Сумах

Сума́х, жаўтушнік^[1][2] (Rhus) — род кветкавых раслін, які аб’ядноўвае каля 250 відаў кустоў і невялікіх дрэў сямейства Сумахавыя (Anacardiaceae).

Сумах
Сумах звычайны (Rhus coriaria)
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Надпарадак:  Rosanae Парадак:  Сапіндакветныя Сямейства:  Сумахавыя Падсямейства:  Anacardioideae Род:  Сумах
Міжнародная навуковая назва
Rhus L., 1754
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   28772 NCBI   4012 EOL   37840 GRIN   g:10433 IPNI   77900-3 FW   54685

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Жаўтушнік.

Батанічнае апісанне

Лістападныя або вечназялёныя кусты ці невялікія дрэвы вышынёй да 12 м. Лісце буйное, чаргаванае, трайчастае або непарнаперыстае, увосень набывае ярка-чырвоны-колер. Кветкі дробныя, шматлікія, з пяццю пялёсткамі. Суквецце — мяцёлка. Плод — касцянка.

Распаўсюджанне і экалогія

Пашыраны ва ўмераным поясе і субтропіках. На тэрыторыі Беларусі інтрадукаваны 3 віды: сумах аленярогі, ці пушысты, ці воцатны (Rhus typhina), сумах духмяны (Rhus aromatica), сумах трохлопасцевы (Rhus trilobata).

Гаспадарчае значэнне

Лекавыя і дэкаратыўныя расліны. У лісці і кары маюцца дубільныя рэчывы^[2]. З соку некаторых відаў (ядавіты) атрымліваюць лак, з пладоў — воск^[2].

Віды

Асноўны артыкул: Віды роду Сумах

Паводле базы даных The Plant List, род уключае 131 від^[3]. Некаторыя з іх:

• Rhus aromatica Aiton
• Rhus chinensis Mill.
• Rhus copallinum L.
• Rhus coriaria L. typus^[4] — Сумах звычайны
• Rhus glabra L. — Сумах голы
• Rhus microphylla Engelm.
• Rhus muelleri Standl. & F.A.Barkley
• Rhus orientalis (Greene) C.K.Schneid.
• Rhus ovata S.Watson
• Rhus punjabensis J.L.Stewart ex Brandis
• Rhus typhina L.
• Rhus virens Lindh. ex A.Gray

Некаторыя віды, у тым ліку сумах самаўкараняльны (Toxicodendron pubescens)^[5] і Toxicodendron vernicifluum, якія часта прылічаюцца да гэтага роду, адносяцца ўсе ж да роду Toxicodendron, прадстаўнікі якога валодаюць высокаалергенным лісцем і пладамі шэра-белага колеру.

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 111. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15.
3. Rhus (англ.). The Plant List. Version 1.1. (5 жніўня 2013). Праверана 6 верасня 2016.
4. NCU-3e. Names in current use for extant plant genera. Electronic version 1.0. Entry for Rhus L. (англ.) (Праверана 16 чэрвеня 2009)
5. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Минск: «Наука и техника», 1967. — С. 111. — 160 с. — 2 350 экз. — у крыніцы пад назвай Rhus toxicodendron