Сачыўка звычайная

Сачы́ўка звычайная, чаромашнік звычайны (Carpodacus erithrinus) — пеўчая птушка сямейства ўюрковых.

Сачыўка звычайная
Самец
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Жывёлы Падцарства:  Эўметазоі Без рангу:  Двухбакова-сіметрычныя Без рангу:  Другаснаротыя Тып:  Хордавыя Падтып:  Пазваночныя Інфратып:  Сківічнаротыя Надклас:  Чацвераногія Клас:  Птушкі Падклас:  Нованёбныя Атрад:  Вераб’інападобныя Падатрад:  Пеўчыя вераб’іныя Інфраатрад:  Passerida Надсямейства:  Passeroidea Сямейства:  Уюрковыя Падсямейства:  Carduelinae Род:  Carpodacus Від:  Сачыўка звычайная
Міжнародная навуковая назва
Carpodacus erythrinus Pallas, 1770
Арэал
Ахоўны статус
Выклікаюць найменшыя асцярогі IUCN 3.1 Least Concern : / 22720556
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   179199 NCBI   175930 EOL   45510276

Апісанне

Даўжыня цела 14-16 см, размах крылаў 24-26,5 см. Кароткая і тоўстая дзюба, на крылах дзве слаба бачныя (у самкі лепш) палоскі. У самца кармінава-чырвоная галава, горла, грудзі і надхвосце. У самкі і маладых (а таксама ў некаторых самцоў) аліўкава-карычневы верх, аліўкава-жаўтавата-белы ніз, жаўтаватае горла, невыразнае брыво, галава ў цёмныя падоўжныя рыскі. Голас — нягучнае «чуй-і». Песня — гучны меладычны свіст «віцю-віцеў» або «чувічу-віў».

Пашырэнне

Арэал разарваны: Заходняя і Цэнтральная Еўропа, цэнтральная частка Усходняй Еўропы, Малая Азія, Каўказ, а таксама Азія без крайняй поўначы і поўдня да Камчаткі і Ахоцкага мора. Заходняя мяжа падвяргаецца шматгадовым ваганням, назіраецца экспансія на захад (Шатландыя, Францыя, Бельгія, Галандыя, Германія, Данія, Нарвегія, Швейцарыя).

Насяляе лясы з групамі густых кустоў, лазняку або высокай травяністай расліннасці каля вады, а таксама густыя зараснікі кустоў на ўскрайку лесу і трыснягу паблізу вады, адзінкавыя кусты і дрэвы сярод забалочаных лугоў, рачныя даліны. Больш рэдка сады, вінаграднікі і калючыя жывыя агароджы. У Татрах даходзіць да 1650 м, у гарах Азіі — да 2000 м.

Галоўным чынам пералётны від. Толькі падвіды з крайняга поўдня арэала мігрыруюць да падножжа гор (Гімалаі). Спарадычна залятае ў Еўропу на захад ад межаў арэала, напр., у Ісландыю, Іспанію, Балеары, Італію, Мальту, Грэцыю, Кіпр. Месца зімовак: паўднёвая частка арэала ў Азіі, а таксама ў Паўднёвай Азіі ад Пакістана на ўсход да Бірмы, Тайланда, поўдня Лаоса і ўсходу Кітая, на поўдні да паўднёвай часткі Індыі. Невялікая колькасць зімуе на Блізкім Усходзе.

Асаблівасці біялогіі

Корміцца насеннем дзікіх і культурных раслін, зрэдку ягадамі і насякомымі.

Гняздо ладзіць нізка ў густым кусце або маладым дрэве, добра замаскіраванае ў галінах куста ці каля ствала, часам у высокай і вельмі густой травяністай расліннасці, вельмі рэдка на зямлі. Яно няшчыльнае, знешняя частка з пераплеценыхсухіх сцёблаў травяністых раслін, лісцятраў (часам, з прымессю дробных галінак); некаторыя з іх заламаны і выступаюць па-за гняздоў розных кірунках. Высцілка з сухой травы, карэньчыкаў, расліннага пуху, часта з прымессю валосся, моху і лішайнікаў.

Яйкі (4-5, часам 3-7) падоўжаныя, з вострым вузейшым канцом, светла-блакітныя або блакітна-зялёныя; плямкі ці воласападобныя рысачкі вішнёва-карычневыя або цёмна-чырвоныя нешматлікія, больш густыя на шырокім канцы, часам яйкі без плямак. Глыбокія плямкі могуць быць фіялетава-чорнымі.

Літаратура

• Птушкі Еўропы: Палявы вызначальнік / пад рэд. М. Нікіфарава. — Варшава: Навуковае выдавецтва ПНВ, 2000.
• Фядосаў А. К. Сачы́ўка звыча́йная // Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1985. — С. 459. — 599 с., іл. — 10 000 экз.