Сярпуха фарбавальная

Сярпу́ха фарбавальная, ці Сярпуха некалючая^[2] (Serrátula tinctória) — шматгадовая травяністая расліна; від роду Сярпуха (Serratula) сямейства Астравыя (Asteraceae).

Сярпуха фарбавальная
Агульны выгляд квітнеючай расліны
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Астракветныя Сямейства:  Астравыя Падсямейства:  Carduoideae Трыба:  Cardueae Падтрыба:  Centaureinae Род:  Сярпуха Від:  Сярпуха фарбавальная
Міжнародная навуковая назва
Serratula tinctoria L., 1753
Сінонімы
Serratula inermis
Падвіды
S. t. subsp. monticola S. t. subsp. seoanei (Willk.) M. Lainz S. t. subsp. tinctoria[1]
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   505185 NCBI   65004 EOL   484897 GRIN   t:468737 IPNI   248861-1 TPL   gcc-38159

Батанічнае апісанне

Батанічная ілюстрацыя з кнігі К. А. М. Ліндмана «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926

Сярпуха фарбавальная часам дасягае 100 і больш сантыметраў у вышыню. Сцябло прамастойнае, галінастае ў верхняй частцы. Лісце чаргаванае. Прыкаранёвае лісце на доўгіх чаранках, сцябловае — на кароткіх чаранках і сядзячае.

Суквецце — шматкветкавы кошык, кветкі з пялёсткамі чырвоных адценняў.

Сямянкі даўгаватыя, 3—5 мм даўжынёй, 1—2 мм шырынёй^[3].

Распаўсюджанне і экалогія

Радзіма віду — ўмераны пояс Еўропы, дзе ён вельмі распаўсюджаны. Інтрадукаваны ў Паўночную Амерыку^[4]. Аддае перавагу малазацененым месцам з вільготнымі глебамі у лясах, хмызняках, на ўзлесках, высечках, сухіх лугах.

Ахоўваецца ў Латвіі, Эстоніі, шэрагу рэгіёнаў Расіі^[3].

Значэнне і прымяненне

Сок сярпухі фарбавальнай — жоўты^[5]. Расліна ўжываецца для атрымання жоўтай і зялёнай фарбы для тканін, адсюль і назва.

Таксанамія

Часам від Serratula seoanei разглядаюць як падвід сярпухі фарбавальнай Serratula tinctoria subsp. seoanei (Willk.) Laínz^[6]. Уласна сярпуху фарбавальную вызначаюць як падвід Serratula tinctoria subsp. tinctoria.

Выявы

• 
  Суквецце
• 
  Плады і Насенне

Зноскі

1. Catalogue of Life: Serratula tinctoria L. (Праверана 22 ліпеня 2017)
2. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 121. — 160 с. — 2 350 экз. — у крыніцы пад назвай Serratula inermis
3. Серпуха красильная: інфармацыя пра таксон у праекце «Плантариум» (вызначальнік раслін і ілюстраваны атлас відаў). (руск.) (Праверана 22 ліпеня 2017)
4. USDA PLANTS. Serratula tinctoria
5. Plants For A Future. Serratula tinctoria
6. Serratula tinctoria subsp. seoanei (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 1 сакавіка 2009. Праверана 26 лютага 2009.