Мікалай Вяршынін (консул БНР)

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з падобнымі імёнамі, гл. Вяршынін і Мікалай Вяршынін.

Міко́ла Вяршы́нін, або Мікалай Вяршынін (12 кастрычніка 1866, с. Прамухіна, Цвярская губерня — 6 мая 1934, Прага) — беларускі палітык і грамадскі дзеяч, упаўнаважаны БНР у справах ваеннапалонных беларусаў у Чэхаславакіі, а пасля консул Беларускай Народнай Рэспублікі ў Чэхаславакіі. Прафесар^[2].

Мікалай Вяршынін
Мікалай Вяршынін, 1934 г.
Нараджэнне	12 кастрычніка 1866(1866-10-12) Прамухіна[d], Наваторжскі павет[d], Цвярская губерня, Расійская імперыя[1]
Смерць	6 мая 1934(1934-05-06) (67 гадоў) Прага, Чэхаславакія
Месца пахавання	Ольшанскія могілкі
Член у	Беларуская грамада ў Празе
Навуковае званне	прафесар
Месца працы	Беларускі загранічны архіў
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся ў 1866 годзе ў сяле Прамухіна (паводле іншых звестак Каравайцава) Цвярской губерні^[3]. У пачатку 1880-х гадоў сям’я пераехала на Беларусь. У адным з лістоў Вяршынін упамінаў, што яго бацька меў маёнтак на пінскім Палессі. Пры гэтым паводле Адольфа Клімовіча, Мікола Вяршынін нібыта паходзіў з Наваградчыны, пра якую любіў гаварыць.

За палітычную дзейнасць у час Рэвалюцыі 1905—1907 гадоў высланы ў Сібір, адкуль здолеў збегчы за граніцу, асеў у Аўстра-Венгрыі^[4].

З канца 1908 года ў Празе. Працаваў настаўнікам рускай і польскай мовы ў адной з пражскіх школ. Перад Першай сусветнай вайной быў сакратаром і бібліятэкарам у пражскім таварыстве імя Льва Талстога^[3].

9 чэрвеня 1919 года Рада Беларускай Народнай Рэспублікі ўпаўнаважыла Міколу Вяршыніна быць прадстаўніком БНР у справах ваеннапалонных. 1 лютага 1920 года Антон Луцкевіч як старшыня Рады міністраў прызначыў Вяршыніна прадстаўніком урада БНР (консулам) у Празе^[5]. Прадстаўніцтва месцілася ў кватэры Вяршыніных па адрасе Wenzigova 4^[3].

Беларуская грамада ў Празе. Юбілейная вечарына, прысвечаная 40-м угодкам з дня смерці Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча. Мікалай Вяршынін сядзіць у першым радзе ў цэнтры. 30 снежня 1924 г.

У 1921 годзе Мікалай Вяршынін, як консул БНР, дамогся ад чэхаславацкага ўраду больш за 100 стыпендый для студэнтаў-беларусаў^[6][7]. Удзельнічаў у жыцці беларускай эміграцыі, з 1925 года старшыня Беларускай грамады ў Празе. У 1928 годзе ў Празе заснаваў і кіраваў Беларускім загранічным архівам^[8]. Друкаваўся ў замежных газетах і часопісах. Падрыхтаваў да друку беларускамоўныя працы «Беларусы ў славянскай сям’і» і «Апісанне Налібоцкай пушчы».

Хварэў на катар кішак^[4]. Памёр 6 траўня 1934 года ў Празе. Пахаваны 9 траўня на Ольшанскіх могілках Прагі.

Сям’я

Быў жанаты з чэшкай Атыліяй Галавачавай (Otýlie Hlaváčová, 1873—1959), якая разам з ім дапамагала новапрыбылым беларускім студэнтам.

Меў дачку Вольгу (1911—1952), якая ў 1942 годзе ажанілася з інжынерам Аляксандрам Калошам (1905—1985). У 1948 годзе Аляксандр Калоша арыштаваны і 20 студзеня 1949 года перададзены Чэхаславакіяй у СССР, дзе асуджаны. Пасля адбыцця лагераў Калоша вярнуўся ў Прагу, але да гэтага часу Вольга скончыла жыццё самагубствам, іх дзве дачкі выхоўваліся ў кагосьці з беларускіх эмігрантаў^[9].

Зноскі

1. Беларуская Вікіпедыя — 2007.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q122311452'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q877583'></a>
2. Жук-Грышкевіч Р. Жыцьцё Вінцэнта Жук-Грышкевіча. 1993.
3. Алена Ціхановіч. Неверагодны лёс консула БНР: знайшлі магілу і нашчадкаў (бел. (тар.))  (нявызн.) ?. svaboda.org (14 сакавіка 2018).
4. М. І. Сьв. пам. Праф. Мікалай Вяршынін // Родны край. — 18 траўня 1934. — № 11 (36).
5. Міхалюк Д. 2015, с. 430.
6. Кіпель В. Беларусь паміж Усходам і Захадам: Праблемы міжнацыян., міжрэлігійн. і міжкультур. ўзаемадзеяння, дыялогу і сінтэзу. Ч. 1 / Рэд. Ул. Конан і інш. — Мн.: ННАЦ імя Ф. Скарыны. 1997. — 356 с. (Беларусіка—Albaruthenica; Кн. 6).
7. У 1922—1926 годзе ў Празе вучылася каля 350 беларусаў, у асноўным з Польшчы і краін Прыбалтыкі, яны стварылі некалькі студэнцкіх арганізацый і арганізацыю моладзі «Беларускі Сокал» (Гл.: Кіпель В. …)
8. Юрэвіч Л. Гісторыя заснавання Беларускага інстытуту навукі й мастацтва ў дакумэнтах і паведаіленнях // Запісы БІНіМ № 29/2004.
9. Геніюш Л. Споведзь. — Мн., 1993.