Оге Нільс Бор

Оге Нільс Бор (дацк.: Aage Niels Bohr; 19 чэрвеня 1922, Капенгаген, Данія -8 верасня 2009, там жа) — дацкі фізік. Член Дацкай каралеўскай акадэміі навук (1955), шэрагу іншых акадэмій свету. Лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1975).

Оге Нільс Бор
дацк.: Aage Niels Bohr
Дата нараджэння	19 чэрвеня 1922(1922-06-19)[1][2][…]
Месца нараджэння	Капенгаген, Капенгаген, Капенгаген[d], Данія, Каралеўства Данія[3]
Дата смерці	8 верасня 2009(2009-09-08)[4][5][…] (87 гадоў)
Месца смерці	Капенгаген, Сталічная вобласць, Данія, Каралеўства Данія[3][6][…]
Месца пахавання	Mariebjerg Cemetery[d][7]
Грамадзянства	Каралеўства Данія[8][9]
Бацька	Нільс Бор[10]
Маці	Margrethe Bohr[d]
Жонка	Marietta Soffer[d]
Дзеці	Tomas Bohr[d]
Род дзейнасці	фізік, педагог, вучоны-ядзершчык
Навуковая сфера	ядзерная фізіка
Месца працы	Капенгагенскі ўніверсітэт[10] Лос-Аламаская нацыянальная лабараторыя[d] Nordic Institute for Theoretical Physics[d][10] Інстытут Нільса Бора[10]
Альма-матар	Капенгагенскі ўніверсітэт Калумбійскі ўніверсітэт (1950)
Навуковы кіраўнік	Нільс Бор
Член у	Леапальдзіна Шведская каралеўская акадэмія навук Папская акадэмія навук[11] Нацыянальная акадэмія навук ЗША[12] Польская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук
Узнагароды	прэмія «Атамы для міру»[d] медаль Джона Прайса Ветэрыла[d] (1974) Rutherford Medal and Prize[d] (1972) прэмія Дэні Хайнемана ў галіне матэматычнай фізікі[d] (1960) ганаровы доктар Пекінскага ўніверсітэта[d] (1985) H. C. Ørsted Gold Medal[d] (1970) Ole Rømer Medal[d] (1976)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Оге Бор нарадзіўся ў Капенгагене ў сям'і Маргарэт і Нільса Бора, быў іх чацвёртым дзіцем. Сталеючы сярод такіх фізікаў, як Вольфганг Паўлі і Вернер Гейзенберг, ён таксама пачаў захапляцца фізікай. У 1940 годзе, праз некалькі месяцаў пасля акупацыі Даніі, Оге Бор паступіў у Капенгагенскі ўніверсітэт і неўзабаве пачаў асіставаць бацьку пры напісанні артыкулаў і лістоў. У кастрычніку 1943 года сіламі Супраціву быў перапраўлены разам з бацькам на лодцы ў Швецыю, а адтуль на бамбавіку ў Англію. Як асістэнт Нільса Бора, удзельнічаў у працы над атамным праектам, у 1944-1945 з'яўляўся супрацоўнікам Лос-Аламаскай нацыянальнай лабараторыі.

У жніўні 1945 Оге Бор вярнуўся ў Данію і працягнуў навучанне, праз год атрымаўшы ступень магістра. У 1946 ён стаў супрацоўнікам Інстытута тэарэтычнай фізікі (Інстытут Нільса Бора), праходзіў стажыроўку ў Прынстанскім і Калумбійскім універсітэтах (з студзеня 1949 года па жнівень, 1950, пад кіраўніцтвам Ісідара Рабі). Там ён пазнаёміўся з Джэймсам Рэйнуотэрам і Бэнам Мотэльсанам, з якім працягнуў супрацоўніцтва па вяртанні ў Капенгаген. Іх сумесная праца дазволіла развіць у пачатку 1950-х гадоў так званую калектыўную (абагульненую) мадэль ядра. У 1958 разам Д. Пайнсам яны прапанавалі так званую звышцякучую мадэль ядра, разгледзеўшы магчымасць існавання звышцякучасці адронаў ў ядрах. У далейшым Бор і Мотэльсан працавалі над абагульненнем ведаў аб структуры ядра ў выглядзе манаграфіі, першы том якой «адначасткавы рух» выйшаў ў 1969, другі том - «Дэфармацыі ядра» - ў 1975. Праца Оге Бора ў галіне тэорыі ядра паслужыла падставай для ўручэння Нобелеўскай прэміі па фізіцы за 1975 «за адкрыццё ўзаемасувязі паміж калектыўным рухам і рухам асобнай часціцы ў атамным ядры і развіццё тэорыі будовы атамнага ядра, якая базуецца на гэтай ўзаемасувязі» (сумесна з Мотэльсанам і Рэйнуотэрам).

Адначасова з працай у Інстытуце Оге Бор выкладаў у Капенгагенскім універсітэце, з 1956 - у званні прафесара. Пасля смерці Нільса Бора ў 1962 годзе ўзначаліў Інстытут і быў яго дырэктарам да 1970. З 1957 Оге Бор уваходзіў у кіраўніцтва Інстытута тэарэтычнай атамнай фізікі (Nordisk Institut for Teoretisk Atomfysik), у 1975-1981 з'яўляўся яго дырэктарам. У апошнія гады жыцця ён сканцэнтраваўся на выкладчыцкай дзейнасці.У 1950 Оге Бор ажаніўся з Марыетай Софер, ад якой меў чатырох дзяцей. Пасля яе смерці ён ажаніўся ў другі раз (ў 1981) з Бентай Меер Шарф.

Зноскі

1. CHANG K. Aage Bohr // Aage Bohr, Physicist’s Son Who Won Nobel, Dies at 87 // The New York Times / J. Kahn — Manhattan: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2009. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X Праверана 6 студзеня 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q9684'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q6284490'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q11299'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q24743245'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2529982'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837'></a>
2. Aage Bohr // Aage Bohr // The Daily Telegraph / C. Evans — London: 2009. — ed. size: 622719 — ISSN 0307-1235; 1477-3805 Праверана 6 студзеня 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q61959516'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q84'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q192621'></a>
3. Nobel Laureate Aage Bohr has died — Інстытут Нільса Бора, 2009. Праверана 6 студзеня 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q263761'></a>
4. Life In Legacy - Week ending Saturday, September 12, 2009 Праверана 6 студзеня 2019.
5. Aage N. Bohr // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
6. PIRE B. BOHR AAGE - (1922-2009) — Encyclopædia Britannica Inc., 1968. Праверана 6 студзеня 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2743906'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1340194'></a>
7. Find a Grave — 1996. Праверана 23 чэрвеня 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056'></a>
8. Bell A. Bohr, Aage N. // Nobel Prize winners by category (physics) — Encyclopædia Britannica, Inc., 1768. Праверана 6 студзеня 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q455'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2846567'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2743906'></a>
9. Bell A. Aage N. Bohr // Aage N. Bohr - DANISH PHYSICIST — Encyclopædia Britannica, Inc., 1768. Праверана 6 студзеня 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q455'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2846567'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2743906'></a>
10. Nobelpristageren Aage Bohr er død // Berlingske — Berlingske Media, 2009. — ISSN 0106-4223; 2794-3453 Праверана 6 студзеня 2019.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q821913'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q59055'></a>
11. Zichichi A. Aage Bohr — Pontifical Academy of Sciences. Праверана 6 студзеня 2019.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q938622'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q106982426'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q574317'></a>
12. NNDB — 2002.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513'></a>