Фёдар Апанасавіч Асташэнка

Фёдар Апанасавіч Асташэнка (19 чэрвеня 1896 года — 27 кастрычніка 1976 года) — савецкі военачальнік, генерал-лейтэнант Савецкай арміі, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, Герой Савецкага Саюза (1945).

Фёдар Апанасавіч Асташэнка
Дата нараджэння	19 чэрвеня 1896(1896-06-19)
Месца нараджэння	в. Вялікая Любшчына, Віцебскі павет, Расійская імперыя (цяпер Віцебскі раён, Віцебская вобласць
Дата смерці	27 кастрычніка 1976(1976-10-27) (80 гадоў)
Месца смерці	Масква
Месца пахавання	Ваганькаўскія могілкі
Альма-матар	Ваенная акадэмія Генеральнага штаба Узброеных Сіл Расійскай Федэрацыі
Грамадзянства	СССР
Прыналежнасць	СССР
Род войскаў	пяхота
Гады службы	1915—1956
Званне	Генерал-лейтэнант
Часць	6-я стралковая дывізія  (руск.) 47-я гвардзейская стралковая дывізія  (руск.) 57-я стралковы корпус  (руск.)
Камандаваў	6th Rifle Division[d], 368th Rifle Division (Soviet Union)[d] і 47th Guards Tank Division[d]
Бітвы/войны	Першая сусветная вайна Грамадзянская вайна ў Расіі Вялікая Айчынная вайна
Узнагароды і званні	Медаль «XX гадоў Рабоча-Сялянскай Чырвонай Арміі» Медаль «У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння Уладзіміра Ільіча Леніна» Медаль «За абарону Сталінграда» Медаль «Ветэран Узброеных Сіл СССР»
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіўся 19 чэрвеня 1896 года ў вёсцы Вялікая Любшчына (цяпер Віцебскага раёна Віцебскай вобласці) у сялянскай сям'і.

У 1915 годзе прызваны ў шэрагі рускай арміі, удзельнік Першай сусветнай вайны, быў радавым лейб-гвардыі Петраградскага палка (Паўднёва-Заходні фронт). У 1918 годзе ўступіў у шэрагі РККА. Удзельнічаў у Грамадзянскай вайне, быў спачатку пісарам, затым памочнікам камандзіра ўзвода 84-га стралковага палка 10-й стралковай дывізіі  (руск.). Ваяваў супраць войскаў Юдзеніча на Заходнім фронце, затым супраць польскіх войскаў. Скончыў пяхотныя курсы камсаставу.

У 1921 годзе — камандзір роты, затым ад'ютант пры камандзе частак асаблівага прызначэння. У 1922 годзе арыштаваны супрацоўнікамі АДПУ Віцебска за незаконную выдачу адпускных білетаў салдатам, якія пасля дэзертыравалі, але ў канцы года вызвалены. У 1923 годзе звольнены з войска, але летам працягнуў службу, займаў розныя пасады, быў камандзірам роты.

Некаторы час вучыўся, скончыў пяхотныя курсы камсаставу ў Маскве. У 1928 годзе ўступіў у шэрагі ВКП(б). З 1929 года — камандзір батальёна, а затым служыў у штабе Беларускай ваеннай акругі. У 1938 годзе скончыў курсы «Выстрал», у гэтым жа годзе прызначаны на пасаду памочніка камандзіра 52-й стралковай дывізіі. У 1939 годзе — камендант Мазырскага ўмацаванага раёна, у 1940 годзе — намеснік камандзіра 6-й стралковай дывізіі.

У гады Вялікай Айчыннай вайны

З пачаткам вайны з Германіяй 6-я стралковая дывізія панесла вялікія страты раёне Брэста. Палкоўнік Ф. А. Асташэнка ўзначаліў частку сваёй дывізіі і ўдзельнічаў у контрудары савецкіх войскаў пад Брэстам 24 чэрвеня (разам з 14-м мехкорпусам)^[1],  потым выводзіў свой атрад з акружэння.

У ліпені 1941 года 6-я стралковая дывізія была адноўлена нанава і ўдзельнічала ў наступленні на Мсціслаў і Горкі, затым абаранялася на поўнач ад Крычава. У канцы ліпеня кіраванне 6-й дывізіі было выведзена ў рэзерв 13-й арміі, але ўжо ў пачатку жніўня ў складзе 4-га паветрана-дэсантнага корпуса  (руск.) змагалася пад Крычавым (1 жніўня пасля гібелі камдыва-6 М. А. Папсуй-Шапка  (руск.) Асташэнка прыняў дывізію).

З верасня 1941 года — камандзір 368-й стралковай дывізіі. У 1942 годзе скончыў Ваенную акадэмію Генштаба па паскоранай праграме. З канца 1942 года — камандзір 47-й гвардзейскай стралковай дывізіі  (руск.). Удзельнік Сталінградскай бітвы. 20 снежня 1942 года Асташэнка прысвоена званне генерал-маёра^[2].

У канцы 1943 года прызначаны на пасаду камандзіра 57-га стралковага корпуса. Удзельнічаў у Яска-Кішынёўскай, Корсунь-Шаўчэнкаўскай  (руск.) і іншых аперацыях. Яго падраздзяленне вызваліла шэраг населеных пунктаў, нанесла сур’ёзны ўрон праціўніку.

Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 28 красавіка 1945 года за ўзорнае выкананне баявых задач камандавання і праяўленыя пры гэтым адвагу і мужнасць гвардыі генерал-маёру Осташенко прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.

Апошняй аперацыяй генерала стала Пражская аперацыя.

Пасля вайны

Магіла Асташэнка на Ваганькаўскіх могілках Масквы.

Пасля перамогі працягваў камандаваць 57-м стралковым корпусам. У 1948 годзе скончыў Вышэйшыя акадэмічныя курсы пры Ваеннай акадэміі Генштаба і стаў выкладчыкам. У 1956 годзе пайшоў у адстаўку ў званні генерал-лейтэнанта.

Фёдар Асташэнка памёр 27 кастрычніка 1976 года ў Маскве. Пахаваны на Ваганькаўскіх могілках.

Узнагароды і званні

• Герой Савецкага Саюза (28.04.1945);
• два ордэны Леніна^[3], 28.04.1945);
• тры ордэны Чырвонага Сцяга(07.05.1943, 03.11.1944^[3], 1948^[3]);
• Ордэн Суворава ІІ ступені (19.03.1944);
• ордэн Айчыннай вайны І ступені (26.10.1943);
• медаль «XX гадоў РСЧА»;
• іншыя медалі.
• Ганаровы грамадзянін горада Браціслава — сталіцы Славакіі.
• Ганаровы грамадзянін горада Ціраспаль^[4].

Памяць

• У горадзе Ціраспаль у гонар генерала Асташэнка названая адна з гарадскіх вуліц.

Зноскі

1. В. Ю. Мартов. Белорусские хроники. 1941 год. Глава 1. Белостоксок-минское сражение.
2. 47-я гвардейская Нижнеднепровская стрелковая дивизия
3. Узнагароджаны ў адпаведнасці з указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 04.06.1944 «Аб узнагароджанні ордэнамі і медалямі за выслугу гадоў у Чырвонай Арміі».
4. Почётные граждане города Тирасполя. Архівавана 13 лістапада 2013.