Мікалай Сямёнавіч Самокіш

Мікалай Сямёнавіч Самокіш (руск.: Никола́й Семёнович Само́киш; 25 кастрычніка 1860, Нежын, Чарнігаўская губерня — 18 лютага 1944, Сімферопаль, РСФСР) — украінскі мастак.

Мікалай Сямёнавіч Самокіш
укр.: Микола Семенович Самокиш
Дата нараджэння	25 кастрычніка 1860(1860-10-25)[1][2]
Месца нараджэння	Нежын, Нежынскі павет[d], Чарнігаўская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	18 студзеня 1944(1944-01-18)[3][2] (83 гады)
Месца смерці	Сімферопаль, Крымская Аўтаномная Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка, РСФСР, СССР
Месца пахавання	1-я грамадзянскія могілкі Сімферопаля[d]
Грамадзянства	Расійская імперыя  СССР
Жонка	Алена Пятроўна Самокіш-Судкоўская[d]
Род дзейнасці	мастак, прафесар, графік, ілюстратар, настаўнік мастацтва, ваенны карэспандэнт
Месца працы	Вышэйшае мастацкае вучылішча пры Імператарскай Акадэміі мастацтваў[d] Харкаўскі мастацкі інстытут[d] Усеўкраінскі мастацкі інстытут
Жанр	анімалістыка і батальны жанр
Вучоба	Імператарская Акадэмія мастацтваў
Уплыў	Bogdan Willewalde[d]
Уплыў на	Serhii Maksymovych Solodovnyk[d], Oleksandr Hryhorovych Nahai[d], Q106805041?, Пётр Котаў[d], Juriy Vasilevitsj Balanovskiy[d], Mykola Slipchenko[d], Memet Abselyamov[d], Leonid Chernov[d], Q115728115?, Lev Vasylovych Fitilov[d], Litvinenko Valentin Gavrilovich[d], Міхаіл Іванавіч Авілаў, Hryhorii Petrovych Chornoknyzhnyi[d], Q125447870?, Q125459266?, Yuri Vasilievich Volkov[d], Osip Avsiyan[d] і Yakov Basov[d]
Член у	Імператарская Акадэмія мастацтваў
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Акадэмік (1890) і Правадзейны член Імператарскай Акадэміі мастацтваў (1913), Заслужаны дзеяч мастацтваў РСФСР (1937), Лаўрэат Сталінскай прэміі другой ступені (1941).

Біяграфія

Нарадзіўся 25 кастрычніка 1860 года ў Нежыне (Чарнігаўская губерня) ў сям’і паштальёна Нежынскай паштовай канторы Сямёна Самокіша, як мяркуецца, — этнічнага венгра. Вучыўся ў Імператарскай Акадэміі мастацтваў (1879—1885).

З 1885 па 1888 годы ўдасканальваў навыкі ў Парыжы пад кіраўніцтвам вядомага баталіста Эдуарда Дэтайля. У 1890 годзе за працу «Табун матак Нава-Томнікаўскага коннага завода» ўдастоены звання акадэміка.

Коні займаюць асаблівае месца ў творчасці Самокіша. Коні Самокіша сусветна вядомыя. За выявы коней яго ўзнагароджвалі (абралі акадэмікам за «Табун матак Нава-Томнікаўскага коннага завода», далі медаль Сусветнай выставы за «Чацвярню на павароце»). За любоў да малявання коней яго і пагардліва лаялі, пісалі, што ён «халтуршчык» і «паўтараецца» ў сваіх малюнках "на батальныя і «конскія» тэмы

У адной з залаў Віцебскага вакзала Санкт-Пецярбурга, пабудаванага ў 1901—1904 гадах, сцены ўпрыгожаны пано М. С. Самокіша і яго жонкі А. П. Самокіш-Судкоўскай, прысвечанымі гісторыі Царскасельскай чыгункі.

Аўтар тысяч кніжных і часопісных ілюстрацый. Сярод іх — ілюстрацыі да твораў А. С. Пушкіна («Палтава»), Л. М. Талстога («Халстамер»), М. В. Гогаля і інш.

У 1912 годзе да 100-гадовага юбілею Вайны 1812 года стварыў серыю малюнкаў для часопіса «Ніва» — цэлы шэраг паслядоўных эпізодаў, найгалоўных бітваў і паходаў рускай і французскай армій: ад «Пераходу праз Нёман 12 чэрвеня 1812 года» да «Напалеон пакідае войска ў Смаргоні 3 лістапада 1812 года».

У 1920—1930-я гады працаваў у Крыме. У 1936—1941 гадах працаваў у Харкаўскім мастацкім інстытуце. Падчас нямецкай акупацыі Крыма (1941—1944) Самокіш заставаўся ў Сімферопалі, дзе і памёр 18 студзеня 1944 года.

Галерэя

• 
  Табун матак Нова-Томнікаўскага коннага завода. (1890).
• 
  На пастой. Канец XIX ст.
• 
  Тройка (на разгоне).
• 
  З’ява св. Савы Старажоўскага.
• 
  Справа каля Вафангоў. 17 мая 1904 года.
• 
  З набегу генерала Мішчанкі на Інкоў: атрад забайкальскіх казакоў з перакладчыкам.
• 
  Пагоня. Вайна 1904—1905. (З дзённіка мастака, 1908).
• 
  Вайна 1904—1905. (З дзённіка мастака, 1908).
• 
  Атака Шэвардзінскага рэдута. Літаграфія па малюнку М. Самокіша (1910).
• 
  Подзвіг салдат Раеўскага пад Салтанаўкай. (1912).
• 
  Атака літоўцаў. (1912).
• 
  У Галіцыі. Кавалерыст. (1914).
• 
  Бой пад Ярославам». Гравюра, Ніва № 45. (1914).
• 
  Вечар у Крыме.

Зноскі

1. Nikolai Semenovich Samokish // RKDartists Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517'></a>
2. V. P. Tsel’tner Nikolay Samokish [Samokisha] // Samokish [Samokisha], Nikolay // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T075538

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q56691875'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q103965148'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q810196'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21431157'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776'></a>
3. RKDartists Праверана 23 жніўня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517'></a>