Мікалай Дзмітрыевіч Ворвулеў

Мікалай Дзмітрыевіч Ворвулеў (22 студзеня 1917, Паўлаўск, Варонежская вобласць — 29 жніўня 1967, Кіеў) — беларускі і ўкраінскі савецкі оперны спявак (барытон). Народны артыст БССР (1954). Народны артыст СССР (1956).^[1].

Мікалай Дзмітрыевіч Ворвулеў
Дата нараджэння	9 (22) студзеня 1917
Месца нараджэння	Паўлаўск, Паўлаўскі павет[d], Варонежская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	29 жніўня 1967(1967-08-29) (50 гадоў)
Месца смерці	Кіеў, УССР, СССР
Месца пахавання	Байкавыя могілкі
Краіна	СССР
Дзеці	Уладзімір Мікалаевіч Ворвулеў[d]
Альма-матар	Беларуская дзяржаўная кансерваторыя імя А. В. Луначарскага (1954)
Месца працы	Нацыянальны акадэмічны Вялікі тэатр оперы і балета Рэспублікі Беларусь
Музычная дзейнасць
Прафесіі	камерны спявак, оперны спявак
Пеўчы голас	барытон
Інструменты	вакал
Узнагароды

Біяграфія

Нарадзіўся 22 студзеня 1917 года ў Паўлаўску Варожнежскай губерні, па нацыянальнасці ўкраінец.

У перыяд 1939—1946 гадоў служыў у шэрагах Савецкай Арміі, дзе быў салістам Ансамбля песні і танца Беларускай ваеннай акругі^[1]. Браў урокі спеваў у Мінску ў В. Ф. Карына^[2].

З 1946 года — саліст Беларускага тэатра оперы і балета, дзе дэбютаваў у партыі Эскамільё ў оперы «Кармэн» Ж. Бізе.

Адначасова займаўся ў Мінскай кансерваторыі па класе спеваў Я. Вітынга  (руск.) (скончыў у 1954)^[1].

У лютым 1955 года ў Маскве падчас Дэкады беларускага мастацтва і літаратуры ўпершыню выканаў знакамітую Песню пра Нёман^[3].

З 1955 года гастраляваў за мяжой (ГДР, ПНР, СФРЮ, Вялікабрытанія)^[1].

У 1957—1967 гадах — саліст Украінскага тэатра оперы і балета імя Т. Р. Шаўчэнкі (Кіеў)^[1].

Выступаў як канцэртны спявак. Карыстаўся шырокай вядомасцю як выканаўца народных песень.

Дэпутат Вярхоўнага Савета БССР IV—V скліканняў. Дэпутат Вярхоўнага Савета УССР V склікання^[1].

Памёр 29 жніўня 1967 года. Пахаваны ў Кіеве на Байкавых могілках.

Узнагароды і званні

• Народны артыст Беларускай ССР (1954),
• Народны артыст СССР (1956),
• два ордэна Леніна (1955, у сувязі з дэкадай беларускага мастацтва ў Маскве; 1960, у сувязі з дэкадай украінскага мастацтва ў Маскве),
• Ордэн «Знак Пашаны» (1948, у сувязі з 30-годдзем утварэння Беларускай ССР),
• два іншых ордэна,
• медалі.

Творчасць

Вядомы не толькі як оперны спявак, але і як выканаўца беларускіх народных і масавых песень^[1], у тым ліку «Ой бацька мой, Нёман», «Белоруссия».

Оперныя партыі

Голас рэдкай прыгажосці, дасканалае валоданне ім дазвалялі Ворвулеву ствараць выразныя скончаныя вобразы^[1].

• «Кармэн» Ж. Бізэ — Эскамільё
• «Дэман  (руск.)» А. Р. Рубінштэйна — Дэман
• «Князь Ігар» А. П. Барадзіна — князь Ігар
• «Яўген Анегін» П. І. Чайкоўскага — Яўген Анегін
• «Царская нявеста  (руск.)» М. А. Рымскага-Корсакава — Гразны
• «Дзяўчына з Палесся» Я. К. Цікоцкага — Апанас
• «Надзея Дурава» А. Багатырова — Дзяніс Давыдаў
• «Арсенал  (укр.)» Г. І. Майбарады  (руск.) — Максім
• «Утаймаванне свавольнай» В. Я. Шабаліна  (руск.) — Пятручыа
• «Рыгалета» Дж. Вердзі — Рыгалета
• «Аіда» Дж. Верди — Аманасра
• «Травіята» Дж. Вердзі — Жэрмон
• «Фаўст  (руск.)» Ш. Гуно — Валянцін
• «Лаэнгрын  (руск.)» Р. Вагнера — Тэльрамунд^[4]
• «Багдан Хмяльніцкі  (руск.)» К. Ф. Данькевіча — Багдан Хмяльніцкі
• «Кастусь Каліноўскі» Д. Лукаса — Кастусь Каліноўскі
• «Ціхі Дон  (руск.)» І. І. Дзяржынскага — Міцька
• «Іаланта  (руск.)» П. І. Чайкоўскага — Роберт
• «Пікавая дама» П. І. Чайкоўскага — Томскі
• «Паяцы  (руск.)» Р. Леанкавала — Сільвіа.

Ушанаванне памяці

У 1994 годзе на фасадзе дома ў Кіеве (вул. Б. Хмяльніцкага, 47), дзе пражываў спявак, устаноўлена бронзавая мемарыяльная дошка з барэльефным партрэтам М. Варвулёва (скульптар Ю. Багаліка, архітэктар Р. Кухарэнка).

Зноскі

1. Ворвулев Николай Дмитриевич // Биографический справочник. — Мн.: «Белорусская советская энциклопедия» имени Петруся Бровки, 1982. — Т. 5. — С. 125. — 737 с.
2. ФотоГалерея | Опера | Исполнители | В (руск.)
3. 7 вершаў, напісаных на франтах Вялікай Айчыннай (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 6 чэрвеня 2023. Праверана 6 чэрвеня 2023.
4. ВОРВУЛЁВ в энциклопедии музыки (руск.)