дзяржава
Арабскі халіфат араб. خلافة إسلامية‎
Арабская Халіфат ў 750 годзе. Рознымі колерамі пазначаныя ўладанні мусульман на момант смерці Мухамада, заваяванні першых трох халіфаў і заваяванні Амеядаў.
632 — 1258
Сталіца	632—656 Медзіна 656 — 661 Мека 661 — 754 Дамаск 754 — 762 Эль-Куфа 762 — 836 Багдад 836 — 892 Фустат 892 — 1258 Багдад
Мова(ы)	Арабская мова
Афіцыйная мова	арабская
Насельніцтва	арабы, персы, копты, туркі, армяне, сірыйцы, грузіны (разам з мегрэламі і абхазамі), іспанцы, партугальцы, паўднёвыя італьянцы, дагестанскія народы, афганцы, узбекі, таджыкі.
Пераемнасць
< Сасаніды
Хулагуіды >

На піку магутнасці (сярэдзіна VIII ст.) Халіфат уключаў, акрамя Аравіі, сучасныя: Іран, Ірак, большую частку Паўднёвага Каўказа, Палестыну, Сірыю, Сярэднюю Азію, Егіпет, Паўночную Афрыку, Сінд і часткова Пірэнейскі паўвостраў^[1][2].

У гісторыі Арабскага халіфата вылучаюцца тры асноўныя перыяды:

• Перыяд «праведных халіфаў» (632–661 гады) – Праведны халіфат. Да праведных халіфаў суніты залічваюць паплечнікаў Прарока – Абу Бакра, Умара ібн аль-Хатаба, Асмана ібн Афана і Алі ібн Абу Таліба (шыіты не прызнаюць першых трох);
• Перыяд Амеядаў (661–750 гады) – Амеядскі халіфат;
• Перыяд Абасідаў (750–1258 гады) – Халіфат Абасідаў.

Эпоха існавання Халіфата Абасідаў, разам з некалькімі наступнымі стагоддзямі росквіту агульнаісламскай навукі і культуры, называюцца ў заходняй гістарыяграфіі Залатым векам Ісламу.

Гл. таксама

• Блізкі Усход