Медуніца

Медуніца, Шчамяліца^[2][3] (Pulmonária) — род невысокіх кветкавых раслін сямейства Бурачнікавыя (Boraginaceae), якое ў сістэме класіфікацыі APG II ўваходзіць у групу эвастэрыды I, але не ўключана ў якія-небудзь парадкі. Род ўключае 14—16 еўразійскіх відаў.

Медуніца
Медуніца няясная (Pulmonaria obscura). Кветка з ружовым вяночкам распусцілася нядаўна, а з сінім — даўно.
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Надпарадак:  Asteranae Парадак:  Бурачнікакветныя Сямейства:  Бурачнікавыя Падсямейства:  Бурачнікавыя Род:  Медуніца
Міжнародная навуковая назва
Pulmonaria L. (1753)
Тыпавы від
Pulmonaria officinalis L.typus[1]
Віды
Каля 15 відаў Гл. Кароткае апісанне некаторых відаў Гл. таксама Спіс відаў
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   500528 NCBI   136615 EOL   60993 GRIN   g:10144 IPNI   4771-1

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Медуніца (значэнні).

Батанічнае апісанне

Медуніца вузкалістая (Pulmonaria angustifolia). Батанічная ілюстрацыя з кнігі К. А. М. Ліндмана «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926

Шматгадовыя травяністыя расліны. Сцябло прамое, звычайна апушанае. Лісце простае, суцэльнае, з гладкім краем, завостранай верхавінкай і клінападобнай асновай. Кветкі ў завітках. Тычынак 5. Плод — арэшак.

У большасці відаў медуніцы (як і ў некаторых іншых бурачнікавых) назіраецца нячастая сярод кветкавых раслін з’ява змены афарбоўкі вяночка ў працэсе цвіцення: ружовыя ў пачатку, да канца цвіцення вяночкі робяцца сінімі.

Спіс відаў

Спіс відаў роду Медуніца з указаннем сінонімаў^[4][5]

• Pulmonaria affinis Jord. (1854)

[syn. Pulmonaria alpestris Lamotte (1880)]

• Pulmonaria angustifolia L. (1753) — Медуніца вузкалістая

[syn. Pulmonaria australis (J.Murr) W.Sauer (1975)]

• Pulmonaria angustifolia auct., non L.

= Pulmonaria longifolia (T.Bastard) Boreau (1857)

• Pulmonaria angustifolia var. longifolia T.Bastard

= Pulmonaria longifolia (T.Bastard) Boreau (1857)

• Pulmonaria australis (J.Murr) W.Sauer (1975)

= Pulmonaria angustifolia L. (1753)

• Pulmonaria ciliata Torr. (1827)

= Mertensia ciliata (Torr.) G.Don (1837—1838)

• Pulmonaria dacica Simonk. (1887)
• Pulmonaria filarszkyana Jáv. (1916)
• Pulmonaria helvetica Bolliger (1982)
• Pulmonaria kerneri F.Wettst. (1888)
• Pulmonaria longifolia (Bast.) ex Boreau (1857)

[syn. Pulmonaria angustifolia var. longifolia T.Bastard]

• Pulmonaria maritima L. (1753)

= Mertensia maritima (L.) Gray (1821)

• Pulmonaria mollis Wulfen (1813) — Шчамяліца мякенькая, ці Медуніца мякенькая
• Pulmonaria montana Lej. (1811)
• Pulmonaria obscura Dumort. (1865) — Медуніца няясная, ці Мядунка, ці Крупенькі, ці Шчамяліца, ці Падарэжнік, ці Снітка, ці Сныдка, ці Сныдачка
• Pulmonaria officinalis L. typus^[1] (1753)
• Pulmonaria rubra Schott (1851)
• Pulmonaria saccharata Mill. (1768)
• Pulmonaria sibirica L. (1753)

= Mertensia sibirica (L.) G.Don (1837—1838)

• Pulmonaria stiriaca A.Kern. (1878)
• Pulmonaria vallarsae A.Kern. (1878)
• Pulmonaria visianii Degen & Lengyel (1937)

Значэнне і выкарыстанне

Медуніца — асабліва медуніца лекавая (Pulmonaria officinalis) — са старажытных часоў выкарыстоўвалася ў якасці лекавай расліны. Некаторыя віды культывуюцца як садовыя расліны, выведзена мноства дэкаратыўных сартоў, у тым ліку медуніца вузкалістая (Pulmonaria angustifolia).

Зноскі

1. Звесткі пра род Pulmonaria у базе даных Index Nominum Genericorum Міжнароднай асацыяцыі па таксанаміі раслін (IATP). (англ.)
2. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 106. — 160 с. — 2 350 экз.
3. Напісанне Медуніца, Шчамяліца ў адпаведнасці з БЭ ў 18 тамах., Т. 10. — Мн., 2000. — С. 251.
4. Віды роду Медуніца на сайце GRIN Архівавана 2 лістапада 2013 года. (англ.) На сайте указано, что это полный список видов. (Праверана 18 мая 2009)
5. Index Synonymique de la Flore de France de Michel Kerguélen, 1999 (фр.) (лац.) (Праверана 19 мая 2009)