Свята-Троіцкая царква (Зэльва)

Свята-Троіцкая царква — праваслаўны храм у гарадскім пасёлку Зэльва Гродзенскай вобласці. Знаходзіцца на рагу вуліц Кастрычніцкай і Савецкай.

Праваслаўны храм
Свята-Троіцкая царква
53°08′51,98″ пн. ш. 24°48′47,65″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Гарадскі пасёлак	Зэльва
Канфесія	Праваслаўе
Епархія	Гродзенская і Ваўкавыская
Архітэктурны стыль	псеўдарускі
Архітэктар	Аляксандр Градзецкі
Першае згадванне	1443
Дата пабудовы	1815 год
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 413Г000737шыфр 413Г000737
Матэрыял	цэгла
Стан	дзейнічае
Глобус Беларусі	globustut.by/zelva/#chur…
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Свята-Троіцкая царква.

Гісторыя

Царква ў пачатку XX стагоддзя

Пабудавана ў 1815 годзе як уніяцкая царква па праекце архітэктара Аляксандра Градзецкага на падмурку старажытнай драўлянай праваслаўнай царквы, датаванай па адных крыніцах 1434, па іншых — 1443 годам.

Ёсць думка, што будынак царквы — гэта перабудаваны тэатр Сапегаў^[1].

У 1860-я гады царква была адрамантавана інжынерам Леанардам Кржыжаноўскім^[2].

У 1904—1909 гадах перабудавана святарам Іосіфам Янкоўскім на сродкі Сінода і ахвяраванні вернікаў, па праекце архітэктара Івана Плотнікава^[3]. Тады ж была дабудаваная званіца і ў 1910 годзе храм зноў асвячоны як праваслаўны епіскапам Міхаілам.

Доўгі час пастаяннай прыхаджанкай царквы была беларуская паэтэса Ларыса Геніюш. У памяць аб ёй на тэрыторыі храма ўсталяваны помнік.

Пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 2 жніўня 2016 года царкве быў нададзены статус гісторыка-культурнай каштоўнасці рэгіянальнага значэння.

Архітэктура

Помнік архітэктуры з элементамі псеўдарускага стылю. Да цаглянага аднанефавага прамавугольнага ў плане асноўнага аб’ёма далучаны квадратная званіцай і паўкруглая апсіда. Дах двухсхільны. Пад ім па перыметры праходзіць карніз. Аконныя праёмы прамавугольныя. Званіца невысокая, двух’ярусная, з лучковымі вокнамі і шатровым дахам, над якім узвышаецца невялікі купал на круглым барабане.

Унутраная планіроўка амаль цалкам зменена. Над уваходам размешчаны хоры з драўлянай агароджай, упрыгожанай разным геаметрычным арнаментам. Алтарная частка вылучана 2 выступамі-пілонамі ў форме порцікаў на 3 калонах. Столь плоская, падшыўная.

Зноскі

1. Уладзімір Цвірка. Зэльва. // Звязда, 31 жніўня 2018. (бел.)
2. Кулагин А. Н. Архивные сведения о гродненских зодчих XIX — начала XX веков // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Выпуск 23. — Мінск, «Права і эканоміка». — 2017. — С. 47—48
3. Кулагин А. Н. Гродненские зодчие XIX — начала XX веков (новые архивные изыскания). // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Выпуск 24. — Мінск, «Права і эканоміка». — 2018. — С. 75