Мікалай Іванавіч Вавілаў

Мікалай Іванавіч Вавілаў (13 (25) лістапада 1887, Масква, Расійская імперыя — 26 студзеня 1943, Саратаў, СССР) — расійскі і савецкі вучоны-генетык, батанік, селекцыянер, географ, акадэмік АН СССР, АН УССР, УАСГНДЛ. Прэзідэнт (1929—1935), віцэ-прэзідэнт (1935—1940) УАСГНДЛ, прэзідэнт Усесаюзнага геаграфічнага таварыства (1931—1940), заснавальнік (1920) і нязменны да моманту арышту дырэктар Усесаюзнага інстытута раслінаводства (1930—1940), дырэктар Інстытута генетыкі АН СССР (1930—1940), член экспедыцыйнай камісіі АН СССР, член калегіі Наркамзема СССР, член прэзідыума Усесаюзнай асацыяцыі ўсходазнаўства. У 1926—1935 гадах член Цэнтральнага выканаўчага камітэта СССР, у 1927—1929 гг. — член Усерасійскага Цэнтральнага Выканаўчага Камітэта. Старэйшы брат С. І. Вавілава.

Мікалай Іванавіч Вавілаў
Мікалай Вавілаў у 1933 годзе
Дата нараджэння	13 (25) лістапада 1887[1][2]
Месца нараджэння	Масква, Маскоўская губерня, Расійская імперыя[3][2]
Дата смерці	26 студзеня 1943(1943-01-26)[4][5][…] (55 гадоў)
Месца смерці	Саратаў, Саратаўская вобласць, РСФСР, СССР[3][2]
Месца пахавання	Васкрасенскія могілкі Саратава[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя  РСФСР[d]  СССР[6]
Бацька	Ivan Vavilov[d]
Жонка	E. I. Barulina[d][7]
Дзеці	Q129938425?[8]
Род дзейнасці	батанік, біёлаг, падарожнік-даследчык, генетык, географ, навуковы работнік, аграном
Навуковая сфера	біялогія
Месца працы	УАСГНІЛ, Усесаюзнае геаграфічнае таварыства, Усесаюзны інстытут раслінаводства, Інстытут генетыкі АН СССР
Навуковая ступень	доктар біялагічных навук (1934[9])
Навуковае званне	прафесар акадэмік АН СССР акадэмік АН УССР акадэмік УАСГНІЛ
Альма-матар	Маскоўская сельскагаспадарчая акадэмія імя К. А. Ціміразева (1910)[10] Q4304393?
Вядомы як	стваральнік вучэнняў пра сусветныя цэнтры паходжання культурных раслін і пра імунітэт раслін, закона гамалагічных радоў у спадчыннай зменлівасці арганізмаў, сеткі навуковых устаноў па біялогіі і сумежным навукам
Член у	Расійская акадэмія навук[10] Леапальдзіна Нацыянальная акадэмія навук Украіны Расійская акадэмія навук[2] Лонданскае каралеўскае таварыства Цэнтральны выканаўчы камітэт СССР Усерасійскі цэнтральны выканаўчы камітэт Эдынбургскае каралеўскае таварыства[2] Indian Academy of Sciences[d][2] Лонданскае Лінееўскае таварыства[d][2]
Прэміі
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сістэматык жывой прыроды
Аўтар найменняў шэрага батанічных таксонаў. У батанічнай (бінарнай) наменклатуры гэтыя назвы дапаўняюцца скарачэннем «Vavilov». Спіс такіх таксонаў на сайце IPNI Персанальная старонка на сайце IPNI Старонка на Віківідах

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Вавілаў.

Арганізатар і ўдзельнік батаніка-агранамічных экспедыцый, якія ахапілі большасць кантынентаў (акрамя Аўстраліі і Антарктыды), у ходзе якіх выявіў старажытныя крыніцы формаўтварэння культурных раслін. Стварыў вучэнне аб сусветных цэнтрах паходжання культурных раслін. Абгрунтаваў вучэнне аб імунітэце раслін, адкрыў закон гамалагічных шэрагаў у спадчыннай зменлівасці арганізмаў. Унёс істотны ўклад у распрацоўку вучэння аб біялагічным відзе. Пад кіраўніцтвам Вавілава была створана найбуйнейшая ў свеце калекцыя насення культурных раслін. Ён заклаў асновы сістэмы дзяржаўных выпрабаванняў сартоў палявых культур. Сфармуляваў прынцыпы дзейнасці галоўнага навуковага цэнтра краіны па аграрных навуках, стварыў сетку навуковых устаноў у гэтай галіне.

Загінуў у гады сталінскіх рэпрэсій. На падставе сфабрыкаваных абвінавачванняў быў арыштаваны ў 1940 годзе, у 1941 годзе — асуджаны і прысуджаны да расстрэлу, які пасля быў заменены 20-гадовым тэрмінам зняволення. У 1943 годзе памёр у турме. У 1955 годзе пасмяротна рэабілітаваны.

Зноскі

1. Nikolai Vavilov // Encyclopædia Britannica Праверана 23 лютага 2018.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. Колчинский Э. И. Николай Иванович Вавилов (1887–1943), Nikolay I. Vavilov (1887–1943) // Историко-биологические исследования — 2013. — Т. 5, вып. 3. — С. 85–89. — ISSN 2076-8176; 2500-1221

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q75091241'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q126725109'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q131355069'></a>
3. Бахтеев Ф. Х. Вавилов Николай Иванович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1971. — Т. 4 : Брасос — Веш. — С. 214–216. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2567414'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a>
4. Бахтеев Ф. Х. Вавилов Николай Иванович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1971. — Т. 4 : Брасос — Веш. — С. 214–216. Праверана 27 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2567414'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a>
5. Nikolay Ivanovich Vavilov // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
6. Вавилов, Николай Иванович // Большая советская энциклопедия. Том 8. Буковые — Варле — 1927. — Т. 8. — С. 504.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q43200241'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q43400035'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q20078554'></a>
7. Савинова Т. А. Фонд академика Н.И. Вавилова в Российском государственном архиве экономики, The Archival Fund of Academician N.I. Vavilov in the Russian State Archive of Economy // Историко-биологические исследования — 2016. — Т. 8, вып. 4. — С. 104–111. — ISSN 2076-8176; 2500-1221

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q130545081'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q126725109'></a>
8. Рыбакова Е. В. От фотосинтеза к хроматографии (к юбилею историка науки д.х.н. Е.М. Сенченковой), From photosynthesis to chromatography (towards the anniversary of birth of E.M. Senchenkova, historian of science, Doctor of Chemical Sciences) // Историко-биологические исследования — 2021. — Т. 13, вып. 1. — С. 159–175. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24411/2076-8176-2021-11008

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q129933739'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q126725109'></a>
9. Асноўныя даты жыцця і дзейнасці М. І. Вавілава" // www.sgau.ru
10. Манойленко К. В. Н.И. Вавилов и ботаники-физиологи: линии взаимодействия (к 130-летию со дня рождения), N.I. Vavilov and the Botanists-Physiologists: Lines of Interactions (On the 130th Anniversary of his Birth) // Историко-биологические исследования — 2017. — Т. 9, вып. 4. — С. 86–95. — ISSN 2076-8176; 2500-1221

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q126725109'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q130468617'></a>