Эміль Барэль

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Барэль.

Фелікс Эдуард Жусцін Эміль Барэль (фр.: Félix Édouard Justin Émile Borel; 7 студзеня 1871 — 3 лютага 1956, Парыж) — французскі матэматык і палітычны дзеяч.

Эміль Барэль
фр.: Émile Borel
Дата нараджэння	7 студзеня 1871(1871-01-07)[1][2][…]
Месца нараджэння	Сент-Афрык[d], дэпартамент Аверон, рэгіён Поўдзень — Пірэнеі, Францыя[3][4] або Ліён, дэпартамент Рона, рэгіён Рона — Альпы, Метраполія Францыі, Францыя
Дата смерці	3 лютага 1956(1956-02-03)[5][1][…] (85 гадоў)
Месца смерці	Парыж, Парыж[d], рэгіён Іль-дэ-Франс, Метраполія Францыі, Францыя[3][4] або XIV акруга Парыжа, Парыж, Парыж[d], рэгіён Іль-дэ-Франс, Метраполія Францыі, Францыя
Месца пахавання	Q66225590?[6]
Грамадзянства	Францыя
Жонка	Camille Marbo[d]
Род дзейнасці	матэматык, палітык, выкладчык універсітэта, змагар Французскага супраціву, эсперантыст, даследчык
Навуковая сфера	тэорыя імавернасцей, матэматыка, тэорыя меры[7], тэорыя гульняў[7] і палітыка[7]
Месца працы	Парыжскі ўніверсітэт Універсітэт Ліль
Навуковае званне	ганаровы доктар Сафійскага ўніверсітэта[d]
Альма-матар	Вышэйшая нармальная школа[d] Ліцэй Людовіка Вялікага[d]
Навуковы кіраўнік	Жан Гастон Дарбу[8]
Вядомыя вучні	Jeanne Rouvière[d] і Georgios Remoundos[d][9]
Партыя	Рэспубліканская, радыкальная і радыкальна-сацыялістычная партыя[d]
Член у	Французская акадэмія навук Пецярбургская акадэмія навук Шведская каралеўская акадэмія навук Акадэмія Румыніі Нацыянальная акадэмія дэі Лінчэі Расійская акадэмія навук Турынская акадэмія навук[d][4]
Узнагароды	залаты медаль CNRS[d] (1954) ганаровы член Сусветнай эсперанта-асацыяцыі[d] прэмія Панселе[d] (1901) галоўная прэмія матэматычных навук[d] (1898) курс Пеко[d] (1899)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Эміль Барэль нарадзіўся на поўдні Францыі, паблізу Авіньёна. Яго бацька, Анарэ Барэль, быў пастарам пратэстанцкай царквы, маці, Эмілія Тэйсье Салье — дачкой фабрыканта. У сям’і было трое дзяцей. Эміль — малодшы. Першыя веды атрымаў ад бацькі, які кіраваў пратэстанцкай школай. «Дзіўны дзіця ў нашага пастара — казалі мясцовыя жыхары, — вывучыў пачаткі геаметрыі, а яму ўсяго тры гады». У 11-гадовым узросце паступае ў Мантабанскі ліцэй, у 17 гадоў — у Парыжскі калегіум святой Барбары, у ліцэі Людовіка Вялікага вывучае механіку і геаметрыю. Атрымаўшы дзве прэміі на конкурсах, ён атрымлівае права вучобы альбо ў Нармальнай школе, альбо ў Політэхнічнай школе. Эміль выбірае навуку і паступае ў Нармальную школу. Першыя яго працы прысвечаны геаметрыі пад уплывам Гастона Дарбу. У 1893 годзе ён з’яўляецца ў Ліёнскім універсітэце ў якасці выкладчыка. Ён шмат працуе, за 3 гады ён піша 22 працы і дысертацыю. З 1897 года ён прафесар Нармальнай школы.

У 1901 годзе ён жэніцца з Маргарытай Апель, будучай пісьменніцай, больш вядомай пад псеўданімам Каміла Марбо.

Падчас Другой сусветнай вайны ўдзельнічаў у Французскім Супраціве. Вучоны быў арыштаваны немцамі і кінуты ў турму Фрэн. Пасля месяца знаходжання ў халоднай і сырой камеры, ён усё ж быў вызвалены. Памёр вялікі матэматык ва ўзросце 85 гадоў у выніку траўмы, якую ён атрымаў у паездцы з Бразіліі.

Яго пляменнік Арман Барэль таксама быў вядомым матэматыкам.

У гонар Эміля Барэля названы кратар на Месяцы.

Зноскі

1. MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
2. Emile, Félix, Edouard, Justin Borel // Sycomore / Assemblée nationale Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q193582'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q15271528'></a>
3. Борель Эмиль // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
4. www.accademiadellescienze.it Праверана 1 снежня 2020.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q107212659'></a>
5. Борель Эмиль // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
6. https://www.tombes-sepultures.com/crbst_2031.html
7. Národní autority České republiky Праверана 30 мая 2023.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
8. Матэматычная генеалогія — 1997. Праверана 8 жніўня 2016.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984'></a>
9. Google Books — 2005. — С. 90.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q206033'></a>