Сімеон Дэні Пуасон

Сімеон Дэні Пуасон (фр.: Siméon Denis Poisson; 21 чэрвеня 1781, Піціўе, Францыя — 25 красавіка 1840, Со) — знакаміты французскі фізік і матэматык.

Сімеон Дэні Пуасон
Siméon Denis Poisson
Дата нараджэння	21 чэрвеня 1781(1781-06-21)[1][2][…]
Месца нараджэння	Pithiviers[d], Каралеўства Францыя[3][4][…]
Дата смерці	25 красавіка 1840(1840-04-25)[1][2][…] (58 гадоў)
Месца смерці	Со, Ліпеньская манархія[3][4][…]
Месца пахавання	Пер-Лашэз[5] Grave of Siméon Denis Poisson[d]
Грамадзянства	Францыя
Дзеці	Anne-Denise-Joséphine-Marie Poisson[d], Marie-Alexandrine Poisson[d] і Simeon Jean Charles Poisson[d]
Род дзейнасці	матэматык, астраном, фізік, выкладчык універсітэта, палітык, статыстык
Навуковая сфера	матэматычны аналіз, тэорыя імавернасцей, матэматыка[6], механіка, тэарэтычная фізіка[6], геаметрыя[6] і тэарэтычная механіка[6]
Месца працы	Вышэйшая політэхнічная школа[d][7] Бюро даўжынь[d][7] факультэт прыродазнаўчых навук Парыжскага ўніверсітэта[d][7] Ваенная школа Сен-Сір[7]
Альма-матар	Вышэйшая політэхнічная школа[d] (1800)[7]
Навуковы кіраўнік	Жазеф Луі Лагранж[8] і П’ер-Сімон Ляпляс[9]
Вядомыя вучні	Нікала Леанар Садзі Карно
Вядомы як	Размеркаванне Пуасона, Ураўненне Пуасона, Дужка Пуасона, Інтэграл Пуасона, Каэфіцыент Пуасона
Член у	Парыжскае філаматычнае таварыства[d] Лонданскае каралеўскае таварыства Шведская каралеўская акадэмія навук Французская акадэмія навук Бюро даўжынь[d] Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Пецярбургская акадэмія навук Пруская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія навук Італіі[d] Турынская акадэмія навук[d][4] Гётынгенская акадэмія навук
Узнагароды	прэмія імя Лаланда Парыжскай АН[d] (1810) член Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук (1822) 72 names on the Eiffel Tower[d] член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (1818)
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Бацька яго, салдат гановерскіх войскаў, дэзерціраваў з прычыны ўціску афіцэра, займаў нязначную адміністрацыйную пасаду ў горадзе Піціўе (у дэпартаменце Луары). Тут у 1781 г. нарадзіўся Пуасон. Калі сын дасягнуў падлеткавага ўзросту, бацька сам стаў яго навучаць, мяркуючы пасля накіраваць па натарыяльнай спецыяльнасці. Аднак, не бачачы, як яму здавалася, у сына здольнасцей да разумовай працы, вырашыў аддаць яго ў навучанне цырульніку. Але маладому Пуасону аднойчы даручана было зрэзаць нарыў на руцэ хворага дзіцяці, а на наступны ж дзень пацыент ад гэтай аперацыі памёр, што прывяло ў крайні адчай маладога Пуасона; ён наадрэз адмовіўся працягваць вучэнне і вярнуўся да свайго бацькі. Тады пачалася рэвалюцыя, і бацька Пуасона паспеў атрымаць больш высокую пасаду. Здарылася так, што сшыткі часопіса Політэхнічнай школы трапілі ў рукі маладога Пуасона, які пачаў праглядаць іх, і рашаць задачы, знаходзіць верныя рашэнні. Тады бацька змясціў яго ў цэнтральную школу, у Фантэнбло. Адзін з выкладчыкаў, адкрыўшы ў вучне незвычайныя здольнасці, пачаў займацца з ім і потым падрыхтаваў яго да іспыту ў політэхнічную школу, куды ў 1798 г. 17-гадовы Пуасон паступіў першым па іспыту.

Зноскі

1. MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
2. Siméon Denis Poisson // Brockhaus Enzyklopädie

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
3. Пуассон Симеон Дени // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
4. www.accademiadellescienze.it Праверана 1 снежня 2020.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q107212659'></a>
5. Find a Grave — 1996.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056'></a>
6. Národní autority České republiky Праверана 7 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
7. MacTutor History of Mathematics archive — 1994.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
8. Матэматычная генеалогія — 1997. Праверана 8 жніўня 2016.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984'></a>
9. Матэматычная генеалогія — 1997. Праверана 10 жніўня 2016.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984'></a>