Шэнгенская зона

Шэнгенская зона ўключае ў сябе 29 еўрапейскіх дзяржаў, якія ўхвалілі аднайменнае пагадненне, падпісанае ў мястэчку Шэнген (Люксембург) у 1985 годзе. Шэнгенская зона нагадвае нейкую дзяржаву, створаную для міжнароднага турызму з памежным кантролем пры ўездзе і выездзе з зоны, але без памежнага кантролю ўнутры.

Апісанне	Зона свабоднага перамяшчэння
Пагадненне	1985
Пачатак працы	1995
Члены	29 дзяржаў Аўстрыя Бельгія Балгарыя Чэхія Данія Фінляндыя Эстонія Францыя Германія Грэцыя Венгрыя Ісландыя Італія Латвія Літва Ліхтэнштэйн Люксембург Мальта Нідэрланды Нарвегія Польшча Партугалія Румынія Славакія Славенія Іспанія Харватыя Швецыя Швейцарыя
Плошча	4 595 131 км²

Дадзеныя правілы былі ўключаны ў правілы Еўрапейскага Саюза законам Амстэрдамскага дагавора ў 1999, хоць Шэнгенская зона афіцыйна ўключае тры краіны, якія не ўваходзяць у ЕС, і дэ-факта ўключае тры еўрапейскія мікра-дзяржавы: Манака, Сан-Марына і Ватыкан. Усе краіны ЕС, акрамя Вялікабрытаніі і Ірландыі, абавязаліся увайсці ў Шэнгенскую зону, і ўсе, апрача Кіпра, ужо зрабілі гэта. Стана на канец студзеня 2025 года, зона ахоплівае плошчу ў 4.595.131 км ², на якой жыве звыш 450 млн чалавек.

Шэнгенскія правілы ўводзяць ліквідацыю памежнага кантролю паміж дзяржавамі, якія ўвайшлі ў зону, і адначасова ўмацаванне пагранічнага кантролю з дзяржавамі, якія мяжуюць з зонай. Таксама краіны абавязваюцца весці адзіную палітыку ў дачыненні да часова прыбываемых асоб, узгадненне кантролю на знешніх межах і развіваць паліцэйскае і судовае супрацоўніцтва.

Для пасведчання асобы можа выкарыстоўвацца пашпарт або карта грамадзяніна ЕС. Часам можа ўводзіцца памежны кантроль паміж некаторымі краінамі Шэнгенскай зоны.

Членства

На гэты момант Шэнгенская зона складаецца з 29 дзяржаў, усё акрамя чатырох — члены Еўрапейскага Саюза. Дзве краіны з нечленаў ЕС — Ісландыя і Нарвегія — уваходзяць у Скандынаўскі пашпартны саюз і афіцыйна класіфікаваны як дзяржавы, звязаныя з Шэнгенскай дзейнасцю ЕС. Яшчэ дзве, Швейцарыя і Ліхтэнштэйн, увайшлі ў зону на тых жа ўмовах. Дэ-факта Шэнгенская зона ўключае некалькі мікрадзяржаў, якія падтрымліваюць адкрытыя ці паўадкрытыя межы з краінамі Шэнгенскага пагаднення.

Перад поўным уводам Шэнгенскіх правіл краіна павінна атрымаць ацэнку гатоўнасці ў чатырох абласцях: паветраныя межы, візы, паліцэйскае супрацоўніцтва і абарона персанальных даных. У ролі ацэньвальных выступаюць адмысловыя эксперты з ЕС.

Бягучы склад

Дзяржава	Плошча (км²)	Насельніцтва[1]	Падпісала ці зрабіла выбар	Пачатак змен	Выключаныя тэрыторыі
Аўстрыя	&&&&&&&&&&083871.&&&&&083 871	&&&&&&&&08372930.&&&&&08 372 930	01995-04-28 28 красавіка 1995	01997-12-01 1 снежня 1997
Бельгія	&&&&&&&&&&030528.&&&&&030 528	&&&&&&&010827519.&&&&&010 827 519	01985-06-14 14 чэрвеня 1985	01995-03-26 26 сакавіка 1995
Балгарыя	&&&&&&&&&0110912.&&&&&0110 912	&&&&&&&&07576751.&&&&&07 576 751	02007-01-01 1 студзеня 2007	02024-03-31 31 сакавіка 2024
Венгрыя	&&&&&&&&&&093030.&&&&&093 030	&&&&&&&010013628.&&&&&010 013 628	02004-05-01 1 мая 2004	02007-12-21 21 снежня 2007б
Германія	&&&&&&&&&0357050.&&&&&0357 050	&&&&&&&081757595.&&&&&081 757 595	01985-06-14 14 чэрвеня 1985	01995-03-26 26 сакавіка 1995у
Грэцыя	&&&&&&&&&0131990.&&&&&0131 990	&&&&&&&011125179.&&&&&011 125 179	01992-11-06 6 лістапада 1992	02000-03-26 26 сакавіка 2000
Данія	&&&&&&&&&&043094.&&&&&043 094	&&&&&&&&05547088.&&&&&05 547 088	01996-12-19 19 снежня 1996	02001-03-25 25 сакавіка 2001	Грэнландыя г Фарэрскія астравыг
Ісландыяа	&&&&&&&&&0103000.&&&&&0103 000	&&&&&&&&&0318755.&&&&&0318 755	01996-12-19 19 снежня 1996	02001-03-25 25 сакавіка 2001
Іспанія	&&&&&&&&&0506030.&&&&&0506 030	&&&&&&&046087170.&&&&&046 087 170	01992-06-25 25 чэрвеня 1992	01995-03-26 26 сакавіка 1995	Мелільяе Сеўта е
Італія	&&&&&&&&&0301318.&&&&&0301 318	&&&&&&&060397353.&&&&&060 397 353	01990-11-27 27 лістапада 1990	01997-10-26 26 кастрычніка 1997
Латвія	&&&&&&&&&&064589.&&&&&064 589	&&&&&&&&02248961.&&&&&02 248 961	02004-05-01 1 мая 2004	02007-12-21 21 снежня 2007б
Літва	&&&&&&&&&&065303.&&&&&065 303	&&&&&&&&03329227.&&&&&03 329 227	02004-05-01 1 мая 2004	02007-12-19 19 снежня 2007б
Ліхтэнштэйнa	&&&&&&&&&&&&0160.&&&&&0160	&&&&&&&&&&035981.&&&&&035 981	02008-02-28 28 лютага 2008	02011-12-21 21 снежня 2011
Люксембург	&&&&&&&&&&&02586.&&&&&02 586	&&&&&&&&&0502207.&&&&&0502 207	01985-06-14 14 чэрвеня 1985	01995-03-26 26 сакавіка 1995
Мальта	&&&&&&&&&&&&0316.&&&&&0316	&&&&&&&&&0416333.&&&&&0416 333	02004-05-01 1 мая 2004	02007-12-21 21 снежня 2007б
Нідэрланды	&&&&&&&&&&041526.&&&&&041 526	&&&&&&&016576800.&&&&&016 576 800	01985-06-14 14 чэрвеня 1985	01995-03-26 26 сакавіка 1995	Аруба  Кюрасаа  Сінт-Мартэн Карыбскія Нідэрланды
Нарвегіяа	&&&&&&&&&0385155.&&&&&0385 155	&&&&&&&&04854824.&&&&&04 854 824	01996-12-19 19 снежня 1996	02001-03-25 25 сакавіка 2001	Шпіцбергенд
Польшча	&&&&&&&&&0312683.&&&&&0312 683	&&&&&&&038163895.&&&&&038 163 895	02004-05-01 1 мая 2004	02007-12-21 21 снежня 2007б
Партугалія	&&&&&&&&&&092391.&&&&&092 391	&&&&&&&010636888.&&&&&010 636 888	01992-06-25 25 чэрвеня 1992	01995-03-26 26 сакавіка 1995
Румынія	&&&&&&&&&0238391.&&&&&0238 391	&&&&&&&021466174.&&&&&021 466 174	02007-01-01 1 студзеня 2007	02024-03-31 31 сакавіка 2024
Славакія	&&&&&&&&&&049037.&&&&&049 037	&&&&&&&&05424057.&&&&&05 424 057	02004-05-01 1 мая 2004	02007-12-21 21 снежня 2007б
Славенія	&&&&&&&&&&020273.&&&&&020 273	&&&&&&&&02054119.&&&&&02 054 119	02004-05-01 1 мая 2004	02007-12-21 21 снежня 2007б
Фінляндыя	&&&&&&&&&0338145.&&&&&0338 145	&&&&&&&&05350475.&&&&&05 350 475	01996-12-19 19 снежня 1996	02001-03-25 25 сакавіка 2001
Францыя	&&&&&&&&&0674843.&&&&&0674 843	&&&&&&&064709480.&&&&&064 709 480	01985-06-14 14 чэрвеня 1985	01995-03-26 26 сакавіка 1995	усе заморскія ўладанні
Харватыя	&&&&&&&&&&056594.&&&&&056 594	&&&&&&&&04290612.&&&&&04 290 612	02011-12-09 9 снежня 2011	02023-01-01 1 студзеня 2023
Чэхія	&&&&&&&&&&078866.&&&&&078 866	&&&&&&&010512397.&&&&&010 512 397	02004-05-01 1 мая 2004	02007-12-21 21 снежня 2007б
Швейцарыяa	&&&&&&&&&&041285.&&&&&041 285	&&&&&&&&07760477.&&&&&07 760 477	02004-10-26 26 кастрычніка 2004	02008-12-12 12 снежня 2008
Швецыя	&&&&&&&&&0449964.&&&&&0449 964	&&&&&&&&09347899.&&&&&09 347 899	01996-12-19 19 снежня 1996	02001-03-25 25 сакавіка 2001
Эстонія	&&&&&&&&&&045226.&&&&&045 226	&&&&&&&&01340274.&&&&&01 340 274	02004-05-01 1 мая 2004	02007-12-21 21 снежня 2007б

а. ↑  Дзяржавы па-за ЕС,^[2] але ў шэнгенскай зоне.
б. ↑  Для сухапутных меж і марскіх портаў; з 30 сакавіка 2008 таксама і для аэрапортаў.^[3]
в. ↑  Усходняя Германія ўвайшла ў ФРГ, уступаючы ў Шэнген, 3 кастрычніка 1990. Да гэтага яна заставалася па-за пагадненнем. Нягледзячы на некаторыя паведамленні СМІ, Гельгаланд уваходзіць у Шэнгенскую зону; ён толькі не ўваходзіць у Еўрапейскае пагадненне па дададзеным падатку.
г. ↑  Толькі па шэнгенскай візе, выдадзенай Даніяй.^[4]
д. ↑  Хоць Ян-Маен уваходзіць у Шэнгенскую зону.
е. ↑  Усе іспанскія тэрыторыі знаходзяцца ў Шэнгенскай зоне, але існуе памежны кантроль на выездзе з Сеўты і Мелільі ў Іспанію ці іншыя краіны зоны з-за спецыяльных візавых правіл для мараканскіх жыхароў, якія пражываюць у Тэтуане і Надоры.^[5]

Чаканыя ўваходжанні

Краіна	Плошча (км²)	Насельніцтва	Рашэнне ўступіць	Чаканая дата
Кіпр	&&&&&&&&&&&09251.&&&&&09 251	&&&&&&&&&0801851.&&&&&0801 851	02004-05-01 1 мая 2004	2999невядома[6]

Гл. таксама

• Шэнгенская інфармацыйная сістэма
• Еўрапейская прастора вышэйшай адукацыі^[ru]