Уладзімір Фінькоўскі

Уладзі́мір Фінько́ўскі (13 лютага 1906, Гальшаны — 26 студзеня 1988, Булонь) — беларускі праваслаўны святар, архімандрыт (1947).

Уладзімір Фінькоўскі
Нараджэнне	13 лютага 1906(1906-02-13) Гальшаны, Ашмянскі павет, Віленская губерня, Расійская імперыя
Смерць	26 студзеня 1988(1988-01-26) (81 год) Булонь-Біянкур, arrondissement of Boulogne-Billancourt[d], дэпартамент О-дэ-Сен, рэгіён Іль-дэ-Франс, Метраполія Францыі, Францыя
Пахаванне	Могілкі П'ер-Гренье[d]

Біяграфія

Пастрыжаны ў манахі ў 1927 годзе, іерадыякан (1931), іераманах (1936)^[1]. Быў асабістым сакратаром віленскага архіепіскапа Феадосія. За супраціўленне паланізацыі Польскай аўтакефальнай праваслаўнай царквы ў 1935 годзе высланы з Вільні. Працаваў у Пінску, пасля да чэрвеня 1941 года жыў і святарыў у Пружанах^[2].

Улетку 1941 года іераманах Фінькоўскі разам з часткамі нямецкіх войскаў прыбыў у Менск, дзе, выдаўшы сябе за ігумена, дамогся ад СД пасады святара Прэабражэнскай царквы^[3]. Адразу заняўся працай па ўзнаўленні святыняў у Менскай акрузе, узначаліў царкоўна-будаўнічы камітэт. Ужо ў жніўні ў Прэабражэнскай царкве адбылося першае набажэнства з вялікай колькасцю вернікаў, у тым ліку моладзі. Пазней у яго царкве знайшоў сабе прытулак створаны Саюз беларускай моладзі^[4].

З дапамогай СД узведзены ў сан епіскапа Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы. Карыстаючыся падтрымкай нямецкіх уладаў, прызначаў у адчыненыя цэрквы Усходняй Беларусі святароў без узгаднення з праваслаўнай іерархіяй у Заходняй Беларусі^[3]. Яго сучаснік інжынер Іван Касяк адзначыў, што іераманах Уладзімір паходзіў з беларускай сялянскай сям’і^[5], аднак ігнараваў заклікі беларускага актыву ў Менску (Радаслава Астроўскага і інш.) да беларусізацыі праваслаўнага жыцця^[6]. Ён ахвотна супрацоўнічаў толькі з немцамі^[7]: павесіў ва ўласным пакоі партрэт Гітлера і наказваў наведнікам хрысціцца на яго; у адной з казаняў абвясціў, што «Беларусь не павінна зрабіцца незалежнай дзяржавай, застаючыся назаўжды пад нямецкім суверэнітэтам»^[8].

Пасля таго, як БАПЦ ачоліў архіепіскап Панцеляймон, Уладзімір Фінькоўскі адмовіўся саступіць займаны ім архірэйскі дом і напрыканцы 1941 года быў пазбаўлены права адпраўляць набажэнствы. Супраць яго таксама было высунутае абвінавачанне ў прысваенні некаторых публічных рэчаў з Дзяржаўнага музея. Па выніках праверкі матэрыялы справы былі перададзены ў царкоўны суд, які прыгаварыў Уладзіміра Фінькоўскага да турэмнага зняволення, аднак нямецкія ўлады вызвалілі яго з умовай неадкладнага ад’езду ў Варшаву^[7].

У 1944 эміграваў у Заходнюю Германію, пасля ў Францыю, дзе таксама адпраўляў набажэнствы. Так, на святкаванне ўгодкаў абвяшчэння БНР 25 сакавіка 1945 года ў Парыжы служыў імшу разам з айцом Францішкам Чарняўскім^[9]. У 1947—1949 гадах настаяцель прыходу правялебнага Серафіма Сароўскага ў Шале^[10] ў юрысдыкцыі Маскоўскага патрыярхату^[11].

Пры канцы 1950-х Уладзімір атрымаў годнасць архімандрыта і 10 красавіка 1960 года (паводле іншых звестак — у 1958) пераехаў у Чыкага^[9] (ЗША). Тут 5 лістапада 1958 года было абвешчана пра стварэнне яшчэ адной Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы (БАПЦ-2), нікім не прызнанай на эміграцыі. Уладзімір Фінькоўскі быў высвечаны ў епіскапы гэтай царквы і стаў святаром створанай парафіі Св. Юрыя ў Чыкага (англ.: Saint George Belarusian Orthodox Church). Браў удзел у беларускім нацыянальным руху.

Аднак у хуткім часе, пасля ўмяшальніцтва свецкага і царкоўнага актыву, Фінькоўскі быў адхілены ад пасады святара і вярнуўся ў Францыю. Парафія святога Юрыя перайшла пад юрысдыкцыю канстанцінопальскага патрыярха, а БАПЦ-2, якая фактычна складалася толькі з аднае гэта парафіі, перастала існаваць.

Памёр у Булоні пад Парыжам, пахаваны на мясцовых Новых могілках.