Копысь

Копысь^[2] — гарадскі пасёлак у Аршанскім раёне Віцебскай вобласці Беларусі, прыстань на левым беразе Дняпра. За 35 км ад Оршы, 2 км ад чыгуначнай станцыі Копысь на лініі Орша—Магілёў, аўтадарогамі злучаны з Оршай і з аўтадарогай Орша—Магілёў. Насельніцтва 600 чал. (2025)^[3].

Гарадскі пасёлак Копысь Замчышча Сцяг Герб Краіна Беларусь Вобласць Віцебская Раён Аршанскі Каардынаты 54°19′40″ пн. ш. 30°18′05″ у. д.HGЯO Першая згадка 1059 Гарадскі пасёлак з 1938 Вышыня цэнтра 150 м Водныя аб’екты Дняпро Насельніцтва ▼600 чал. (1 студзеня 2025)[1] Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 216 Паштовы індэкс 211038 Аўтамабільны код 2 СААТА 2236554000 Копысь Копысь

Копысь на Вікісховішчы

Гісторыя

Рынак (1905)

Упершыню згаданы пад 1059 годам Ніканаўскім летапісам, калі на шляху ў Ноўгарад там памёр епіскап Лука Жыдзята.

З 2-й паловы XIV ст. у Віцебскім ваяводстве ВКЛ. У XIV—XVIII ст. існаваў Копыскі замак. Належаў князям Астрожскім, Радзівілам. У 1597 годзе Крыштаф Радзівіл «Пярун» запісаў фундуш на копыскую царкву Святой Параскевы Пятніцы.^[4] Меў магдэбургскае права. У XVII—XIX ст. вядомы вытворчасцю кафлі. На мяжы XVIII—XIX ст. быў цэнтрам хасідызму.

З 1772 года ў складзе Расійскай імперыі, горад, цэнтр павета. У 1781 годзе Копысі нададзены новы герб. Падчас вайны 1812 года заняты французскімі войскамі, 12.11.1812 года тут праз Дняпро перапраўлялася расійская армія пад камандаваннем М. І. Кутузава. З 1861 года — пазаштатны горад Горацкага павета.

У 1924—1930 гадах цэнтр раёна. З 1930 года ў Аршанскім раёне, з 1938 года гарадскі пасёлак.

Насельніцтва

Год Колькасць 1897 3 384 [5] 1995 1 200 [5] 2009 910 2010 900 Год Колькасць 2016 850 [6] 2017 847 [7] 2019 683 [8] 2020 700 [9] Год Колькасць 2021 663 [10] 2022 647 [11] 2023 628 [12] 2024 609 [13] Год Колькасць 2025 600 [1]

Эканоміка

Прадпрыемствы машынабудаўнічай прамысловасці, вытворчасць будаўнічых матэрыялаў. Цэнтр па вытворчасці мастацкай керамікі.

Славутасці

• Замчышча Пятроўскі Вал — помнік археалогіі
• Пасадскае селішча  — помнік археалогіі

Вядомыя асобы

• Валянцін Аляксеевіч Барадуля — беларускі вучоны ў галіне цеплаэнегретыкі, прафесар. Доктар тэхнічных навук (1986).
• Веніямін Блажэнны (1921—1999) — беларускі паэт.
• Пётр Іванавіч Грушэцкі  (руск.) — царкоўны дзеяч; уключаны ў спіс «Новапакутнікі і Спавяданнікі Рускай Праваслаўнай Царквы XX стагоддзя»^[14].
• Соф’я Юр’еўна Друкер (1907—1984) — беларуская спявачка, Народная артыстка БССР
• Аляксей Сцяпанавіч Кароль (1945—2015) — беларускі гісторык, палітолаг, галоўны рэдактар газеты «Новы Час».
• Фаня Ісакаўна Кулікова (1906—1998) — савецкі ўсходазнавец. Доктар гістарычных навук. Заслужаны дзеяч навукі РСФСР.
• Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка (нар. 1954) — Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь.
• Сямён Сцяпанавіч Навумовіч (нар. 1922) — урач, траўматолаг і артапед, доктар медыцынскіх навук^[15].
• Аркадзь Міхайлавіч Стамблер (1898—1941) — савецкі тэатральны дзеяч^[16].
• Максім Сямёнаў (мянушка Куцень) — майстар сярэбраных спраў 2-й паловы XVII стагоддзя.
• Фёдар Паўлавіч Урончанка (1779—1852) — міністр фінансаў Расіі пры Мікалаі I.
• Міхаіл Паўлавіч Урончанка (1802—1855) — расійскі ваенны геадэзіст, географ, перакладчык. Генерал-маёр.