Сачавіца харчовая

Сачавіца харчовая, Сачыўка, Чачавіца^[1], Сачавіца^[2], Чычавіца^[1], Сачэўка^[3] (Lens culinaris) — аднагадовая расліна роду Сачавіца (Lens) сямейства Бабовыя (Fabaceae), якая вырошчваецца дзеля насення.

Сачавіца харчовая
Агульны выгляд расліны
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Бабовакветныя Сямейства:  Бабовыя Падсямейства:  Матыльковыя Трыба:  Бабовыя Род:  Сачавіца Від:  Сачавіца харчовая
Міжнародная навуковая назва
Lens culinaris Medik., 1787
Сінонімы
Ervum lens Wall. Vicia lens (L.) Cosson & Germ. Vicia pisicarpa H.Lév.
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   503364 NCBI   3864 EOL   647510 GRIN   t:411141 IPNI   502201-1 TPL   ild-7784

Апісанне

Батанічная ілюстрацыя з кнігі О. В. Тамэ «Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz», 1885

Расліна дасягае да 60 см (у асноўным 40 см) вышынёй, насенне расце ў стручках, звычайна з двума насенінамі ў кожным. Корань стрыжнёвы, разгалінаваны. Сцябло прамое, галінастае, чатырохграннае. Лісце складанае, з 2—8 парамі лісточкаў з маленькімі вусікамі. Кветкі дробныя, ружовыя, белыя, фіялетава-сінія, сабраны ў суквецці. Плод — боб, двухстворкавы, з адным гняздом, сплюшчаны. Насенне плоскае, лінзападобнае, афарбоўка ад жоўтага да чорнага (у культуры пераважаюць сарты зялёнай, чырвонай і карычневай афарбоўкі).

3 віды насення сачавіцы

Вырошчванне

Сачавіцу вырошчваюць на лёгкіх суглінках, чарназёмах, супесках.

Сачавіца — святлалюбная расліна, таму яе мэтазгодна высаджваць на паўднёвых схілах. Добрымі папярэднікамі для яе з’яўляюцца кукуруза і бульба. Асноўная апрацоўка глебы заключаецца ў лушчэнні і зяблевым ворыве. Вясной поле скародзяць і ажыццяўляюць культывацыю. Пад асноўную апрацоўку можна дадаць суперфасфат (6—10 г на 1 м²). Кіслую глебу варта правапнаваць. Сачавіцу можна сеяць у раннія тэрміны, пры тэмпературы глебы +5-6 °C. Невялікіх замаразкаў яна не баіцца. Сеюць суцэльнымі радамі і закаткоўваюць. Як узыйшла, скародзяць. Ураджай збіраюць у некалькі прыёмаў, паколькі паспяванне адбываецца нераўнамерна.

Харчовая каштоўнасць

Насенне сачавіцы змяшчае да 3 % тлушчаў, 35 % бялкоў і 4,5 % мінеральных рэчываў. У складзе ёсць таксама вітаміны групы B.

Культура таксама лічыцца каштоўным кормам для жывёлы, на корм ідуць зерне, мякіна, салома і зялёная маса. Сена па каштоўнасці не саступае сену з канюшыны.

Шкоднікі

• Sitona crinitus
• Sitona lineatus

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 73. — 160 с. — 2 350 экз.
2. З. Верас. Беларуска-польска-расейска-лацінскі ботанічны слоўнік. — Вільня, Субач 2: Выданне газеты «Голас беларуса», Друкарня С. Бэкэра, 1924.
3. Шатэрнік М. В. Краёвы слоўнік Чэрвеньшчыны. Мінск, 1929