Ніжне-Пакроўская вуліца (Полацк)

Ніжне-Пакроўская вуліца — вуліца цэнтральнай часткі Полацка, уздоўж правага берага Заходняй Дзвіны ад Сафійскага сабора да вуліцы Пушкіна. Адна са старажытных вуліц горада^[1].

Ніжне-Пакроўская вуліца Полацк
Агульная інфармацыя
Краіна	Беларусь
Рэгіён	Віцебская вобласць
Горад	Полацк
Мікрараён	Цэнтр
Працягласць	1500 м
Ранейшыя назвы	Вялікая, Леніна
Паштовы індэкс	211415
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Вялікая вуліца.

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. вуліца Леніна.

Гісторыя

Вуліца ў пачатку XX ст.

Вядома як Вялікая з полацкай рэвізіі 1552 года^[2] на Вялікім пасадзе. Тым часам забудавана сядзібамі заможных мяшчан і шляхты, пра што сведчаць археалагічныя матэрыялы^[2].

У XVIІ ст. на вуліцы Вялікай будуюць першыя камяніцы. На Вялікай паміж Багаяўленскай царквой і парканам жылі пераважна яўрэі. У 2-й палове XVII ст. вуліца працягваецца за паркана, дзе перад тым былі агароды.^[2]

У 1733 годзе згадваецца як Вялікая маставая.^[2]

Падчас наведвання Полацка ў 1780 годзе імператрыца Кацярына ІІ жыла ў падрыхтаваным для яе драўляным палацы над Дзвіной на вуліцы Вялікай, дзе раней жыў полацкі губернатар Іван Міхайлавіч Рэбіндэр.

Па трасе сучаснай вуліцы Ніжне-Пакроўскай (на ўсход ад колішняга паркана Вялікага пасада) быў курганны могільнік, ён згадваецца Лебедзеўскім летапісам, маскоўскім апісаннем Полацкага павета 1563 года, планам Пахалавіцкага, магістрацкімі кнігамі XVII—XVIII ст. У XVIІ—XVIII ст. частку могільніка забудавалі.^[2]

Сучасная канфігурацыю вуліцы сфарміравалі ў канцы XVIII ст. адпаведна рэгулярнай планіроўцы^[1]. Ад сярэдзіны XIX да пачатку XX ст. называлася Ніжне-Пакроўскай, затым — Леніна. У 2008 годзе Полацкі гарвыканкам прыняў рашэнне вярнуць назву часоў Расійскай імперыі.^[3]

Забудова

Ніжне-Пакроўская вуліца

Захаваліся культавыя, грамадскія і жылыя будынкі, якія складаюць адзіны комплекс адна-, двухпавярховых мураваных пабудоў з своеасаблівай мясцовай трактоўкай форм барока і класіцызму^[1].

• № 6 — будынак (канец ХІХ — пачатак ХХ стагоддзя) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 213Г000614шыфр 213Г000614
• № 9 — будынак (канец ХІХ — пачатак ХХ стагоддзя) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 213Г000614шыфр 213Г000614

Былая лютэранская кірха

• № 11 — Былая лютэранская кірха (1888) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 213Г000615шыфр 213Г000615
• № 17 —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 212Е000600шыфр 212Е000600
• № 19 —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 212Е000600шыфр 212Е000600
• № 20 — Корпус былога кляштара францысканцаў (ХVIII стагоддзе) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 212Г000616шыфр 212Г000616

Полацкі Богаяўленскі манастыр

• № 22, 24 — Ансамбль Богаяўленскага манастыра (ХVIII стагоддзе): Богаяўленская царква (1761—1777) з фрэскавымі роспісамі (1780—1788) і манастырскі корпус —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 212Г000617шыфр 212Г000617
• № 25 —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 212Е000600шыфр 212Е000600
• № 26 — будынак (канец ХІХ — пачатак ХХ стагоддзя) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 213Г000614шыфр 213Г000614
• № 30 — будынак (першая палова ХІХ стагоддзя) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 213Г000618шыфр 213Г000618
• № 31 —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 212Е000600шыфр 212Е000600
• № 33 — будынак (1692) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 212Г000619шыфр 212Г000619
• № 35 — будынак (канец ХІХ стагоддзя) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 213Г000620шыфр 213Г000620
• № 38 —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 212Е000600шыфр 212Е000600
• № 40 —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 212Е000600шыфр 212Е000600
• № 43 —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 212Е000600шыфр 212Е000600
• № 46 — будынак (канец ХІХ — пачатак ХХ стагоддзя) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 213Г000614шыфр 213Г000614
• № 48 — будынак (канец ХІХ — пачатак ХХ стагоддзя) —  Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 213Г000614шыфр 213Г000614
• № 49 — Полацкі дзяржаўны медыцынскі каледж імя Героя Савецкага Саюза З. М. Тусналобавай-Марчанка

Музеі

• № 11 — Полацкі краязнаўчы музей
• № 22 — Музей беларускага кнігадрукавання
• № 22 — Музей-бібліятэка Сімяона Полацкага
• № 33 — Стацыянарная выстаўка «Прагулка па Ніжне-Пакроўскай»
• № 46 — Полацкі дзіцячы музей

Зноскі

1. 1843.  // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі / АН БССР. Ін-т мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору; Рэд. кал.: С. В. Марцэлеў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1985. — Віцебская вобласць. — 496 с., іл.
2. Д. У. Дук. Полацк і палачане (IX – XVIII стст.) (бел.). — ПДУ. — Наваполацк, 2010. — 180 с. — ISBN 978-985-531-122-6.
3. Арцём Багданаў. У Полацку вуліцы Леніна вярнулі стары назва(недаступная спасылка) // Беларуская рэдакцыя Польскага Радыё, 2 чэрвеня 2008