Цэнтральна-Еўрапейская аперацыя

Цэнтральна-Еўрапейская аперацыя (уварванне заходніх саюзнікаў у Германію, Цэнтральна-Еўрапейская кампанія; 22 сакавіка — 11 мая 1945) — заключная стратэгічная ваенная аперацыя войскаў саюзнікаў супраць нямецкай арміі падчас Другой сусветнай вайны.

Цэнтральна-Еўрапейская аперацыя
Асноўны канфлікт: Другая сусветная вайна
Шчаслівыя 2-гі лейтэнант У. Робертсан і лейтэнант А. С. Сільвашка на фоне надпісу «Усход сустракаецца з Захадам», якая сімвалізуе гістарычную сустрэчу саюзнікаў на Эльбе.
Дата	22 сакавіка – 11 мая 1945
Месца	Германія, заходняя мяжа Чэхаславакіі
Вынік	Перамога саюзнікаў
Праціўнікі
ЗША Брытанская імперыя:  Вялікабрытанія  Канада Францыя Польшча Германія
Камандуючыя
Д. Эйзенхаўэр Б. Мантгомеры А. Брэдлі Дж. Дзіверс Альберт Кесельрынг Вальтэр Модэль Пауль Гаўзер Яганес Бласкавіц
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Перадгісторыя

Наступ саюзных войскаў з 8 лютага па 21 сакавіка скончылася іх выхадам да Рэйна. На левым беразе гэтай ракі ўтварыліся дзве буйныя групоўкі. Паўднёвей Рура на Рэйн выйшлі 6-я і 12-я групы армій. Яны захапілі два плацдармы на правым беразе ракі, стварыўшы спрыяльныя ўмовы для абыходу Рура з поўдня і наступы ўглыб Германіі. На захад і поўнач ад Рура знаходзілася 21-я група армій.

Становішча, якое склалася да канца сакавіка на Заходнім фронце, была выключна спрыяльным для саюзнікаў. Нямецкія войскі, якія пацярпелі цяжкія паражэнні ў Ардэнскай і Маас-Рэйнскай аперацыях, панеслі вялікія страты пры адыходзе з левага берага Рэйна, былі вельмі саслаблены. Маральны і баявы дух нямецкіх салдатаў быў падарваны. Амерыканскія войскі захапілі Рурскі прамысловы раён - найважнейшы ваенна-прамысловы раён Германіі, ад якога залежала здольнасць Германіі працягваць вайну. Недахоп сіл і сродкаў не дазваляў камандаванню вермахта стварыць колькі-небудзь трывалую абарону на Заходнім фронце.

Расстаноўка сіл

Саюзнікі

• 21-я група армій (Б. Мантгомеры)
  • 1-я канадская армія
  • 2-я брытанская армія
• 12-я група армій
  • 1-я амерыканская армія
  • 3-я амерыканская армія
  • 9-я амерыканская армія
  • 15-я амерыканская армія
• 6-я група армій
  • 7-я амерыканская армія
  • 1-я французская армія

Германія

• Група армій «H»
  • 25-я армія
• Група армій «B»
  • 15-я армія
  • 6-я танкавая армія СС
  • 5-я танкавая армія
  • 7-я армія
• Група армій «G»
  • 1-я армія
• 19-я армія

Ход аперацыі

• 22 сакавіка – пачатак Цэнтральна-Еўрапейскай аперацыі.
• 23 сакавіка – пачатак Рурскай аперацыі.
• 24 сакавіка – фарсіраванне Рэйна 21-й групай армій (аперацыя «Plunder»). Высадка паветрана-дэсантных войскаў саюзнікаў на правы бераг Рэйна (аперацыя «Varsity»).
• 25 сакавіка – вызваленне Дармштата. Захоп мастоў праз Рэйн.
• 26 сакавіка – злучэнні 7-й амерыканскай і 1-й французскай армій пераправіліся праз Рэйн.
• 17 красавіка – капітуляцыя акружанай у Руры нямецкай групоўкі.
• 25 красавіка – сустрэча на Эльбе (першая сустрэча савецкіх і амерыканскіх войскаў).
• 8 мая – капітуляцыя Германіі
• 10 мая – саюзнікі дасягаюць Маўтхаўзена.
• 11 мая – саюзнікі ў Ліцэне і Карлавы Вары. Канец аперацыі.

Вынікі

Гэтай аперацыяй скончыліся ваенныя дзеянні на Заходнееўрапейскім тэатры ваенных дзеянняў Другой сусветнай вайны.

Літаратура

• История второй мировой войны 1939-1945. Том 10. — М.: Воениздат, 1984. — С. 239-261.