Сара Даніус

Сара Марыя Даніус (шведск.: Sara Danius; 5 красавіка 1962 — 12 кастрычніка 2019) — шведская літаратуразнаўца і філосаф, навуковец па літаратуры і эстэтыцы . Даніус была прафесарам эстэтыкі ва ўніверсітэце Седэрцёрна дацэнтам літаратуры ва Упсальскім універсітэце^[9] і прафесарам літаратурных навук у Стакгольмскім універсітэце.^[10]

Сара Даніус
Дата нараджэння	5 красавіка 1962(1962-04-05)[1][2]
Месца нараджэння	Тэбю[d], камуна Солентуна, лен Стакгольм, Швецыя[3][2]
Дата смерці	12 кастрычніка 2019(2019-10-12)[4][5][…] (57 гадоў)
Месца смерці	Стакгольм, камуна Стакгольм, лен Стакгольм, Швецыя[2][6]
Месца пахавання	могілкі Катарыны[d][6]
Грамадзянства	Швецыя
Бацька	Lars Danius[d][2]
Маці	Anna Wahlgren[d][2]
Муж	Stefan Jonsson[d][2]
Род дзейнасці	філосаф, літаратурная крытык, выкладчыца ўніверсітэта
Навуковая сфера	эстэтыка
Месца працы	Упсальскі ўніверсітэт[2] Універсітэт Сёдэрторна[d][2] Dagens Nyheter[d] Мічыганскі ўніверсітэт[3][2] Стакгольмскі ўніверсітэт[2]
Альма-матар	Нотынгемскі ўніверсітэт (1989)[2] Універсітэт Дзьюка (1997)[3][2] Упсальскі ўніверсітэт (1999)[2]
Член у	Шведская акадэмія[7][3] Каралеўская акадэмія славеснасці, гісторыі і антыкварыяту[d] Royal Society of Sciences in Uppsala[d][8] Royal Society of the Humanities at Uppsala[d][8]
Прэміі	Disapriset[d] (2015) Gerard Bonnier Essay Prize[d] (2015)
Узнагароды	Lagercrantzen[d] (2014) Lena Nyman Prize[d] (2018)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Даніус была членам Шведскай акадэміі і першай жанчынай пастаяннай сакратаркай. Яна была адной з цэнтральных фігур у супярэчнасцях 2018 года, якія прывялі да адмены Нобелеўскай прэміі па літаратуры ў тым годзе і наступнай рэструктурызацыі акадэміі.

Ранняе жыццё і адукацыя

Даніус была дачкой пісьменніцы Анны Вальгрэн (нар. 1942) і Ларса Даніуса (1907—1996).^[11] Яна была самай старэйшай з дзевяці братоў і сясцёр.^[12] Яна пайшла ў гімназію Ава ў Тэбі, дзе вывучала прыродазнаўства.^[13] Яна гуляла ў баскетбол у вышэйшай лізе Швецыі «Эліцэрыен» і працягвала гуляць на аматарскім узроўні на працягу ўсяго жыцця.^[14] У 1981-82 гадах працавала сертыфікаваным круп’е і дылерам у казіно ў Стакгольме.

Даніус скончыла Стакгольмскі ўніверсітэт у 1986 годзе. Яна атрымала ступень магістра мастацтваў па крытычнай тэорыі ў Нотынгемскім універсітэце ў 1989 годзе. Яна пражыла ў ЗША дзесяць гадоў, а ў 1997 годзе атрымала ступень доктара філасофіі ва ўніверсітэце Дзюка. У 1999 годзе атрымала ступень доктара філасофіі ва Упсальскім ўніверсітэце.^[10] Яна пісала публікацыі пра ўзаемасувязь літаратуры і грамадства і пісала пра Марселя Пруста, Гюстава Флобера і Джэймса Джойса .

Кар’ера

Даніус была літаратурным крытыкам шведскай штодзённай газеты «Dagens Nyheter» з 1986 года ^[11] У 2008 годзе яна стала прафесарам эстэтыкі ва ўніверсітэце Седэрцёрна і дацэнтам літаратуры ва Упсальскім ўніверсітэце.^[15] З 2010 года яна была выканаўчым членам Каралеўскай акадэміі пісьмаў^[16] а ў 2013 годзе стала прафесарам літаратурных навук у Стакгольмскім універсітэце.^[10]

Даніус абвяшчае лаўрэата Нобелеўскай прэміі па літаратуры Боб Дылан, 2016.

У сакавіку 2013 года Даніус была абрана ў Шведскую акадэмію, змяніўшы Кнута Анлунда на крэсле 7. Афіцыйная цырымонія ўступлення Даніус на пасаду адбылася ў акадэміі 20 снежня 2013 года.^[17] Яна заняла пасаду пастаяннага сакратара акадэміі 1 чэрвеня 2015 замест Пітэра Энглунда.^[18][19]

Яе папрасілі пакінуць пасаду і яна пакінула акадэмію 12 красавіка 2018 на фоне крытыкі ў сувязі са скандалам у акадэміі вакол Жана-Клода Арно, звязаны ў «Me Too».^[20][21] Скандал ператварыўся ў супярэчнасці 2018 года, якія прывялі да адмены Нобелеўскай прэміі па літаратуры ў гэтым годзе і наступнай рэструктурызацыі акадэміі.^[22][23]

Два былыя пастаянныя сакратары, Сцюр Ален і Гарацый Энгдал, назвалі Даніус слабым лідарам у яе вядзенні спраў. 26 лютага 2019 года яна пакінула сваё месца ў Шведскай акадэміі. Гэты крок адбыўся пасля таго, як некалькі членаў акадэміі паспрабавалі замяць скандал, што выклікала адстаўку «з агідай» трох членаў акадэміі. Сара Стрыдсберг таксама пакінула акадэмію ў знак салідарнасці.

Асабістае жыццё

Даніус цікавіла мода. На Нобелеўскіх банкетах яна насіла спецыяльна распрацаваныя сукенкі, натхнёныя трыма аўтарамі, якімі яна захаплялася: Марсель Пруст, Анарэ дэ Бальзак і Вірджынія Вульф, якія распрацоўваў Пер Энгшэдэн. Гэтыя сукенкі прыцягнулі ўвагу СМІ. Адзенне ў цэлым таксама прыцягвала ўвагу, асабліва блуза з гальштукам, якая выклікала вялікую цікавасць у сувязі з крызісам у Шведскай акадэміі.

З 1989 па 2010 год яна была замужам за аўтарам Стэфанам Джонсанам, у іх нарадзіўся сын Леў.^[11]

Даніус памерла 12 кастрычніка 2019 г. ва ўзросце 57 гадоў, пасля таго як некалькі гадоў пакутавала на рак малочнай залозы.

Бібліяграфія

• Försök om litteratur, Стакгольм: Bonnier, 1998.ISBN 9789100567569 .
• Prousts motor, Стакгольм: Bonnier, 2000.ISBN 9789100571061ISBN 9789100571061 .
• Пачуцці мадэрнізму: тэхналогіі, успрыманне і эстэтыка, Ітака: Cornell University Press, 2002.ISBN 0-8014-3899-3ISBN 0-8014-3899-3 .
• Проза свету: Флабер і мастацтва рабіць рэчы бачнымі, Упсала: Acta Universitatis Upsaliensis, 2006.ISBN 91-554-6599-4ISBN 91-554-6599-4
• Галасы: сучаснае керамічнае мастацтва са Швецыі, Стакгольм: Carlsson, 2006.ISBN 91-7203-778-4ISBN 91-7203-778-4 .
• Пруст-Веніямін : om fotografin, 2011.ISBN 978-91-86883-05-8ISBN 978-91-86883-05-8 .
• Näsa för nyheter : essä om James Joyce, 2013.ISBN 978-91-87219-02-3ISBN 978-91-87219-02-3 .
• Den blå tvålen: Romanen och konsten att göra saker och ting synliga, 2013.ISBN 978-91-0-012049-8ISBN 978-91-0-012049-8 .
• Husmoderns död och andra texter, Стакгольм: Bonnier, 2014.ISBN 9789100171971ISBN 9789100171971 .
• Ом Боб Дылан, 2018.ISBN 9789100177812ISBN 9789100177812 .

Зноскі

1. https://www.svenskaakademien.se/svenska-akademien/ledamotsregister/danius-sara — Шведская акадэмія. Праверана 12 кастрычніка 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q207360'></a>
2. Sara Maria Danius Праверана 16 жніўня 2020.
3. (unspecified title) Праверана 20 ліпеня 2020.
4. https://www.svd.se/sara-danius-dod — 2019. Праверана 12 кастрычніка 2019.
5. https://www.reuters.com/article/us-nobel-prize-literature-danius-idUSKBN1WR0AO
6. Danius, Sara Maria // https://www.svenskagravar.se/gravsatt/91050313 — Svenskagravar.se. Праверана 21 сакавіка 2021.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q26699962'></a>
7. https://www.svd.se/sara-danius-ny-i-svenska-akademien
8. http://www.sh.se/p3/ext/res.nsf/vRes/personal_engelsk_1324467007486_cv_meriter_engelsk_version_sh_hemsida_december_2011_pdf/$File/CV%20meriter%20engelsk%20version%20SH%20hemsida%20december%202011.pdf
9. https://www.dn.se/kultur-noje/dn-medarbetare-tar-plats-i-svenska-akademien/%7Ctitle=DN-medarbetare(недаступная+спасылка)
10. https://www.tidningencurie.se/nyheter/2013/10/01/vill-bidra-med-humor-och-olydnad/
11. Sara Danius, Vem är det: Svensk biografisk handbok 1993, p. 235
12. The ugly scandal that cancelled the Nobel prize. The Guardian. 17 July 2018.
13. Sara Danius – från croupière till första kvinna som ständig sekreterare (шведск.). Dagens Nyheter (12 кастрычніка 2019).
14. Danius, Sara (шведск.). svenskaakademien.se.
15. DN-medarbetare tar plats i Svenska akademien(шведск.). 7 March 2013.
16. Sara Danius (шведск.)(недаступная спасылка). Royal Swedish Academy of Letters, History and Antiquities. Архівавана з першакрыніцы 11 жніўня 2020. Праверана 19 сакавіка 2021.
17. https://www.dn.se/kultur-noje/dn-medarbetare-tar-plats-i-svenska-akademien/
18. Sara Danius ersätter Peter Englund.
19. Chair no. 7 - Sara Danius (нявызн.). The Swedish Academy.
20. Permanent Secretary of the Swedish Academy leaves her position. 12 April 2018.
21. Sara Danius forlater Svenska Akademien [нарвежская (букмол)].
22. Nobel Prize for Literature postponed amid Swedish Academy turmoil. BBC. 4 May 2018.
23. Kungen: Det är nu Akademiens ansvar att vidta nödvändiga åtgärder(шведск.). 2 May 2018.